1 Corinthians 15
1 Now I declare to you, brothers, the Good News which I preached to you, which also you received, in which you also stand,
A oznajmiam wam, bracia, ewangelię, którą wam głosiłem, a którą przyjęliście i w której trwacie;
2 by which also you are saved, if you hold firmly the word which I preached to you—unless you believed in vain.
Przez którą też dostępujecie zbawienia, jeśli pamiętacie to, co wam głosiłem, chyba że uwierzyliście na próżno.
3 For I delivered to you first of all that which I also received: that Christ died for our sins according to the Scriptures,
Najpierw bowiem przekazałem wam to, co i ja otrzymałem, że Chrystus umarł za nasze grzechy, zgodnie z Pismem;
4 that he was buried, that he was raised on the third day according to the Scriptures,
Że został pogrzebany, że zmartwychwstał trzeciego dnia, zgodnie z Pismem;
5 and that he appeared to Cephas, then to the twelve.
I że ukazał się Kefasowi, a potem tym dwunastu.
6 After that he appeared to over five hundred brothers at once, most of whom remain until now, but some have also fallen asleep.
Potem ukazał się więcej niż pięciuset braciom naraz, z których większość żyje aż dotąd, a niektórzy zasnęli.
7 After that he appeared to James, then to all the apostles,
Potem ukazał się Jakubowi, potem wszystkim apostołom.
8 and last of all, as to the child born at the wrong time, he appeared to me also.
A ostatniemu ze wszystkich ukazał się i mnie, jak poronionemu płodowi.
9 For I am the least of the apostles, who is not worthy to be called an apostle, because I persecuted the church of God.
Ja bowiem jestem najmniejszym z apostołów i nie jestem godny nazywać się apostołem, bo prześladowałem kościół Boży.
10 But by the grace of God I am what I am. His grace which was bestowed on me was not futile, but I worked more than all of them; yet not I, but the grace of God which was with me.
Lecz z łaski Boga jestem tym, czym jestem, a jego łaska względem mnie nie okazała się daremna, ale pracowałem więcej od nich wszystkich, jednak nie ja, lecz łaska Boga, która [jest] ze mną.
11 Whether then it was I or they, this is what we preach, and this is what you believed.
Czy więc ja, czy oni, tak głosimy i tak uwierzyliście.
12 Now if Christ is preached, that he has been raised from the dead, how do some among you say that there is no resurrection of the dead?
A jeśli się o Chrystusie głosi, że został wskrzeszony z martwych, jak [mogą] niektórzy pośród was mówić, że nie ma zmartwychwstania?
13 But if there is no resurrection of the dead, neither has Christ been raised.
Jeśli bowiem nie ma zmartwychwstania, to i Chrystus nie został wskrzeszony.
14 If Christ has not been raised, then our preaching is in vain, and your faith also is in vain.
A jeśli Chrystus nie został wskrzeszony, to daremne [jest] nasze głoszenie, daremna też wasza wiara.
15 Yes, we are found false witnesses of God, because we testified about God that he raised up Christ, whom he did not raise up, if it is so that the dead are not raised.
I okazuje się, że jesteśmy fałszywymi świadkami Boga, bo świadczyliśmy o Bogu, że wskrzesił Chrystusa, którego nie wskrzesił, jeśli umarli nie są wskrzeszani.
16 For if the dead are not raised, neither has Christ been raised.
Jeśli bowiem umarli nie są wskrzeszani, to i Chrystus nie został wskrzeszony.
17 If Christ has not been raised, your faith is vain; you are still in your sins.
A jeśli Chrystus nie został wskrzeszony, daremna [jest] wasza wiara i nadal jesteście w swoich grzechach.
18 Then they also who are fallen asleep in Christ have perished.
Tak więc i ci, którzy zasnęli w Chrystusie, poginęli.
19 If we have only hoped in Christ in this life, we are of all people most to be pitied.
Jeśli tylko w tym życiu mamy nadzieję w Chrystusie, jesteśmy ze wszystkich ludzi najbardziej nieszczęśliwi.
20 But now Christ has been raised from the dead, the first fruits of those who are asleep.
Tymczasem jednak Chrystus został wskrzeszony z martwych i stał się pierwszym plonem tych, którzy zasnęli.
