Proverbs 16
1 The plans of the heart belong to man, but the answer of the tongue is from the LORD.
Ang mga paghahanda ng puso ay ukol sa tao: nguni't ang sagot ng dila ay mula sa Panginoon.
2 All the ways of a man are clean in his own eyes; but the LORD weighs the motives.
Ang lahat ng mga lakad ng tao ay malinis sa harap ng kaniyang sariling mga mata: nguni't tinitimbang ng Panginoon ang mga diwa.
3 Entrust your works to the LORD, and your plans will be established.
Iukol mo sa Panginoon ang iyong mga gawa, at ang iyong mga panukala ay matatatag.
4 The LORD has made everything for its own end—yes, even the wicked for the day of evil.
Ginawa ng Panginoon ang bawa't bagay na ukol sa kaniyang sariling wakas: Oo, pati ng masama na ukol sa kaarawan ng kasamaan.
5 Everyone who is proud in heart is an abomination to the LORD: they shall certainly not be unpunished.
Bawa't palalo sa puso ay kasuklamsuklam sa Panginoon: bagaman maghawakan sa kamay ay walang pagsalang parurusahan.
6 By mercy and truth iniquity is atoned for. By the fear of the LORD men depart from evil.
Sa pamamagitan ng kaawaan at katotohanan ay nalilinis ang kasamaan: at sa pamamagitan ng pagkatakot sa Panginoon ay humihiwalay ang mga tao sa kasamaan.
7 When a man's ways please the LORD, he makes even his enemies to be at peace with him.
Pagka ang mga lakad ng tao ay nakapagpapalugod sa Panginoon, kaniyang tinitiwasay sa kaniya pati ng kaniyang mga kaaway.
8 Better is a little with righteousness, than great revenues with injustice.
Maigi ang kaunti na may katuwiran kay sa malalaking pakinabang na walang kaganapan.
9 A man's heart plans his course, but the LORD directs his steps.
Ang puso ng tao ay kumakatha ng kaniyang lakad: nguni't ang Panginoon ang nagtutuwid ng kaniyang mga hakbang.
10 Inspired judgments are on the lips of the king. He shall not betray his mouth.
Banal na hatol ay nasa mga labi ng hari: at kaniyang bibig ay hindi sasalangsang sa kahatulan.
11 Honest balances and scales are the LORD's; all the weights in the bag are his work.
Ang ganap na timbangan at panimbang ay sa Panginoon: lahat ng timbang na supot ay kaniyang gawa.
12 It is an abomination to kings to do wickedness, for the throne is established by righteousness.
Kasuklamsuklam sa mga hari na gumawa ng kasamaan: sapagka't ang luklukan ay natatatag sa pamamagitan ng katuwiran.
13 Righteous lips are the delight of kings. They value one who speaks the truth.
Mga matuwid na labi ay kaluguran ng mga hari; at kanilang iniibig ang nagsasalita ng matuwid.
14 The king's wrath is a messenger of death, but a wise man will pacify it.
Ang poot ng hari ay gaya ng mga sugo ng kamatayan: nguni't papayapain ng pantas.
15 In the light of the king's face is life. His favor is like a cloud of the spring rain.
Nasa liwanag ng mukha ng hari ang buhay; at ang kaniyang lingap ay parang alapaap ng huling ulan.
16 How much better it is to get wisdom than gold. Yes, to get understanding is to be chosen rather than silver.
Pagkaigi nga na magtamo ng karunungan kay sa ginto! Oo, magtamo ng kaunawaan ay maigi kay sa pumili ng pilak.
17 The highway of the upright is to depart from evil. He who keeps his way preserves his soul.
Ang maluwang na lansangan ng matuwid ay humiwalay sa kasamaan: siyang nagiingat ng kaniyang lakad ay nagiingat ng kaniyang kaluluwa.
18 Pride goes before destruction, and a haughty spirit before a fall.
Ang kapalaluan ay nagpapauna sa kapahamakan, at ang mapagmataas na diwa ay sa pagkabuwal.
19 It is better to be of a lowly spirit with the poor, than to divide the plunder with the proud.
Maigi ang magkaroon ng mapagpakumbabang loob na kasama ng dukha, kay sa bumahagi ng samsam na kasama ng palalo.
20 He who heeds the word finds prosperity, and blessed is he who trusts in the LORD.
Siyang nagiingat sa salita ay makakasumpong ng mabuti: at ang nananalig sa Panginoon ay mapalad.
21 The wise in heart shall be called prudent. Pleasantness of the lips promotes instruction.
Ang pantas sa puso ay tatawaging mabait: at ang katamisan sa mga labi ay nagdaragdag ng katututuhan.
22 Understanding is a fountain of life to one who has it, but the punishment of fools is their folly.
Ang kaunawaan ay bukal ng buhay sa nagtatamo: nguni't ang saway ng mga mangmang ay siyang kanilang kamangmangan.
23 The heart of the wise instructs his mouth, and adds learning to his lips.
Ang puso ng pantas ay nagtuturo sa kaniyang bibig, at nagdaragdag ng katututuhan sa kaniyang mga labi.
24 Pleasant words are a honeycomb, sweet to the soul, and health to the bones.
Mga maligayang salita ay parang pulot-pukyutan, matamis sa kaluluwa at kagalingan sa mga buto.
25 There is a way which seems right to a man, but in the end it leads to death.
May daan na tila matuwid sa tao, nguni't ang dulo niyaon ay mga daan ng kamatayan.
26 The appetite of the laboring man labors for him; for his mouth urges him on.
Ang gana ng pagkain ng manggagawang tao ay nakagagaling sa kaniya; sapagka't kinasasabikan ng kaniyang bibig.
27 A worthless man devises mischief. His speech is like a scorching fire.
Ang walang kabuluhang tao ay kumakatha ng kahirapan: at sa kaniyang mga labi ay may masilakbong apoy.
28 A perverse man stirs up strife, and a gossip separates close friends.
Ang magdarayang tao ay nagkakalat ng pagtatalo: at ang mapaghatid-dumapit ay naghihiwalay ng magkakaibigang matalik.
29 A man of violence entices his neighbor, and leads him in a way that is not good.
Ang taong marahas ay dumadaya sa kaniyang kapuwa, at pinapatnubayan niya siya sa daang hindi mabuti.
30 One who winks his eyes to plot perversities, one who compresses his lips, is bent on evil.
Ikinikindat ang kaniyang mga mata, upang kumatha ng mga magdarayang bagay: siyang nangangagat labi ay nagpapangyari sa kasamaan.
31 Gray hair is a crown of glory. It is found in the path of righteousness.
Ang ulong may uban ay putong ng kaluwalhatian, masusumpungan sa daan ng katuwiran.
32 One who is slow to anger is better than the mighty; one who rules his spirit, than he who takes a city.
Siyang makupad sa pagkagalit ay maigi kay sa makapangyarihan; at siyang nagpupuno sa kaniyang diwa ay maigi kay sa sumasakop ng isang bayan.
33 The lot is cast into the lap, but its every decision is from the LORD.
Ginagawa ang pagsasapalaran sa kandungan; nguni't ang buong pasiya niyaon ay sa Panginoon.
