Ecclesiastes 2
1 I said in my heart, "Come now, I will test you with mirth: therefore enjoy pleasure;" and look, this also was vanity.
Miingon ako sa akong kasingkasing, “Dali karon, sulayan ko ikaw pinaagi sa kalipay. Busa pagpahimulos sa kalipay.” Apan tan-awa, lumalabay lamang usab kini nga huyuhoy sa hangin.
2 I said of laughter, "It is foolishness;" and of mirth, "What does it accomplish?"
Miingon ako mahitungod sa pagkatawa, “Binuang kini,” ug mahitungod sa kalingawan, “Unsa may pulos niini?”
3 I searched in my heart how to cheer my flesh with wine, my heart yet guiding me with wisdom, and how to lay hold of folly, until I might see what it was good for the sons of men that they should do under heaven all the days of their lives.
Gisusi ko sa akong kasingkasing kung unsaon pagtagbaw ang akong mga tinguha pinaagi sa bino. Gitugotan ko ang akong hunahuna sa paggiya kanako pinaagi sa kaalam bisan tuod ug nagkupot pa ako sa pagkabuangbuang. Buot kong makita kung unsa ang maayong buhaton sa mga tawo ilalom sa langit panahon sa mga adlaw sa ilang kinabuhi.
4 I made myself great works. I built myself houses. I planted myself vineyards.
Nagbuhat ako ug bantogang mga butang. Nagtukod ako ug mga balay alang sa akong kaugalingon ug nagtanom ug mga paras.
5 I made myself gardens and parks, and I planted trees in them of all kinds of fruit.
Naghimo ako ug mga tanaman ug mga suroyanan alang sa akong kaugalingon; diha niini gitanom ko ang tanang matang sa kahoy nga mamungag prutas.
6 I made myself pools of water, to water from it the forest where trees were reared.
Nagbuhat akog mga punong sa tubig aron sa pagpatubig sa lasang diin nagatubo ang mga kahoy.
7 I bought male servants and female servants, and had servants born in my house. I also had great possessions of herds and flocks, above all who were before me in Jerusalem;
Nagpalit ako ug mga ulipon nga lalaki ug mga ulipon nga babaye; aduna akoy mga ulipon nga natawo diha sa akong palasyo. Aduna usab akoy dakong pundok sa mga baka ug mga karnero, labaw pa kaysa bisan kinsang hari nga nagdumala una kanako sa Jerusalem.
8 I also gathered silver and gold for myself, and the treasure of kings and of the provinces. I got myself male and female singers, and the delights of the sons of men—musical instruments, and that of all sorts.
Nagtigom usab akog plata ug bulawan alang sa akong kaugalingon, ang mga bahandi sa mga hari ug mga probinsya. Nakakuha ko ug mga mang-aawit nga lalaki ug babaye alang sa akong kaugalingon, ug mga kalipay gikan sa kaanakan sa katawhan, mga kabit ug mga asawa.
9 So I was great, and increased more than all who were before me in Jerusalem. My wisdom also remained with me.
Busa nahimo akong mas bantogan ug mas dato kaysa tanan nga nahiuna kanako sa Jerusalem, ug ang akong kaalam nagpabilin kanako.
10 Whatever my eyes desired, I did not keep from them. I did not withhold my heart from any joy, for my heart rejoiced because of all my labor, and this was my portion from all my labor.
Bisan unsa nga gitinguha sa akong mga mata, wala ko pugngi ang akong kaugalingon gikan niini. Wala ko gipugngan ang akong kasingkasing gikan sa bisan unsang kalipay, tungod kay naglipay ang akong kasingkasing sa tanan nakong kahago ug ang kalipay maoy akong ganti alang sa tanan nakong buhat.
11 Then I looked at all the works that my hands had worked, and at the labor that I had labored to do; and look, all was vanity and a chasing after wind, and there was no profit under the sun.
Unya gitan-aw ko ang tanang buhat nga nahimo sa akong mga kamot, ug sa buhat nga akong nahimo, apan sa gihapon, ang tanan aso lamang ug usa ka sulay sa pagbantay sa hangin. Walay makuha niini ilalom sa adlaw.
12 I turned myself to consider wisdom, madness, and folly. For what can the man who comes after the king do? Just that which he has already done.
Unya milingi ako aron sa pag-ila sa kaalam, ug sa pagkabuangbuang ug pagkawalay pulos usab. Kay unsa man ang mabuhat sa sunod nga hari nga moabot human sa usa ka hari, nga wala pa nabuhat?
13 Then I saw that wisdom excels folly, as far as light excels darkness.
Unya nasabtan ko nga bintaha ang kaalam kaysa pagkabuangbuang, sama lamang nga ang kahayag mas maayo kaysa kangitngit.
