Proverbs 28
1 The wicked flee when no one pursues; but the righteous are as bold as a lion.
Uciekają niezbożni, choć ich nikt nie goni: ale sprawiedliwi jako lwię młode są bez bojaźni.
2 In rebellion, a land has many rulers, but order is maintained by a man of understanding and knowledge.
Dla przestępstwa ziemi wiele bywa książąt jej; ale dla człowieka roztropnego i umiejętnego trwałe bywa państwo.
3 A needy man who oppresses the poor is like a driving rain which leaves no crops.
Mąż ubogi, który uciska nędznych, podobny jest dżdżowi gwałtownemu, po którym chleba nie bywa.
4 Those who forsake the Law praise the wicked; but those who keep the Law contend with them.
Którzy opuszczają zakon, chwalą niezbożnika; ale ci, którzy strzegą zakonu, są im odpornymi.
5 Evil men do not understand justice; but those who seek the LORD understand it fully.
Ludzie źli nie zrozumiewają sądu; ale którzy Pana szukają, rozumieją wszystko.
6 Better is the poor who walks in his integrity, than he who is perverse in his ways, and he is rich.
Lepszy jest ubogi, który chodzi w uprzejmości swojej, niżeli przewrotny na drogach swych, chociaż jest bogaty.
7 Whoever keeps the Law is a wise son; but he who is a companion of gluttons shames his father.
Kto strzeże zakonu, jest synem roztropnym; ale kto karmi obżercę, czyni zelżywość ojcu swemu.
8 He who increases his wealth by excessive interest gathers it for one who has pity on the poor.
Kto rozmnaża majętność swoję z lichwy i z płatu, temu ją zbiera, który ubogiemu szczodrze będzie dawał.
9 He who turns away his ear from hearing the Law, even his prayer is an abomination.
Kto odwraca ucho swe, aby nie słuchał zakonu, i modlitwa jego jest obrzydliwością.
10 Whoever causes the upright to go astray in an evil way, he will fall into his own trap; but the blameless will inherit good.
Kto zawodzi uprzejmych na drogę złą, w dół swój sam wpadnie; ale uprzejmi odziedziczą rzeczy dobre.
11 The rich man is wise in his own eyes; but the poor who has understanding sees through him.
Mąż bogaty zda się sobie być mądrym; ale ubogi roztropny dochodzi go.
12 When the righteous triumph, there is great glory; but when the wicked rise, men hide themselves.
Gdy się radują sprawiedliwi, wielka jest sława; ale gdy powstawają niepobożni, kryje się człowiek.
13 He who conceals his sins doesn't prosper, but whoever confesses and renounces them finds mercy.
Kto pokrywa przestępstwa swe, nie poszczęści mu się; ale kto je wyznaje i opuszcza, miłosierdzia dostąpi.
14 Blessed is the man who is always reverent; but the one who hardens his heart will fall into evil.
Błogosławiony człowiek, który się zawsze boi; ale kto zatwardza serce swoje, wpada w złe.
15 As a roaring lion or a charging bear, so is a wicked ruler over helpless people.
Pan niezbożny, panujący nad ludem ubogim jest jako lew ryczący, i jako niedźwiedź głodny.
16 A prince who lacks understanding is a cruel oppressor, but one who hates ill-gotten gain will prolong his days.
Książę bezrozumny wielkim jest drapieżcą: ale kto nienawidzi łakomstwa, przedłuży dni swoje.
17 A man who is tormented by life blood will be a fugitive until death; no one will support him.
Człowieka, który gwałt czyni krwi ludzkiej, choćby i do dołu uciekał, nikt nie zatrzyma.
18 Whoever walks blamelessly is kept safe; but one with perverse ways will fall suddenly.
Kto chodzi w uprzejmości, zachowany będzie; ale przewrotny na drogach swoich oraz upadnie.
19 One who works his land will have an abundance of food; but one who chases fantasies will have his fill of poverty.
Kto sprawuje ziemię swoję, chlebem nasycony bywa; ale kto naśladuje próżnujących, ubóstwem nasycony bywa.
20 A faithful man is rich with blessings; but one who is eager to be rich will not go unpunished.
Mąż wierny przyczyni błogosławieństwa; ale kto się prędko chce zbogacić, nie bywa bez winy.
21 To show partiality is not good; yet a man will do wrong for a piece of bread.
Mieć wzgląd na osobę, rzecz niedobra; bo nie jeden dla kęsa chleba staje się przewrotnym.
22 A stingy man hurries after riches, and doesn't know that poverty waits for him.
Prędko chce człowiek zazdrościwy zbogatnieć, a nie wie, iż nać niedostatek przyjdzie.
23 One who rebukes a man will afterward find more favor than one who flatters with the tongue.
Kto strofuje człowieka, większą potem łaskę znajduje, niż ten, co pochlebia językiem.
24 Whoever robs his father or his mother, and says, "It's not wrong." He is a partner with a destroyer.
Kto łupi ojca swego, albo matkę swoją, a mówi, iż to nie grzech: towarzyszem jest mężobójcy.
25 One who is greedy stirs up strife; but one who trusts in the LORD will prosper.
Wysokomyślny wszczyna zwadę; ale kto nadzieję ma w Panu, dostatek mieć będzie.
26 One who trusts in himself is a fool; but one who walks in wisdom is kept safe.
Kto ufa w sercu swem, głupi jest; ale kto sobie mądrze poczyna, ten ujdzie nieszczęścia.
27 One who gives to the poor has no lack; but one who closes his eyes will have many curses.
Kto daje ubogiemu, nie będzie miał niedostatku; ale kto od niego odwraca oczy swe, wielkie przeklęstwa nań przyjdą.
28 When the wicked rise, men hide themselves; but when they perish, the righteous thrive.
Gdy niepobożni powstawają, kryje się człowiek; ale gdy giną, sprawiedliwi się rozmnażają.
