John 11
1 Now a certain man was sick, Lazarus from Bethany, of the village of Mary and her sister, Martha.
A był niektóry chory Łazarz z Betanii, z miasteczka Maryi i Marty, siostry jej.
2 It was that Mary who had anointed the Lord with ointment, and wiped his feet with her hair, whose brother, Lazarus, was sick.
(A to była ona Maryja, która pomazała Pana maścią, i ucierała nogi jego włosami swojemi, której brat Łazarz chorował.)
3 The sisters therefore sent to him, saying, "Lord, look, the one you love is sick."
Posłały tedy siostry do niego, mówiąc: Panie! oto ten, którego miłujesz, choruje.
4 But when Jesus heard it, he said, "This sickness is not to death, but for the glory of God, that God's Son may be glorified by it."
A usłyszawszy to Jezus, rzekł: Ta choroba nie jest na śmierć, ale dla chwały Bożej, aby był uwielbiony Syn Boży przez nią.
5 Now Jesus loved Martha, and her sister, and Lazarus.
A Jezus umiłował Martę i siostrę jej, i Łazarza.
6 When therefore he heard that he was sick, he stayed two days in the place where he was.
A gdy usłyszał, iż choruje, tedy został przez dwa dni na onemże miejscu, gdzie był.
7 Then after this he said to the disciples, "Let us go into Judea again."
Lecz potem rzekł do uczniów swoich: Idźmy zasię do Judzkiej ziemi.
8 The disciples told him, "Rabbi, the Jewish leaders were just trying to stone you, and are you going there again?"
Rzekli mu uczniowie: Mistrzu! teraz szukali Żydowie, jakoby cię ukamionowali, a zasię tam idziesz?
9 Jesus answered, "Are there not twelve hours of daylight? If anyone walks in the day, he does not stumble, because he sees the light of this world.
Odpowiedział Jezus: Azaż nie dwanaście jest godzin dnia? Jeźli kto chodzi we dnie, nie obrazi się; bo widzi światłość tego świata.
10 But if anyone walks in the night, he stumbles, because the light is not in him."
A jeźli kto chodzi w nocy, obrazi się; bo w nim światła nie masz.
11 He said these things, and after that, he said to them, "Our friend, Lazarus, has fallen asleep, but I am going so that I may awake him out of sleep."
To powiedziawszy, potem rzekł do nich: Łazarz, przyjaciel nasz, śpi; ale idę, abym go ze snu obudził.
12 Then the disciples said to him, "Lord, if he has fallen asleep, he will recover."
Tedy rzekli uczniowie jego: Panie! jeźliże śpi, będzie zdrów.
13 Now Jesus had spoken of his death, but they thought that he spoke of taking rest in sleep.
Ale Jezus mówił o śmierci jego; lecz oni mniemali, iż o zaśnięciu snem mówił.
14 So Jesus said to them plainly then, "Lazarus is dead.
Tedy im rzekł Jezus jawnie: Łazarz umarł.
15 I am glad for your sakes that I was not there, so that you may believe. Nevertheless, let us go to him."
I raduję się dla was, (abyście wierzyli), żem tam nie był; ale pójdziemy do niego.
16 Thomas therefore, who is called Didymus, said to his fellow disciples, "Let us go also, that we may die with him."
Rzekł zatem Tomasz, którego zwano Dydymus, spółuczniom: Pójdźmy i my, abyśmy z nim pomarli.
17 So when Jesus came, he found that he had been in the tomb four days already.
Przyszedłszy tedy Jezus, znalazł go już cztery dni w grobie leżącego.
18 Now Bethany was near Jerusalem, about two miles away.
(A była Betania blisko Jeruzalemu, jakoby na piętnaście stajan.)
19 Many of the Jewish people had come to Martha and Mary, to console them concerning their brother.
A przyszło było wiele Żydów do Marty i Maryi, aby je cieszyli po bracie ich.
20 Then when Martha heard that Jesus was coming, she went and met him, but Mary stayed in the house.
Marta tedy, gdy usłyszała, że Jezus idzie, bieżała przeciwko niemu; ale Maryja w domu siedziała.
