Proverbs 6

1 My son, if you have become collateral for your neighbor, if you have struck your hand in pledge for a stranger;

۱ ای پسرم، اگر برای همسایه خود ضامن شده، و به جهت شخص بیگانه دست داده باشی،

2 You are trapped by the words of your mouth. You are ensnared with the words of your mouth.

۲ و از سخنان دهان خود در دام افتاده، و ازسخنان دهانت گرفتار شده باشی،

3 Do this now, my son, and deliver yourself, seeing you have come into the hand of your neighbor. Go, humble yourself. Press your plea with your neighbor.

۳ پس‌ای پسرمن، این را بکن و خویشتن را رهایی ده چونکه به‌دست همسایه ات افتاده‌ای. برو و خویشتن رافروتن ساز و از همسایه خود التماس نما.

4 Give no sleep to your eyes, nor slumber to your eyelids.

۴ خواب را به چشمان خود راه مده، و نه پینکی رابه مژگان خویش.

5 Free yourself, like a gazelle from the hand of the hunter, like a bird from the snare of the fowler.

۵ مثل آهو خویشتن را از کمندو مانند گنجشک از دست صیاد خلاص کن.

6 Go to the ant, you sluggard. Consider her ways, and be wise;

۶ ‌ای شخص کاهل نزد مورچه برو، و درراههای او تامل کن و حکمت را بیاموز،

7 which having no chief, overseer, or ruler,

۷ که وی را پیشوایی نیست و نه سرور و نه حاکمی.

8 provides her bread in the summer, and gathers her food in the harvest.

۸ اماخوراک خود را تابستان مهیا می‌سازد و آذوقه خویش را در موسم حصاد جمع می‌کند.

9 How long will you sleep, sluggard? When will you arise out of your sleep?

۹ ‌ای کاهل، تا به چند خواهی خوابید و از خواب خودکی خواهی برخاست؟

10 A little sleep, a little slumber, a little folding of the hands to sleep:

۱۰ اندکی خفت و اندکی خواب، و اندکی بر هم نهادن دستها به جهت خواب.

11 so your poverty will come as a robber, and your scarcity as an armed man.

۱۱ پس فقر مثل راهزن بر تو خواهد آمد، و نیازمندی بر تو مانند مرد مسلح.

12 A worthless person, a man of iniquity, is he who walks with a perverse mouth;

۱۲ مرد لئیم و مرد زشت خوی، با اعوجاج دهان رفتار می‌کند.

13 who winks with his eyes, who signals with his feet, who motions with his fingers;

۱۳ با چشمان خود غمزه می‌زند و با پایهای خویش حرف می‌زند. باانگشتهای خویش اشاره می‌کند.

14 in whose heart is perverseness, who devises evil continually, who always sows discord.

۱۴ در دلش دروغها است و پیوسته شرارت را اختراع می‌کند. نزاعها را می‌پاشد.

15 Therefore his calamity will come suddenly. He will be broken suddenly, and that without remedy.

۱۵ بنابراین مصیبت بر او ناگهان خواهد آمد. در لحظه‌ای منکسر خواهد شد وشفا نخواهد یافت.

16 There are six things which the LORD hates; yes, seven which are an abomination to him:

۱۶ شش چیز است که خداوند از آنها نفرت دارد، بلکه هفت چیز که نزد جان وی مکروه است.

17 haughty eyes, a lying tongue, hands that shed innocent blood;

۱۷ چشمان متکبر و زبان دروغگو، ودستهایی که خون بی‌گناه را می‌ریزد.

18 a heart that devises wicked schemes, feet that are swift in running to mischief,

۱۸ دلی که تدابیر فاسد را اختراع می‌کند. پایهایی که درزیان کاری تیزرو می‌باشند.

19 a false witness who utters lies, and he who sows discord among brothers.

۱۹ شاهد دروغگو که به کذب متکلم شود. و کسی‌که در میان برادران نزاعها بپاشد.

20 My son, keep your father's commandment, and do not forsake your mother's teaching.

۲۰ ‌ای پسر من اوامر پدر خود را نگاه دار وتعلیم مادر خویش را ترک منما.

21 Bind them continually on your heart. Tie them around your neck.

۲۱ آنها را بر دل خود دائم ببند، و آنها را بر گردن خویش بیاویز.

22 When you walk, it will lead you. When you sleep, it will watch over you. When you awake, it will talk with you.

۲۲ حینی که به راه می‌روی تو را هدایت خواهد نمود، و حینی که می‌خوابی بر تو دیده بانی خواهد کرد، و وقتی که بیدار شوی با تو مکالمه خواهد نمود.

23 For the commandment is a lamp, and the Law is light. Reproofs of instruction are the way of life,

۲۳ زیرا که احکام (ایشان ) چراغ وتعلیم (ایشان ) نور است، و توبیخ تدبیرآمیز طریق حیات‌است.

24 to keep you from the immoral woman, from the flattery of the foreign woman.

۲۴ تا تو را از زن خبیثه نگاه دارد، و ازچاپلوسی زبان زن بیگانه.

25 Do not lust after her beauty in your heart, neither let her captivate you with her eyelids.

۲۵ در دلت مشتاق جمال وی مباش، و از پلکهایش فریفته مشو،

26 For a prostitute reduces you to a piece of bread. The adulteress hunts for your precious life.

۲۶ زیرا که به‌سبب زن زانیه، شخص برای یک قرص نان محتاج می‌شود، و زن مرد دیگر، جان گرانبها را صید می‌کند.

27 Can a man scoop fire into his lap, and his clothes not be burned?

۲۷ آیا کسی آتش را درآغوش خود بگیرد و جامه‌اش سوخته نشود؟

28 Or can one walk on hot coals, and his feet not be scorched?

۲۸ یا کسی بر اخگرهای سوزنده راه رود وپایهایش سوخته نگردد؟

29 So is he who goes in to his neighbor's wife. Whoever touches her will not be unpunished.

۲۹ همچنین است کسی‌که نزد زن همسایه خویش داخل شود، زیرا هر‌که او را لمس نماید بی‌گناه نخواهد ماند.

30 Men do not despise a thief, if he steals to satisfy himself when he is hungry:

۳۰ دزد را اهانت نمی کنند اگر دزدی کند تاجان خود را سیر نماید وقتی که گرسنه باشد.

31 but if he is found, he must repay seven times. He shall give all the wealth of his house.

۳۱ لیکن اگر گرفته شود، هفت چندان رد خواهدنمود و تمامی اموال خانه خود را خواهد داد.

32 He who commits adultery with a woman is void of understanding. He who does it destroys his own soul.

۳۲ اما کسی‌که با زنی زنا کند، ناقص العقل است وهر‌که چنین عمل نماید، جان خود را هلاک خواهد ساخت.

33 He will get wounds and dishonor. His reproach will not be wiped away.

۳۳ او ضرب و رسوایی خواهدیافت، و ننگ او محو نخواهد شد.

34 For jealousy arouses the fury of the husband. He won't spare in the day of vengeance.

۳۴ زیرا که غیرت، شدت خشم مرد است و در روز انتقام، شفقت نخواهد نمود.

35 He won't regard any ransom, neither will he rest content, though you give many gifts.

۳۵ بر هیچ کفاره‌ای نظرنخواهد کرد و هر‌چند عطایا را زیاده کنی، قبول نخواهد نمود.