Proverbs 8
1 Doesn't wisdom cry out? Doesn't understanding raise her voice?
Izali mądrość nie woła, i roztropność nie wydaje głosu swego?
2 On the top of high places by the way, where the paths meet, she stands.
Na wierzchu wysokich miejsc, przy drodze i na rozstaniu dróg stoi.
3 Beside the gates, at the entry of the city, at the entry doors, she cries aloud:
U bram, kędy się chodzi do miasta, i w wejściu u drzwi woła, mówiąc:
4 "To you men, I call. I send my voice to the sons of humankind.
Na was wołam, o mężowie! a głos mój obracam do synów ludzkich.
5 You simple, understand prudence. You fools, be of an understanding heart.
Zrozumijcie prostacy ostrożność, a głupi zrozumijcie sercem.
6 Hear, for I will speak excellent things. The opening of my lips is for right things.
Słuchajcie; bo o wielkich rzeczach będę mówił, a otworzenie warg moich opowie szczerość.
7 For my mouth speaks truth. Wickedness is an abomination to my lips.
Zaisteć prawdę mówią usta moje, a niezbożność obrzydliwością jest wargom moim.
8 All the words of my mouth are in righteousness. There is nothing crooked or perverse in them.
Sprawiedliwe są wszystkie słowa ust moich; nie masz w nich nic nieprawego ani przewrotnego.
9 They are all plain to him who understands, right to those who find knowledge.
Wszystkie są prawe rozumnemu, a uprzejme tym, którzy znajdują umiejętność.
10 Receive my instruction rather than silver; knowledge rather than choice gold.
Przyjmijcież ćwiczenie moje, a nie srebro, a umiejętność raczej, niż złoto wyborne.
11 For wisdom is better than rubies. All the things that may be desired can't be compared to it.
Albowiem lepsza jest mądrość niż perły, także wszystkie pożądane rzeczy nie porównają z nią.
12 "I, wisdom, have made prudence my dwelling. Find out knowledge and discretion.
Ja mądrość mieszkam z roztropnością, i umiejętność ostrożności wynajduję.
13 The fear of the LORD is to hate evil. I hate pride, arrogance, the evil way, and the perverse mouth.
Bojaźń Pańska jest, mieć w nienawiści złe. Ja nienawidzę pychy, wysokomyślności, i drogi złej, i ust przewrotnych.
14 Counsel and sound knowledge are mine. I have understanding and power.
Przy mnie jest rada, i prawdziwa mądrość; jam jest roztropność, a moc jest moja.
15 By me kings reign, and rulers decree justice.
Przez mię królowie królują, i książęta stanowią sprawiedliwość.
16 By me princes rule; nobles, and all the righteous rulers of the earth.
Przez mię książęta panują, i wielmożnymi są wszyscy sędziowie ziemi.
17 I love those who love me. Those who seek me diligently will find me.
Ja miłuję tych, którzy mię miłują; a którzy mię szukają rano, znajdują mię.
18 With me are riches, honor, enduring wealth, and prosperity.
Bogactwo i sława przy mnie jest; majętność trwała i sprawiedliwość.
19 My fruit is better than gold, yes, than fine gold; my yield than choice silver.
Lepszy jest owoc mój, niż złoto, i niż najkosztowniejsze złoto, a dochody moje lepsze, niż srebro wyborne.
20 I walk in the way of righteousness, in the midst of the paths of justice;
Prowadzę ścieszką sprawiedliwości, pośrodkiem ścieżek sądu,
21 That I may give wealth to those who love me. I fill their treasuries.
Abym tym, którzy mię miłują, dała w dziedzictwo majętność wieczną, i skarby ich napełniła.
22 "The LORD created me in the beginning of his way, before his works of old.
Pan mię miał przy początku drogi swej, przed sprawami swemi, przed wszystkiemi czasy.
23 I was set up from everlasting, from the beginning, before the earth existed.
Przed wieki jestem zrządzona, przed początkiem; pierwej niż była ziemia;
24 When there were no depths, I was brought forth, when there were no springs abounding with water.
Gdy jeszcze nie było przepaści, spłodzonam jest, gdy jeszcze nie było źródeł opływających wodami.
25 Before the mountains were settled in place, before the hills, I was brought forth;
Pierwej niż góry założone były, niż były pagórki, spłodzonam jest.
26 while as yet he had not made the earth, nor the fields, nor the beginning of the dust of the world.
Jeszcze był nie uczynił ziemi, i równin, ani początku prochu okręgu ziemskiego.
27 When he established the heavens, I was there; when he set a circle on the surface of the deep,
Gdy gotował niebiosa, tamem była; gdy rozmierzał okrągłość nad przepaściami;
28 when he established the clouds above, when the springs of the deep became strong,
Gdy utwierdzał obłoki w górze, i umacniał źródła przepaści;
29 when he gave to the sea its boundary, that the waters should not violate his commandment, when he marked out the foundations of the earth;
Gdy zakładał morzu granice jego, i wodom, aby nie przestępowały rozkazania jego; gdy rozmierzał grunty ziemi:
30 then I was the craftsman by his side. I was a delight day by day, always rejoicing before him,
Tedym była u niego jako wychowaniec, i byłam uciechą jego na każdy dzień, grając przed nim na każdy czas.
31 Rejoicing in his whole world. My delight was with the sons of men.
Gram na okręgu ziemi jego, a rozkoszy moje, mieszkać z synami ludzkimi.
32 "Now therefore, son, listen to me, for blessed are those who keep my ways.
Słuchajcież mię tedy teraz, synowie! albowiem błogosławieni, którzy strzegą dróg moich.
33 Hear instruction, and be wise. Do not refuse it.
Słuchajcie ćwiczenia, nabądźcie rozumu, a nie cofajcie się.
34 Blessed is the man who hears me, watching daily at my gates, waiting at my door posts.
Błogosławiony człowiek, który mię słucha, czując u wrót moich na każdy dzień, a strzegąc podwoi drzwi moich.
35 For whoever finds me, finds life, and will obtain favor from the LORD.
Bo kto mię znajduje, znajduje żywot, a otrzymuje łaskę od Pana.
36 But he who sins against me wrongs his own soul. All those who hate me love death."
Ale kto grzeszy przeciwko mnie, krzywdę czyni duszy swojej; wszyscy, którzy mię nienawidzą, miłują śmierć.