21 Therefore Martha said to Jesus, "Lord, if you would have been here, my brother would not have died.
I rzekła Marta do Jezusa: Panie! byś tu był, nie umarłby był brat mój.
22 Even now I know that whatever you ask of God, God will give you."
Ale i teraz wiem, że o cokolwiek byś prosił Boga, da ci to Bóg.
23 Jesus said to her, "Your brother will rise again."
Rzekł jej Jezus: Wstanieć brat twój.
24 Martha said to him, "I know that he will rise again in the resurrection at the last day."
Rzekła mu Marta: Wiem, iż wstanie przy zmartwychwstaniu w on ostateczny dzień.
25 Jesus said to her, "I am the resurrection and the life. He who believes in me will still live, even if he dies.
I rzekł jej Jezus: Jam jest zmartwychwstanie i żywot; kto w mię wierzy, choćby też umarł, żyć będzie.
A wszelki, który żyje, a wierzy w mię, nie umrze na wieki. Wierzyszże temu? (aiōn g165)
27 She said to him, "Yes, Lord. I have come to believe that you are the Christ, the Son of God, he who comes into the world."
Rzekła mu: I owszem Panie! Jam uwierzyła, żeś ty jest Chrystus, Syn Boży, który miał przyjść na świat.
28 And when she had said this, she went away, and called Mary, her sister, secretly, saying, "The Teacher is here, and is calling you."
A to rzekłszy szła i potajemnie zawołała Maryję, siostrę swoję, mówiąc: jest tu nauczyciel, i woła cię.
29 When she heard this, she arose quickly, and went to him.
Ona skoro usłyszała, wnet wstała i szła do niego.
30 Now Jesus had not yet come into the village, but was still in the place where Martha met him.
(A Jezus jeszcze był nie przyszedł do miasteczka, ale był na temże miejscu, gdzie Marta była wyszła przeciwko niemu.)
31 Then the Judeans who were with her in the house, and were consoling her, when they saw Mary, that she rose up quickly and went out, followed her, supposing that she was going to the tomb to weep there.
Żydowie tedy, którzy z nią byli w domu, a cieszyli ją, ujrzawszy Maryję, iż prędko wstała i wyszła, szli za nią, mówiąc: Idzie do grobu, aby tam płakała.
32 Therefore when Mary came to where Jesus was, and saw him, she fell down at his feet, saying to him, "Lord, if you would have been here, my brother would not have died."
Ale Maryja, gdy tam przyszła, gdzie był Jezus, ujrzawszy go, przypadła do nóg jego i rzekła: Panie! byś tu był, nie umarłby był brat mój.
33 When Jesus therefore saw her weeping, and the Judeans weeping who came with her, he was deeply moved in spirit and was troubled,
Jezus tedy, gdy ją ujrzał płaczącą, i Żydy, którzy byli z nią przyszli, płaczące, rozrzewnił się w duchu i zafrasował się,
34 and said, "Where have you put him?" They told him, "Lord, come and see."
I rzekł: Gdzieście go położyli? Rzekli mu: Panie! pójdź, a oglądaj.
35 Jesus wept.
I zapłakał Jezus.
36 The Judeans therefore said, "See how he loved him."
Tedy rzekli Żydowie: Wej! jakoć go miłował.
37 But some of them said, "Could not this man, who opened the eyes of him who was blind, have also kept this man from dying?"
A niektórzy z nich mówili: Nie mógłże ten, który otworzył oczy ślepego, uczynić, żeby ten był nie umarł?
38 So Jesus, deeply moved again, came to the tomb. Now it was a cave, and a stone lay against it.
Ale Jezus zasię rozrzewniwszy się sam w sobie, przyszedł do grobu; a była jaskinia, a kamień był położony na niej.
39 Jesus said, "Take away the stone." Martha, the sister of the dead man, said to him, "Lord, by this time there is a stench, for he has been dead four days."
I rzekł Jezus: Odejmijcie ten kamień. Rzekła mu Marta, siostra onego umarłego: Panie! jużci cuchnie; bo już cztery dni w grobie.
40 Jesus said to her, "Did I not tell you that if you believed, you would see God's glory?"
Powiedział jej Jezus: Azażem ci nie rzekł, iż jeźli uwierzysz, oglądasz chwałę Bożą?
