Acts 13
1 Now in the congregation that was at Antioch there were some prophets and teachers: Barnabas, Shim'on who was called Niger, Lucius of Cyrene, Manaen the foster brother of Herod the tetrarch, and Saul.
Дэ антиохийско кхандири сле англунаря тай сикляримаря: Варнава, Симеоно, савэ инте акхарэнас «Нигеро», киренеянино Луции, Манаино, саво бариля їтханэ тетрархоґа Иродоґа, тай Савло.
2 As they served the Lord and fasted, the Ruach ha-Kodesh said, "Separate Barnabas and Saul for me, for the work to which I have called them."
Екхвар, кала вонэ тэлёнас Раести и рицарэнас посто, Свэнто Фано пхэнда: — Оттховэн Манди Варнава тай Савло важ рындо, ды савэ Мэ лэн прыакхардом.
3 Then, when they had fasted and prayed and laid their hands on them, they sent them away.
Тай вонэ, кала проджиле посто и мангимо, тховдэ пэ лэн васта и отмукле лэн.
4 So, being sent out by the Ruach ha-Kodesh, they went down to Seleucia. From there they sailed to Cyprus.
Кадэла дуй, савэ сле бичалдэ Свэнтонэ Фаноґа, джиле дэ Селевкия, а котарь лагле пав пане пэ Кипро.
5 When they were at Salamis, they proclaimed the word of God in the Jewish synagogues. They had also John as their attendant.
Вонэ авиле дэ Саламино и котэ пхэнэнас Дэвлэхкоро лав дэ иудеенгерэ синагоги. Иоанно сля лэнца тай дэлас лэнди зор.
6 When they had gone through the whole island as far as Paphos, they found a certain man, a magician, a Jewish false prophet whose name was Bar-Yeshua,
Вонэ облагле всаворо острово тай авиле дэ Пафосо. Котэ вонэ удыкхле екхэ иудее, пав лавэ Вар-Исусо, саво сля джянимари тай хохавно англунари.
7 who was with the proconsul, Sergius Paulus, a man of understanding. This man summoned Barnabas and Saul, and sought to hear the word of God.
Вов сля пашэ римско проконсуло пав лавэ Сергии Павло, манушэ баря годяґа. Проконсуло камля тэ пошунэ Дэвлэхкоро лав тай акхарда пэстэ Варнава и Савло.
8 But Elymas the sorcerer (for so is his name by interpretation) withstood them, seeking to turn aside the proconsul from the faith.
Нэ кадэва Вар-Исусо, савэ инте акхарэнас Элима, (пав аврэ «джянимари»), камля тэ терэ лэнди бибахт тай тэ отмарэ пхурэдэрэ патявимастар.
9 But Saul, who is also called Paul, filled with the Ruach ha-Kodesh, fastened his eyes on him,
Тунчи Савло, вов же Павло, пхэрдиля Свэнтонэ Фаноґа, вхаляпэ дэ Элима якхэнца
10 and said, "Full of all deceit and all fraud, you son of the devil, you enemy of all righteousness, will you not cease to pervert the right ways of the Lord?
тай пхэнда: — Чяво барэ бэнгэхкоро, врыжымашо всавэрэ чячимасти, пхэрдо хохавимаґа тай хрантимаґа! Кала ту пэрэачеґа тэ выбандярэ чячюно Раехкоро дром?
11 Now, look, the hand of the Lord is on you, and you will be blind, unable to see the sun for a time." Immediately a mist and darkness fell on him. He went around seeking someone to lead him by the hand.
Акэ, екхатар васт Раехкоро ваздэняпэ пэ тут! Ту авэґа коро и савись вряма на дыкхэґа душлимо кхамэхкоро! Тунчи сджиле пэр лэстэ рят тай калимо, тай вов ачиля тэ чувэпэ дэ всавэрэн ригэн и тэ родэ кодэлэ, ко лиджяла лэ пала васт.
