Proverbs 11
1 A false balance is an abomination to the LORD, but accurate weights are his delight.
Gikasilagan ni Yahweh ang sukdanan nga dili husto, apan gikahimut-an niya ang husto nga pagsukod.
2 When pride comes, then comes shame, but with humility comes wisdom.
Kung ang garbo moabot, ang kaulaw unya modangat, apan diha sa pagpaubos moabot ang kaalam.
3 The integrity of the upright shall guide them, but the perverseness of the treacherous shall destroy them.
Ang dungog sa matarong mogiya kanila, apan ang baliko nga mga dalan sa mga malimbongon moguba kanila.
4 Riches do not profit in the day of wrath, but righteousness delivers from death.
Walay pulos ang bahandi sa adlaw sa kapungot, apan ang pagbuhat ug matarong maglikay kanimo gikan sa kamatayon.
5 The righteousness of the blameless will direct his way, but the wicked shall fall by his own wickedness.
Ang matarong nga binuhatan sa tawong walay sala magtul-id sa iyang dalan, apan ang daotan mapukan tungod sa ilang pagkadaotan.
6 The righteousness of the upright shall deliver them, but the unfaithful will be trapped by evil desires.
Ang matarong nga binuhatan niadtong makapahimuot sa Dios magluwas kanila, apan ang malimbongon malit-ag pinaagi sa ilang mga tinguha.
7 When a wicked man dies, hope perishes, and expectation of power comes to nothing.
Sa dihang ang tawong daotan mamatay, ang iyang paglaom mahanaw ug ang paglaom nga anaa sa iyang kusog mawagtang.
8 A righteous person is delivered out of trouble, and the wicked takes his place.
Ang tawo nga magbuhat kung unsa ang matarong malikay gikan sa kagubot ug modangat hinuon kini ngadto sa daotan.
9 With his mouth the godless man destroys his neighbor, but the righteous will be delivered through knowledge.
Ang baba sa dili diosnon makadaot sa iyang silingan, apan pinaagi sa kahibalo kadtong mobuhat kung unsa ang matarong maluwas.
10 When it goes well with the righteous, the city rejoices. When the wicked perish, there is shouting.
Kung magmauswagon kadtong magbuhat ug matarong, ang siyudad magmalipayon; kung ang daotan malaglag, adunay panagsinggit sa kalipay.
11 By the blessing of the upright, the city is exalted, but it is overthrown by the mouth of the wicked.
Pinaagi sa maayong mga gasa niadtong makapahimuot sa Dios, mouswag ang siyudad; pinaagi sa baba sa daotan, magun-ob ang siyudad.
12 One who despises his neighbor is void of wisdom, but a man of understanding holds his peace.
Ang tawo nga magtamay sa iyang higala walay alamag, apan ang tawo nga adunay panabot maghilom.
13 One who brings gossip betrays a confidence, but one who is of a trustworthy spirit is one who keeps a secret.
Si bisan kinsa nga nagapanglibak mopadayag sa mga tinago, apan ang tawong matinud-anon motipig sa mga butang nga gitago.
14 Where there is no wise guidance, the nation falls, but in the multitude of counselors there is victory.
Kung walay maalamong padulngan, ang nasod mapukan, apan moabot ang kadaogan pinaagi sa pagpakisayod sa daghang magtatambag.
15 He who is collateral for a stranger will suffer for it, but he who refuses pledges of collateral is secure.
Si bisan kinsa nga magpasalig sa utang sa usa ka langyaw mag-antos gayod sa kasakit, apan ang tawo nga dili buot mohimo ug kasabotan sa ingon ana nga matang sa saad maluwas.
16 A gracious woman obtains honor, but she who hates virtue makes a throne for dishonor. The slothful become destitute, and ruthless men grab wealth.
Ang maluluy-on nga babaye makadawat ug pagpasidungog, apan ang mga tawong mangtas mga hakog sa bahandi.
17 The merciful man does good to his own soul, but he who is cruel troubles his own flesh.
Ang tawong maluluy-on makapahimulos sa iyang kaugalingon, apan ang tawong bangis magpasakit sa iyang kaugalingon.
18 Wicked people earn deceitful wages, but one who sows righteousness reaps a sure reward.
Ang tawong daotan manglimbong aron lang makuha ang iyang suhol, apan ang tawong magpugas kung unsa ang matarong moani sa bayad sa kamatuoran.
19 He who is truly righteous gets life. He who pursues evil gets death.
Ang tawong matinud-anon nga mobuhat kung unsa ang matarong mabuhi, apan mamatay ang tawo nga mosunod sa daotan.
20 Those who are perverse in heart are an abomination to the LORD, but those whose ways are blameless are his delight.
Gikasilagan ni Yahweh kadtong mga kasingkasing nga dili matarong, apan gikahimut-an niya kadtong mga dalan sa mga walay sala.
21 Most certainly, the evil man will not be unpunished, but the descendants of the righteous will be delivered.
Siguradoha kini—ang mga tawong daotan dili pasagdan nga dili masilotan, apan ang mga kaliwat niadtong mobuhat kung unsa ang matarong maluwas.
22 Like a gold ring in a pig's snout, is a beautiful woman who lacks discretion.
Sama sa singsing nga bulawan nga anaa sa ilong sa baboy mao man ang maanyag nga babaye nga walay maayong paghukom.
23 The desire of the righteous is only good. The expectation of the wicked is wrath.
Ang mga tinguha niadtong mobuhat kung unsa ang matarong mosangpot sa kaayohan, apan ang mga tawong daotan molaom lang sa kapungot.
24 There is one who scatters, and increases yet more. There is one who withholds more than is appropriate, but gains poverty.
Adunay tawo nga magpugas ug binhi—makatigom siya ug mas daghan pa; ang uban nga wala magpugas—modangat kaniya ang kakabos.
25 The liberal soul shall be made fat. He who waters shall be watered also himself.
Ang tawong manggihatagon mouswag ug ang tawong mohatag ug tubig ngadto sa uban makabaton ug tubig sa iyang kaugalingon.
26 People curse someone who withholds grain, but blessing will be on the head of him who sells it.
Tunglohon sa mga tawo ang tawong mobalibad sa pagbaligya ug trigo, apan ang maayong mga gasa magpurongpurong sa ulo niadtong magbaligya niini.
27 He who diligently seeks good seeks favor, but he who searches after evil, it shall come to him.
Ang tawo nga kugihan mangita sa maayo nagapangita usab ug pabor, apan ang tawo nga mangita sa daotan makakaplag niini.
28 He who trusts in his riches will fall, but the righteous shall flourish as the green leaf.
Kadtong misalig sa ilang kaadunahan mapukan, apan sama sa dahon, molabong kadtong mobuhat kung unsa ang matarong.
29 He who troubles his own house shall inherit the wind. The foolish shall be servant to the wise of heart.
Ang tawo nga magdala ug kagubot sa iyang kaugalingong panimalay makapanunod ug hangin ug ang buangbuang mahimong ulipon sa maalamon ug kasingkasing.
30 The fruit of the righteous is a tree of life; and he who plucks that life is wise.
Kadtong mobuhat kung unsa ang matarong mahimong sama sa kahoy sa kinabuhi, apan ang kasamok molaglag ug mga kinabuhi.
31 If the righteous is delivered with difficulty, where will the ungodly and the sinner appear?
Kung kadtong mga mobuhat ug matarong makadawat kung unsa ang angay kanila, unsa pa kaha ang daotan ug ang makasasala!
