Exodus 23
1 "You shall not spread a false report. Do not join your hand with the wicked to be an unjust witness.
Ayaw kamo pagbalita ug bakak mahitungod kang bisan kinsa. Ayaw pagtipon sa mga tawong daotan aron magsaksi ug bakak.
2 You shall not follow a crowd to do evil; neither shall you testify in court to side with a multitude to pervert justice;
Ayaw kamo pagpahiuyon sa panon sa katawhan nga nagabuhat ug daotan, ni magpamatuod kamo samtang tuison ang hustisya aron matuman ang panon sa katawhan.
3 neither shall you favor a poor man in his cause.
Ayaw dapigi ang tawong kabos kung husayon siya.
4 "If you meet your enemy's ox or his donkey going astray, you shall surely bring it back to him again.
Kung makita ninyo ang torong baka o asno sa inyong kaaway nga nasaag, dad-a kini balik kaniya.
5 If you see the donkey of him who hates you fallen down under his burden, do not leave him, you shall surely help him with it.
Kung makita ninyo nga natumba ang asno sa usa ka tawo nga nagdumot kaninyo ug nadat-ugan sa iyang karga, ayaw biyai kanang tawhana. Kinahanglan tabangan ninyo siya uban ang iyang asno.
6 "You shall not deny justice to your poor people in their lawsuits.
Ayaw ninyo tuisa ang katarong kung kinahanglan unta maadto sa mga tawong kabos ang hukom sa husay.
7 "Keep far from a false charge, and do not kill the innocent and righteous: for I will not justify the wicked.
Ayaw pakig-ipon sa mga tawong nagabuhat ug bakak nga mga pasangil, ug ayaw patya ang walay sala o matarong, kay dili ko labanan ang daotan.
8 "You shall take no bribe, for a bribe blinds the eyes of those who have sight and perverts the words of the righteous.
Ayaw pagdawat ug suborno, kay ang suborno makabuta niadtong makakita, ug motuis sa matuod nga mga pulong sa mga tawo.
9 "You shall not oppress a foreigner, for you know the heart of a foreigner, seeing you were foreigners in the land of Egypt.
Ayaw daogdaoga ang mga langyaw, sanglit nasayod man kamo sa kinabuhi sa langyaw, kay mga langyaw man kamo sa yuta sa Ehipto.
10 "For six years you shall sow your land, and shall gather in its increase,
Sulod sa unom ka tuig magapugas kamo sa inyong yuta ug magtigom sa abot niini.
11 but the seventh year you shall let it rest and lie fallow, that the poor of your people may eat; and what they leave the animal of the field shall eat. In like manner you shall deal with your vineyard and with your olive grove.
Apan sa ikapito ka tuig biyai ninyo kini nga wala daroha ug wala atimana, aron nga ang mga kabos nga anaa uban sa inyong mga tawo makakaon. Sa ilang salin, makakaon usab ang ihalas nga mga mananap. Buhata usab ninyo kini sa inyong mga kaparasan ug kaolibohan.
12 "Six days you shall do your work, and on the seventh day you shall rest, that your ox and your donkey may have rest, and the son of your handmaid, and the alien may be refreshed.
Sulod sa unom ka adlaw pagabuhaton ninyo ang inyong buluhaton, apan sa ikapito ka adlaw kinahanglan magpahulay kamo. Buhata kini aron nga makapahulay ang inyong torong baka ug asno, ug aron makapahulay ug mabaskog usab ang anak nga lalaki sa inyong ulipong babaye ug si bisan kinsa nga langyaw.
13 "Be careful to do all things that I have said to you; and do not invoke the name of other gods, neither let them be heard out of your mouth.
Pagmatngon sa tanan nga gisulti ko kaninyo. Ayaw isulti ang ngalan sa laing mga dios, ni madungog ang ilang mga ngalan gikan sa inyong baba.
14 "You shall observe a feast to me three times a year.
Maglakaw kamo aron sa pagsaulog sa kasaulogan alang kanako makatulo sa matag tuig.
15 You shall observe the feast of unleavened bread. Seven days you shall eat unleavened bread, as I commanded you, at the time appointed in the month Abib (for in it you came out from Egypt), and no one shall appear before me empty.
Matngonan ninyo ang Kasaulogan sa Tinapay nga Walay Patubo. Ingon sa gimando ko kaninyo, magakaon kamo ug tinapay nga walay patubo sulod sa pito ka adlaw. Niadtong panahona, mag-atubang kamo kanako sa bulan sa Abib, nga gitakdo gayod niini nga katuyoan. Nga anaa niini nga bulan migawas kamo gikan sa Ehipto. Apan dili kamo moadto kanako nga walay dala.
16 And the feast of harvest, the first fruits of your labors, which you sow in the field: and the feast of harvest, at the end of the year, when you gather in your labors out of the field.
Bantayan ninyo ang Kasaulogan sa Abot, ang unang bunga sa inyong mga paghago nga inyong gipugas sa inyong mga uma. Ug bantayan usab ninyo ang Kasaulogan sa Pagtapok sa kataposan sa tuig, sa dihang tigomon ninyo ang abot nga gikan sa inyong mga uma.
17 Three times in the year all your males shall appear before the Lord GOD.
Ang tanan ninyong mga lalaki mag-atubang kang Ginoong Yahweh makatulo sa matag tuig.