21 For since death came by man, the resurrection of the dead also came by man.
Skoro bowiem śmierć [przyszła] przez człowieka, przez człowieka [przyszło] też zmartwychwstanie umarłych.
22 For as in Adam all die, so also in Christ all will be made alive.
Jak bowiem w Adamie wszyscy umierają, tak też w Chrystusie wszyscy zostaną ożywieni.
23 But each in his own order: Christ the first fruits, then those who are Christ's, at his coming.
Ale każdy w swojej kolejności, Chrystus jako pierwszy plon, potem ci, którzy należą do Chrystusa, w [czasie] jego przyjścia.
24 Then the end comes, when he will deliver up the Kingdom to God, even the Father; when he will have abolished all rule and all authority and power.
A potem będzie koniec, gdy przekaże królestwo Bogu i Ojcu, gdy zniszczy wszelką zwierzchność oraz wszelką władzę i moc.
25 For he must reign until he has put all his enemies under his feet.
Bo on musi królować, aż położy wszystkich wrogów pod swoje stopy.
26 The last enemy that will be abolished is death.
A ostatni wróg, który zostanie zniszczony, to śmierć.
27 For, "He put all things under his feet." But when he says "all things" are put under, it is evident that the one who put all things under is the exception.
Wszystko bowiem poddał pod jego stopy. A gdy mówi, że wszystko jest [mu] poddane, [jest] jasne, że oprócz tego, który mu wszystko poddał.
28 When all things have been subjected to him, then the Son will also himself be subjected to him who subjected all things to him, that God may be all in all.
Gdy zaś wszystko zostanie mu poddane, wtedy i sam Syn będzie poddany temu, który mu poddał wszystko, aby Bóg był wszystkim we wszystkich.
29 Or else what will they do who are baptized for the dead? If the dead are not raised at all, why then are they baptized for them?
Bo inaczej co zrobią ci, którzy przyjmują chrzest za zmarłych, jeśli umarli w ogóle nie są wskrzeszani? Po co przyjmują chrzest za zmarłych?
30 Why do we also stand in jeopardy every hour?
Po co i my każdej godziny narażamy się na niebezpieczeństwo?
31 I affirm, brothers, by the boasting in you which I have in Christ Jesus our Lord, I die daily.
[Zapewniam was] przez chlubę, którą mam z was w Jezusie Chrystusie, naszym Panu, że każdego dnia umieram.
32 If I fought with animals at Ephesus for human purposes, what does it profit me? If the dead are not raised, then "let us eat and drink, for tomorrow we die."
Jeśli na sposób ludzki walczyłem z bestiami w Efezie, jaki z tego mam pożytek, jeśli umarli nie są wskrzeszani? Jedzmy i pijmy, bo jutro pomrzemy.
33 Do not be deceived. "Bad company corrupts good morals."
Nie łudźcie się. Złe rozmowy psują dobre obyczaje.
34 Become sober-minded, and do not sin, for some are ignorant about God. I say this to your shame.
Ocknijcie się ku sprawiedliwości i nie grzeszcie; niektórzy bowiem nie mają poznania Boga. Mówię to ku waszemu zawstydzeniu.
35 But someone will say, "How are the dead raised?" and, "With what kind of body do they come?"
Lecz powie ktoś: Jak umarli są wskrzeszani i w jakim ciele przychodzą?
36 You foolish one, that which you yourself sow is not made alive unless it dies.
Głupcze! To, co siejesz, nie ożyje, jeśli nie obumrze.
37 That which you sow, you do not sow the body that will be, but a bare grain, maybe of wheat, or of some other kind.
I to, co siejesz, to nie ciało, które ma powstać, ale gołe ziarno, na przykład pszeniczne lub jakieś inne.
38 But God gives it a body even as it pleased him, and to each seed a body of its own.
Bóg zaś daje mu ciało, jakie chce, a każdemu z ziaren właściwe jemu ciało.
39 All flesh is not the same flesh, but there is one flesh of humans, another flesh of animals, another of fish, and another of birds.
Nie każde ciało jest jednakowe, ale inne jest ciało ludzi, a inne ciało zwierząt, inne ryb, a inne ptaków.
40 There are also celestial bodies, and terrestrial bodies; but the glory of the celestial differs from that of the terrestrial.
Są też ciała niebieskie i ciała ziemskie, lecz inna jest chwała [ciał] niebieskich, a inna ziemskich.