41 So they took away the stone. And Jesus lifted up his eyes, and said, "Father, I thank you that you listened to me.
Odjęli tedy kamień, gdzie był umarły położony. A Jezus podniósłszy oczy swe w górę, rzekł: Ojcze! dziękuję tobie, żeś mię wysłuchał.
42 I know that you always listen to me, but because of the crowd that stands around I said this, that they may believe that you sent me."
A jamci wiedział, że mię zawsze wysłuchiwasz; alem to rzekł dla ludu wokoło stojącego, aby wierzyli, żeś ty mię posłał.
43 When he had said this, he shouted with a loud voice, "Lazarus, come out."
A to rzekłszy, zawołał głosem wielkim: Łazarzu! wynijdź sam!
44 The man who had died came out, bound hand and foot with wrappings, and his face was wrapped around with a cloth. Jesus said to them, "Free him, and let him go."
I wyszedł ten, który był umarł, mając związane ręce i nogi chustkami, a twarz jego była chustką obwiązana. Rzekł im Jezus: Rozwiążcie go, a niechaj odejdzie.
45 Therefore many of the Judeans, who came to Mary and had seen the things which he did, believed in him.
Wiele tedy z Żydów, którzy byli przyszli do Maryi, a widzieli to, co uczynił Jezus, uwierzyło weń.
46 But some of them went away to the Pharisees, and told them the things which Jesus had done.
Niektórzy też z nich odeszli do Faryzeuszów i powiedzieli im, co uczynił Jezus.
47 The chief priests therefore and the Pharisees gathered a council, and said, "What are we doing? For this man does many signs.
Tedy się zebrali przedniejsi kapłani i Faryzeuszowie w radę, i mówili: Cóż uczynimy? Albowiem ten człowiek wiele cudów czyni.
48 If we leave him alone like this, everyone will believe in him, and the Romans will come and take away both our place and our nation."
A jeźli go tak zaniechamy, wszyscy weń uwierzą, i przyjdą Rzymianie, a wezmą nam to miejsce nasze i lud.
49 But a certain one of them, Caiaphas, being high priest that year, said to them, "You know nothing at all,
A jeden z nich, Kaifasz, będąc najwyższym kapłanem onego roku, rzekł im: Wy nic nie wiecie,
50 nor do you consider that it is advantageous for you that one man should die for the people, and that the whole nation not perish."
Ani myślicie, iż nam jest pożyteczno, żeby jeden człowiek umarł za lud, a żeby wszystek ten naród nie zginął.
51 Now he did not say this of himself, but being high priest that year, he prophesied that Jesus would die for the nation,
A tegoć nie mówił sam od siebie, ale będąc najwyższym kapłanem roku onego, prorokował, iż Jezus miał umrzeć za on naród;
52 and not for the nation only, but that he might also gather together into one the children of God who are scattered abroad.
A nie tylko za on naród, ale żeby też syny Boże rozproszone w jedno zgromadził.
53 So from that day on they plotted to kill him.
Od onego tedy dnia radzili się społem, aby go zabili.
54 Jesus therefore walked no more openly among the Judeans, but departed from there into the country near the wilderness, to a city called Ephraim; and stayed there with his disciples.
A Jezus już nie chodził jawnie między Żydami, ale stamtąd odszedł do krainy, która jest blisko puszczy, do miasta, które zowią Efraim, i tamże mieszkał z uczniami swoimi.
55 Now the Jewish Passover was near, and many went up from the country to Jerusalem before the Passover, to purify themselves.
A była blisko wielkanoc żydowska, a wiele ich szło do Jeruzalemu z onej krainy przed wielkanocą, aby się oczyścili.
56 Then they sought for Jesus and spoke one with another, as they stood in the temple, "What do you think—that he is not coming to the feast at all?"
I szukali Jezusa, i mówili jedni do drugich, w kościele stojąc: Co się wam zda, że nie przyszedł na święto?
57 Now the chief priests and the Pharisees had given orders that if anyone knew where he was, he should report it, that they might arrest him.
A przedniejsi kapłani i Faryzeuszowie wydali byli rozkazanie: Jeźliby się kto dowiedział, gdzie by był, żeby oznajmił, aby go pojmali.