18 "You shall not offer the blood of my sacrifice with leavened bread, neither shall the fat of my feast remain all night until the morning.
Ayaw gayod ninyo ihalad ang dugo gikan sa mga hinalad nga alang kanako uban ang tinapay nga adunay patubo. Ang tambok nga gikan sa mga halad diha sa akong kasaulogan kinahanglan dili ibilin nga mabuntagan.
19 The first of the first fruits of your ground you shall bring into the house of the LORD your God. "You shall not boil a kid in its mother's milk.
Pagadad-on ninyo ang unang abot sa inyong yuta ngadto sa akong balay, sa balay ni Yahweh nga inyong Dios. Ayaw pagalat-i ang nating kanding gikan sa gatas sa inahan niini.
20 "Look, I send an angel before you, to keep you by the way, and to bring you into the place which I have prepared.
Magpadala ako ug anghel diha sa inyong unahan aron sa pagbantay sa inyong dalan, ug aron sa pagdala kaninyo ngadto sa dapit nga akong giandam.
21 Pay attention to him, and listen to his voice. Do not provoke him, for he will not pardon your disobedience, for my name is in him.
Pamati kamo kaniya ug pagtuman kaniya. Ayaw siya hagita, kay dili kamo niya pasayloon sa inyong mga kalapasan. Ang akong ngalan anaa kaniya.
22 But if you indeed listen to his voice, and do all that I speak, then I will be an enemy to your enemies, and an adversary to your adversaries.
Kung magtuman gayod kamo sa iyang tingog ug magbuhat sa tanan niyang isulti kaninyo, nan mamahimo akong kaaway sa inyong mga kaaway ug tigpanimalos sa mga nagapanimalos kaninyo.
23 For my angel shall go before you, and bring you in to the Amorite, and the Hethite, and the Perizzite, and the Canaanite, and the Girgashite, and the Hivite, and the Jebusite; and I will cut them off.
Mag-una ang akong anghel kaninyo ug dad-on kamo ngadto sa mga Amonihanon, sa mga Hitihanon, sa mga Perisihanon, sa mga Canaanhon, sa mga Hibitihanon, ug sa mga Jebusihanon. Laglagon ko sila.
24 You shall not bow down to their gods, nor serve them, nor follow their practices, but you shall utterly overthrow them and demolish their pillars.
Ayaw gayod kamo pagyukbo sa ilang mga dios, magsimba kanila, o magbuhat sa ilang gipangbuhat. Hinuon, laglagon ninyo sila sa hingpit ug dugmokon ang ilang mga haligi nga bato.
25 You shall serve the LORD your God, and I will bless your bread and your water, and I will take sickness away from your midst.
Magsimba kamo kang Yahweh nga inyong Dios, ug panalanginan niya ang inyong tinapay ug tubig. Ug pagawagtangon ko ang balatian diha kaninyo.
26 No one will miscarry or be barren in your land. I will fulfill the number of your days.
Wala gayoy babaye nga dili makaanak o makuhaan sa inyong yuta. Lugwayan ko ang inyong kinabuhi.
27 I will send my terror before you, and will confuse all the people to whom you come, and I will make all your enemies turn their backs to you.
Ipadangat ko pag-una ang akong kahadlok ngadto sa kayutaan nga inyong adtoan. Patyon ko ang mga tawo nga inyong ikatagbo. Ipakalagiw ko ang inyong mga kaaway kaninyo tungod sa kahadlok.
28 I will send the hornet before you, which will drive out the Hivite, the Canaanite, and the Hethite, from before you.
Magpadala ako ug mga tambuboan sa inyong unahan nga maoy mopahawa sa mga Hibitihanon, mga Canaanhon, ug mga Hitihanon sa inyong atubangan.
29 I will not drive them out from before you in one year, lest the land become desolate, and the animals of the field multiply against you.
Dili ko sila papahawaon sulod sa usa ka tuig, tungod kay mahimong biniyaan ang yuta, ug ang mga ihalas nga mga mananap managhan alang kaninyo.
30 Little by little I will drive them out from before you, until you have increased and inherit the land.
Hinuon, hinayhinay ko silang pagaabogon gikan sa inyong atubangan hangtod nga mamahimo kamong magmabungahon ug mapanunod ang yuta.
31 I will set your border from the Red Sea even to the sea of the Philistines, and from the wilderness to the River; for I will deliver the inhabitants of the land into your hand, and you shall drive them out before you.
Buhaton ko nga ang inyong utlanan moabot gikan sa Pulang Dagat ngadto sa Dagat sa mga Filistihanon, ug gikan sa kamingawan ngadto sa Suba sa Eufrates. Ihatag ko kaninyo ang kadaogan sa yuta nga pagapuy-an. Papahawaon ninyo sila diha sa inyong atubangan.
32 You shall make no covenant with them, nor with their gods.
Ayaw kamo pagpakigsaad kanila o sa ilang mga dios.
33 They shall not dwell in your land, lest they make you sin against me, for if you serve their gods, it will surely be a snare to you."
Ayaw sila papuy-a sa inyong yuta, kay tingali makasala kamo batok kanako. Kung magsimba kamo sa ilang mga dios, mamahimo gayod kini nga inyong lit-ag.'”
