Proverbs 27
1 Do not boast about tomorrow; for you do not know what a day may bring forth.
Nie chlub się ze dnia jutrzejszego; bo nie wiesz, coć przyniesie dzień dzisiejszy.
2 Let another man praise you, and not your own mouth; a stranger, and not your own lips.
Niechaj cię kto inny chwali, a nie usta twoje; obcy, a nie wargi twoje.
3 A stone is heavy, and sand is a burden; but a fool's provocation is heavier than both.
Ciężkić jest kamień, i piasek ważny; ale gniew głupiego cięższy, niż to oboje.
4 Wrath is cruel, and anger is overwhelming; but who is able to stand before jealousy?
Okrutnyć jest gniew, i nagła popędliwość; ale przed zazdrością któż się ostoi?
5 Better is open rebuke than hidden love.
Lepsza jest przymówka jawna, niżeli miłość skryta.
6 Faithful are the wounds of a friend; although the kisses of an enemy are profuse.
Lepsze są rany od przyjaciela, niż łagodne całowanie człowieka nienawidzącego.
7 A full soul loathes a honeycomb; but to a hungry soul, every bitter thing is sweet.
Dusza nasycona i plastr miodu podepcze; ale głodnej duszy i gorzkość wszelaka słodka.
8 As a bird that wanders from her nest, so is a man who wanders from his home.
Jako ptak odlatuje od gniazda swojego: tak człowiek odchodzi od miejsca swego.
9 Perfume and incense bring joy to the heart; so does earnest counsel from a man's friend.
Jako maść i kadzenie uwesela serce: tak słodkość przyjaciela uwesela więcej, niż własna rada.
10 Do not forsake your friend and your father's friend. Do not go to your brother's house in the day of your disaster: better is a neighbor who is near than a distant brother.
Przyjaciela twego, i przyjaciela ojca twego nie opuszczaj, a do domu brata twego nie wchodź w dzień utrapienia twego; bo lepszy sąsiad bliski, niż brat daleki.
11 Be wise, my son, and bring joy to my heart, then I can answer my tormentor.
Bądź mądrym, synu mój! a uweselaj serce moje, abym miał co odpowiedzieć temu, któryby mi urągał.
12 A prudent man sees danger and takes refuge; but the simple pass on, and suffer for it.
Ostrożny, upatrując złe, ukrywa się; ale prostak wprost idąc, w szkodę popada.
13 Take his garment when he puts up collateral for a stranger. Hold it for a wayward woman.
Weźmij szatę tego, któryć ręczył za obcego; a od tego, który ręczył za cudzoziemkę, weźmij zastaw jego.
14 He who blesses his neighbor with a loud voice early in the morning, it will be taken as a curse by him.
Temu, który przyjacielowi swemu wielkim głosem rano wstawając błogosławi, poczytane to będzie za przeklęstwo.
15 A continual dropping on a rainy day and a contentious wife are alike:
Kapanie ustawiczne w dzień gwałtownego deszczu, i żona swarliwa są sobie podobni;
16 restraining her is like restraining the wind, or like grasping oil in his right hand.
Kto ją kryje, kryje wiatr, a wonią wyda; jako olejek wonny w prawej ręce jego.
17 Iron sharpens iron; so a man sharpens his friend's countenance.
Żelazo żelazem bywa naostrzone; tak mąż zaostrza oblicze przyjaciela swego.
18 Whoever tends the fig tree shall eat its fruit. He who looks after his master shall be honored.
Kto strzeże drzewa figowego, pożywa owocu jego; także kto strzeże pana swego, uczczony będzie.
19 As water reflects a face, so a man's heart reflects the man.
Jako się w wodzie twarz przeciwko twarzy ukazuje: tak serce człowiecze przeciw człowiekowi.
Piekło i zatracenie nie mogą być nasycone; także i oczy ludzkie nasycić się nie mogą. (Sheol h7585)
21 The crucible is for silver, and the furnace for gold; but man is refined by his praise.
Tygiel srebra a piec złota doświadcza, a człowieka wieść sławy jego.
22 Though you grind a fool in a mortar with a pestle along with grain, yet his foolishness will not be removed from him.
Choćbyś głupiego i w stępie między krupami stąporem stłukł, nie odejdzie od niego głupstwo jego.
23 Know well the state of your flocks, and pay attention to your herds:
Doglądaj pilnie dobytku twego, a miej pieczę o trzodach twoich.
24 for riches are not forever, nor does even the crown endure to all generations.
Boć nie na wieki trwa bogactwo, ani korona od narodu do narodu.
25 The hay is removed, and the new growth appears, the grasses of the hills are gathered in.
Gdy wzrasta trawa, a ukazują się zioła, tedy z gór siano zbierają.
26 The lambs are for your clothing, and the goats are the price of a field.
Owce będą na szaty twoje, a nagrodą polną kozły.
27 There will be plenty of goats' milk for your food, for your family's food, and for the nourishment of your servant girls.
Nadto dostatek mleka koziego na pokarm twój, na pokarm domu twego, i na pożywienie dziewek twoich.