12 Then the proconsul, when he saw what was done, believed, being astonished at the teaching of the Lord.
Кала проконсуло удыкхля, со тердапэ, вов патиня, колэсти со дэняпэ дыво сикляримасти пала Дэвлэ.
13 Now Paul and his company set sail from Paphos, and came to Perga in Pamphylia, and John departed from them and returned to Jerusalem.
Павло и кодэла, ко сле лэґа, отджиле пав пане Пафосостар тай авиле дэ Перга, сави сля дэ Памфилия. Котэ Иоанно ачявда лэн и рисиля дэ Ерусалимо.
14 But they, passing on from Perga, came to Antioch of Pisidia. They went into the synagogue on the Sabbath day, and sat down.
Пергатар вонэ лагле дурэдэр дэ писидийско Антиохия. Дэ суббота вонэ авиле дэ синагога тай бэшле котэ.
15 After the reading of the Law and the Prophets, the rulers of the synagogue sent to them, saying, "Brothers, if you have any word of exhortation for the people, speak."
Пала колэ, сар продиндэ Упхэнимастар и Англунарендар, пхурэдэра дэ синагога пхэндэ лэнди: — Пхралалэ, сар исин тумэндэ лав, соб тэ подрицарэ манушэн, тунчи дэдумэн.
16 Paul stood up, and beckoning with his hand said, "Men of Israel, and you who fear God, listen.
Павло вщиля, подлиля васт и пхэнда: — Мурша израильтянуря и всавэрэ, ко даран Дэвлэстар, шунэн ман!
17 The God of this people Israel chose our fathers, and exalted the people when they stayed as foreigners in the land of Egypt, and with an uplifted arm, he led them out of it.
Дэвэл Израилёхкэрэн манушэн вытидэня дадэн амарэн. Вов ваздэня манушэн, кала вонэ сле дэ Египто, и зоралэ вастэґа вылиджялда лэн котарь.
18 For a period of about forty years he put up with them in the wilderness.
Саранда бэрш Вов прыдыкхэлас пала лэн дэ шуки пхув.
19 When he had destroyed seven nations in the land of Canaan, he gave them their land as an inheritance.
Вов прэдэня мэримасти дэ Ханаано эфта манушэнгэрэн родонэн и отдэня лэнгири пхув амарэ дадэнди.
20 All this took about four hundred and fifty years. And after these things he gave them judges, until Samuel the prophet.
Кади проджиля пашэ штар шэла пандэша бэрш. Ды колэ, сар авиля англунари Самуило, Дэвэл дэлас лэнди сундисарен.
21 Afterward they asked for a king, and God gave to them Saul the son of Kish, a man of the tribe of Benjamin, for forty years.
Тунчи мануша помангле тхагаре, тай Дэвэл дэня лэнди Сауло, Кишохкэрэ чявэ, Вениаминохкорэ родостар. Сауло сля тхагареґа саранда бэрш.
22 When he had removed him, he raised up David to be their king, to whom he also testified, 'I have found David the son of Jesse, a man after my heart, who will do all my will.'
Тунчи Дэвэл залиля тхагаримо Саулостар тай терда тхагареґа Давидо. Вов допхэнэлас пала лэ: «Мэ аракхлём Давидо, Иессеехкэрэ чявэ, кадэва мануш Манди пав їлэ, вов терэла вса, со Мэ камав».
23 From this man's offspring, according to his promise, God has brought to Israel a Savior, Yeshua,
Давидохкэрэ родостар Дэвэл дэня Израилёхкэрэ Фирисаре — Исусо, сар и дэлас лав пала кода.
24 before his coming, when John had first preached the immersion of repentance to all the people of Israel.
Англа колэ, сар авиля Исусо, Иоанно пхэнэлас всавэрэ Израилёхкэрэ манушэнди, со трэбуни тэ ачявэ бэзимо тай тэ болдэпэ.
25 As John was fulfilling his course, he said, 'What do you suppose that I am? I am not he. But look, one comes after me the sandals of whose feet I am not worthy to untie.'