41 There is one glory of the sun, another glory of the moon, and another glory of the stars; for one star differs from another star in glory.
Inna chwała słońca, inna chwała księżyca, a inna chwała gwiazd. Gwiazda bowiem od gwiazdy różni się jasnością.
42 So also is the resurrection of the dead. It is sown in corruption; it is raised in incorruption.
Tak też jest ze zmartwychwstaniem umarłych. Sieje się [ciało] w zniszczalności, a jest wskrzeszane w niezniszczalności;
43 It is sown in dishonor; it is raised in glory. It is sown in weakness; it is raised in power.
Sieje się w niesławie, a jest wskrzeszane w chwale, sieje się w słabości, a jest wskrzeszane w mocy;
44 It is sown a natural body; it is raised a spiritual body. There is a natural body and there is also a spiritual body.
Sieje się ciało cielesne, a jest wskrzeszane ciało duchowe. Jest ciało cielesne, jest też ciało duchowe.
45 So also it is written, "The first man, Adam, became a living soul." The last Adam became a life-giving spirit.
Tak też jest napisane: Stał się pierwszy człowiek, Adam, duszą żyjącą, [a] ostatni Adam duchem ożywiającym.
46 However that which is spiritual is not first, but that which is natural, then that which is spiritual.
Jednak pierwsze nie jest to, co duchowe, ale to, co cielesne, potem duchowe.
47 The first man is of the earth, made of dust. The second man is from heaven.
Pierwszy człowiek z ziemi – ziemski, drugi człowiek – [sam] Pan z nieba.
48 As is the one made of dust, such are those who are also made of dust; and as is the heavenly, such are they also that are heavenly.
Jaki jest ten ziemski, tacy i ziemscy; a jaki jest niebieski, tacy i niebiescy.
49 As we have borne the image of those made of dust, let us also bear the image of the heavenly.
A jak nosiliśmy obraz ziemskiego, tak będziemy nosili obraz niebieskiego.
50 Now I say this, brothers, that flesh and blood cannot inherit the Kingdom of God; neither does corruption inherit incorruption.
To zaś mówię, bracia, że ciało i krew nie mogą odziedziczyć królestwa Bożego ani to, co zniszczalne, nie odziedziczy tego, co niezniszczalne.
51 Look, I tell you a mystery. We will not all sleep, but we will all be changed,
Oto oznajmiam wam tajemnicę: Nie wszyscy zaśniemy, ale wszyscy będziemy przemienieni;
52 in a moment, in the twinkling of an eye, at the last trumpet. For the trumpet will sound, and the dead will be raised incorruptible, and we will be changed.
W jednej chwili, w mgnieniu oka, na ostatnią trąbę. Zabrzmi bowiem [trąba], a umarli zostaną wskrzeszeni niezniszczalni, a my zostaniemy przemienieni.
53 For this corruptible must put on incorruption, and this mortal must put on immortality.
To bowiem, co zniszczalne, musi przyodziać się w to, co niezniszczalne, a to, co śmiertelne, przyoblec się w nieśmiertelność.
54 But when this corruptible will have put on incorruption, and this mortal will have put on immortality, then what is written will happen: "Death is swallowed up in victory."
A gdy to, co zniszczalne, przyoblecze się w niezniszczalność, a to, co śmiertelne, przyoblecze się w nieśmiertelność, wtedy wypełni się to słowo, które [jest] napisane: Połknięta jest śmierć w zwycięstwie.
Gdzież [jest], o śmierci, twoje żądło? Gdzież jest, o piekło, twoje zwycięstwo? (Hadēs g86)
56 The sting of death is sin, and the power of sin is the law.
Żądłem zaś śmierci [jest] grzech, a siłą grzechu prawo.
57 But thanks be to God, who gives us the victory through our Lord Jesus Christ.
Lecz dzięki [niech będą] Bogu, który nam dał zwycięstwo przez naszego Pana Jezusa Chrystusa.
58 Therefore, my beloved brothers, be steadfast, immovable, always abounding in the Lord's work, because you know that your labor is not in vain in the Lord.
A tak, moi mili bracia, bądźcie stali, niezachwiani, zawsze obfitujący w dziele Pana, wiedząc, że wasza praca nie jest daremna w Panu.