14 The wise man's eyes are in his head, and the fool walks in darkness—and yet I perceived that one event happens to them all.
Ang maalamon nga tawo mogamit sa iyang mga mata nga anaa sa iyang ulo aron sa pagtan-aw kung asa siya padulong, apan ang buangbuang magalakaw diha sa kangitngit, bisan tuod ug nasayod ako nga managsamang kapaingnan ang gitagana alang sa matag usa.
15 Then said I in my heart, "As it happens to the fool, so will it happen even to me; and why was I then more wise?" Then said I in my heart that this also is vanity.
Unya miingon ako sa akong kasingkasing, “Kung unsa ang mahitabo sa buangbuang, mao usab ang mahitabo kanako. Busa unsa man ang kalahian kung ako maalamon kaayo?” Nakahukom ako sa akong kasingkasing, “Sama lamang usab kini sa aso.”
16 For of the wise man, even as of the fool, there is no memory for ever, seeing that in the days to come all will have been long forgotten. Indeed, the wise man must die just like the fool.
Kay ang maalamon, sama sa buangbuang, dili mahinumdoman sa dugay nga panahon. Sa mga adlaw nga moabot ang tanang butang mahikalimtan lamang. Mamatay ang maalamon nga tawo sama lamang nga mamatay ang buangbuang.
17 So I hated life, because the work that is worked under the sun was grievous to me; for all is vanity and a chasing after wind.
Busa gikasilagan ko ang kinabuhi tungod kay ang tanang buhat nga nahimo ilalom sa adlaw daotan nganhi kanako. Tungod kay ang tanang butang aso lamang ug usa ka sulay sa pagbantay sa hangin.
18 I hated all my labor in which I labored under the sun, seeing that I must leave it to the man who comes after me.
Gidumtan ko ang tanan nakong nakab-ot nga akong nahimo ilalom sa adlaw tungod kay igabilin ko lamang kini ngadto sa tawo nga mopuli kanako.
19 Who knows whether he will be a wise man or a fool? Yet he will have rule over all of my labor in which I have labored, and in which I have shown myself wise under the sun. This also is vanity.
Ug kinsa man ang nasayod kung maalamon siya nga tawo o buangbuang? Apan mahimo siya nga modumala sa tanang butang nga gitukod sa akong paghago ug kaalam ilalom sa adlaw. Aso lamang usab kini.
20 Therefore I began to cause my heart to despair concerning all the labor in which I had labored under the sun.
Busa nawad-an ug paglaom ang akong kasingkasing sa tanang buhat nga akong nahimo ilalom sa adlaw.
21 For there is a man whose labor is with wisdom, with knowledge, and with skillfulness; yet he shall leave it for his portion to a man who has not labored for it. This also is vanity and a great evil.
Kay tingalig adunay nagbuhat uban ang kaalam, uban ang kahibalo, ug katakos, apan ibilin lamang niya kining tanan ngadto sa tawo nga wala gayod nagbuhat bisan usa niini. Aso lamang usab kini ug dakong kadaot.
22 For what has a man of all his labor, and of the striving of his heart, in which he labors under the sun?
Kay unsa man ang makuha sa tawo nga naghago pag-ayo ug naningkamot diha sa iyang kasingkasing aron sa paghingpit sa iyang mga buhat ilalom sa adlaw?
23 For all his days are sorrows, and his travail is grief; yes, even in the night his heart takes no rest. This also is vanity.
Matag adlaw ang iyang bulohaton sakit ug makahasol, busa panahon sa kagabhion dili makakaplag ug kapahulayan ang iyang kalag. Aso lamang usab kini.
24 There is nothing better for a man than that he should eat and drink, and make his soul enjoy good in his labor. This also I saw, that it is from the hand of God.
Wala nay laing maayo nga buhaton ang si bisan kinsa gawas sa pagkaon ug pag-inom ug pagkatagbaw kung unsa ang maayo diha sa iyang mga buhat. Nakita ko nga kini nga kamatuoran naggikan sa kamot sa Dios.
25 For who can eat, or who can have enjoyment, apart from him?
Kay si kinsa man ang makakaon o kinsa man ang makabaton ug bisan unsa nga kalipay kung wala ang Dios?
26 For to the man who pleases him, God gives wisdom, knowledge, and joy; but to the sinner he gives travail, to gather and to heap up, that he may give to him who pleases God. This also is vanity and a chasing after wind.
Kay ngadto ni bisan kinsa nga nakapahimuot kaniya, nagahatag ang Dios ug kaalam, kahibalo, ug kalipay. Bisan paman niini, naghatag siya ngadto sa makasasala ug buhat sa pagkuha ug pagtigom aron mahatag niya kini ngadto sa tawo nga nakapahimuot sa Dios. Sama lamang usab kini sa aso ug usa ka sulay sa pagbantay sa hangin.