Кала ж Иоаннохкири бути проджялас, вов пхэнэлас: «Пала ка тумэ ман прылэн? Мэ на Вов. Нэ пала ман джял Кодэва, Касти мэ на ачяв тэ розпхандэ доря пэ цыруля».
26 Brothers, children of the stock of Abraham, and those among you who fear God, the word of this salvation is sent out to us.
Пхралалэ! Чяворэ Авраамохкэрэ и кодэла тумэндар, савэ даран Дэвлэстар! Кадэва лав фирисаримахкоро сля бичалдо амэндэ!
27 For those who dwell in Jerusalem, and their rulers, because they did not know him, nor the voices of the prophets which are read every Sabbath, fulfilled them by condemning him.
Кодэла, савэ джювэн дэ Ерусалимо тай лэнгэрэ пхурэдэра на уджянгле Фирисаре. Вонэ сундисардэ Лэ и кади тердэ пав англунаренгэрэн лавэн, савэ динэн кожно суббота.
28 Though they found no cause for death, they still asked Pilate to have him killed.
Вонэ на аракхле дэ Лэ нисави дош, пала со Лэ трэбуни сля тэ умарэ, нэ умангле Пилато, соб тэ прэдэ Лэ мэримасти.
29 When they had fulfilled all things that were written about him, they took him down from the tree, and placed him in a tomb.
Кала вонэ стердэ вса, со сля пала Лэ искриисардо, вонэ слиле Лэ каштунэ трушулэстар тай тховдэ дэ склепо.
30 But God raised him from the dead,
Нэ Дэвэл отджювдярда Лэ мулэндар,
31 and he was seen for many days by those who came up with him from Galil to Jerusalem, who are his witnesses to the people.
и бут дивэн кодэла, савэ авиле Лэґа Галилеятар дэ Ерусалимо, дыкхэнас Лэ. Тай екхатар вонэ Лэхкэрэ допхэнимаря англа манушэн.
32 We bring you good news of the promise made to the fathers,
И амэ кади ж дэдумах кадэва Бахтало Лав: кода, пала со Дэвэл пхэнэлас амарэ дадэнди,
33 that God has fulfilled for us, their children, in that he raised up Yeshua. As it is also written in the second psalm, 'You are my Son. Today I have become your Father.'
Вов терда важ амэн, лэнгэрэ чяворэн, кала отджювдярда Исусо. Дэ авэр псалмо искриисардо: «Ту — Чяво Муро, авдивэ Мэ ачилём Тирэ Дадэґа».
34 "Concerning that he raised him up from the dead, now no more to return to corruption, he has spoken thus: 'I will give to you the faithful sacred things of David.'
Тай пала кода, со Дэвэл отджювдярда Лэ мулэндар, кади, со трупо Лэхкоро на прахола, Вов пхэнда: «Мэ дава тумэнди свэнто Давидохкоро бахталимо, саво на парувэлапэ».
35 Therefore he says also in another psalm, 'You will not allow your Holy One to see decay.'
Тай дэ авэр тхан Вов дэдумэл: «Ту на дэґа, соб Свэнто Тиро тэ лэлпэ прахоґа».
36 For David, after he had in his own generation served the counsel of God, fell asleep, and was placed with his fathers, and saw decay.
Давидо дэ пэхкири вряма терэлас бути пав воля Дэвлэхкири. Тунчи вов муля, лэ прахосардэ лэхкэрэ дадэнца, тай трупо лэхкоро лиляпэ прахоґа.
37 But he whom God raised up saw no decay.
Нэ Кодэва, Ка Дэвэл отджювдярда, прахоґа на лиляпэ.
38 Be it known to you therefore, brothers, that through this man is proclaimed to you forgiveness of sins,
Калэсти, пхралалэ, джянэн: чэрэз Лэстэ Дэвэл отмукэл тумэнди бэзимо.
39 and by him everyone who believes is justified from all things, from which you could not be justified by the Law of Moses.
И сар тумэндэ на сля зор тэ ачявэ бэзимо пав Моисеехкэрэ Упхэнима, кожно ко патяла дэ Лэстэ, ачявэла пэхкоро бэзимо.
40 So beware, lest what is said in the Prophets should come about:
Дыкхэн, соб тумэнца тэ на терэлпэ кода, пала со дэдумэнас англунаря:
41 'Look, you scoffers, and be amazed, and perish; for I am working a work in your days, a work which you will not believe, if one tells it to you.'"
«Подыкхэн, асамаря, дэнпэ дывости и хасявэн! Мэ терава дэ тумарэн дивэн кацаво рындо, со тумэ никала б на патине, кала б тумэнди розпхэндэ пала кода».
42 So when they went out they urged them to speak about these things on the next Sabbath.
Кала Павло тай Варнава джянас котарь, лэн помангле тэ дэдумэ пала кода дэ авэр суббота.
43 Now when the synagogue broke up, many of the Jews and of the devout proselytes followed Paul and Barnabas; who, speaking to them, urged them to continue in the grace of God.
Мануша розджилепэ, нэ бут иудея тай пативалэ, савэ прылиле иудеенгоро сикляримо, джиле пала Павло тай Варнава. Вонэ дэдумане лэнца тай умангэнас лэн тэ джювэ пав Дэвлэхкоро мищимо.
44 The next Sabbath almost the whole city was gathered together to hear the word of the Lord.
Дэ авэр суббота гроза манушэн кодэлэ форостар стидэняпэ, соб тэ шунэ лав Раехкоро.
45 But when the Jews saw the crowds, they were filled with jealousy, and contradicted the things which were spoken by Paul, and reviled him.
Кала иудея удыкхле скацик манушэн, вонэ мижыле тай ачиле намишто тэ дэдумэ пала Павлохкэрэн лавэн тай тэ кошэ Павло.
46 Paul and Barnabas spoke out boldly, and said, "It was necessary that God's word should be spoken to you first. Since indeed you thrust it from you, and judge yourselves unworthy of everlasting life, look, we turn to the non-Jewish people. (aiōnios g166)
Тунчи Павло тай Варнава пхэндэ лэнди ворта: — Лав Дэвлэхкоро трэбуни сля англал всавэрэстар тэ дэдумэ тумэнди. Нэ кала тумэ отпхэнэнпэ лэстар, тай на бинэн, со вечно джювимо исин важ тумэн, амэ джях наиудеенгэрэ манушэндэ, (aiōnios g166)
47 For so has the Lord commanded us, saying, 'I have set you as a light to the nations, that you may bring salvation to the farthest part of the earth.'"
сар и прыпхэнда амэнди Рай: «Мэ тердом Тут душлимаґа важ всаворо манушыкано родо, тэ авэн фирисардэ Тутар пав всавири люмля».
48 As the non-Jewish people heard this, they were glad, and glorified the word of the Lord. As many as were appointed to everlasting life believed. (aiōnios g166)
Кала наиудея шундэ када, вонэ сле лошалэ тай лашарэнас Рае пала Лэхкэрэ лавэ. Тай патине всавэрэ, савэ сле вытидэне вечно джювимастэ. (aiōnios g166)
49 The Lord's word was spread abroad throughout all the region.
Раехкоро лав розджиляпэ пав всавири кодыя пхув.
50 But the Jews stirred up the devout women of prominence and the chief men of the city, and stirred up a persecution against Paul and Barnabas, and threw them out of their borders.
Иудея ж подмардэ пативалэн джювлен барвалэ їрендар тай форохкэрэн пхурэдэрэн. Тай всавэрэ вонэ ачиле тэ традэ Павло и Варнава и вытрадэне лэн пэхкиря пхуятар.
51 But they shook off the dust of their feet against them, and came to Iconium.
Тунчи вонэ обмардэ прахо пэхкэрэ пурэндар тай джиле дэ Иконии.
52 The talmidim were filled with joy with the Ruach ha-Kodesh.
А сиклярнэ пхэрдёнас лошаґа тай Свэнтонэ Фаноґа.
