Proverbs 23
1 When you sit to eat with a ruler, consider diligently what is before you;
| چون با حاکم به غذا خوردن نشینی، درآنچه پیش روی تو است تامل نما. | ۱ |
2 put a knife to your throat, if you are a man given to appetite.
| و اگر مرد اکول هستی کارد بر گلوی خودبگذار. | ۲ |
3 Do not be desirous of his dainties, seeing they are deceitful food.
| به خوراکهای لطیف او حریص مباش، زیراکه غذای فریبنده است. | ۳ |
4 Do not weary yourself to be rich. In your wisdom, show restraint.
| برای دولتمند شدن خود را زحمت مرسان واز عقل خود باز ایست. | ۴ |
5 Why do you set your eyes on that which is not? For it certainly sprouts wings like an eagle and flies in the sky.
| آیا چشمان خود را بر آن خواهی دوخت که نیست می‌باشد؟ زیرا که دولت البته برای خودبالها می‌سازد، و مثل عقاب در آسمان می‌پرد. | ۵ |
6 Do not eat the food of him who has a stingy eye, and do not crave his delicacies:
| نان مرد تنگ نظر را مخور، و به جهت خوراکهای لطیف او حریص مباش. | ۶ |
7 for as he thinks about the cost, so he is. "Eat and drink." he says to you, but his heart is not with you.
| زیرا چنانکه در دل خود فکر می‌کند خود اوهمچنان است. تو را می‌گوید: بخور و بنوش، امادلش با تو نیست. | ۷ |
8 The morsel which you have eaten you shall vomit up, and lose your good words.
| لقمه‌ای را که خورده‌ای قی خواهی کرد، وسخنان شیرین خود را بر باد خواهی داد. | ۸ |
9 Do not speak in the ears of a fool, for he will despise the wisdom of your words.
| به گوش احمق سخن مگو، زیرا حکمت کلامت را خوار خواهد شمرد. | ۹ |
10 Do not move the ancient boundary stone. Do not encroach on the fields of the fatherless:
| حد قدیم را منتقل مساز، و به مزرعه یتیمان داخل مشو، | ۱۰ |
11 for their Defender is strong. He will plead their case against you.
| زیرا که ولی ایشان زورآور است، و با تو دردعوی ایشان مقاومت خواهد کرد. | ۱۱ |
12 Apply your heart to instruction, and your ears to the words of knowledge.
| دل خود را به ادب مایل گردان، و گوش خود را به کلام معرفت. | ۱۲ |
13 Do not withhold correction from a child. If you punish him with the rod, he will not die.
| از طفل خود تادیب را باز مدار که اگر او رابا چوب بزنی نخواهد مرد، | ۱۳ |
| پس او را با چوب بزن، و جان او را از هاویه نجات خواهی داد. (Sheol h7585) | ۱۴ |
15 My son, if your heart is wise, then my heart will be glad, even mine:
| ای پسر من اگر دل تو حکیم باشد، دل من (بلی دل ) من شادمان خواهد شد. | ۱۵ |
16 yes, my heart will rejoice, when your lips speak what is right.
| و گرده هایم وجد خواهد نمود، هنگامی که لبهای تو به راستی متکلم شود. | ۱۶ |
17 Do not let your heart envy sinners; but rather fear the LORD all the day long.
| دل تو به جهت گناهکاران غیور نباشد، امابه جهت ترس خداوند تمامی روز غیور باش، | ۱۷ |
18 For surely there is a future, and your hope will not be cut off.
| زیرا که البته آخرت هست، و امید تومنقطع نخواهد شد. | ۱۸ |
19 Listen, my son, and be wise, and keep your heart on the right path.
| پس تو‌ای پسرم بشنو و حکیم باش، و دل خود را در طریق مستقیم گردان. | ۱۹ |
20 Do not be among ones drinking too much wine, or those who gorge themselves on meat:
| از زمره میگساران مباش، و از آنانی که بدنهای خود را تلف می‌کنند. | ۲۰ |
21 for the drunkard and the glutton shall become poor; and drowsiness clothes them in rags.
| زیرا که میگسار و مسرف، فقیر می‌شود وصاحب خواب به خرقه‌ها ملبس خواهد شد. | ۲۱ |
22 Listen to your father who gave you life, and do not despise your mother when she is old.
| پدر خویش را که تو را تولید نمود گوش گیر، و مادر خود را چون پیر شود خوار مشمار. | ۲۲ |
23 Buy the truth, and do not sell it. Get wisdom, discipline, and understanding.
| راستی را بخر و آن را مفروش، و حکمت وادب و فهم را. | ۲۳ |
24 The father of the righteous has great joy. Whoever fathers a wise child delights in him.
| پدر فرزند عادل به غایت شادمان می‌شود، و والد پسر حکیم از او مسرور خواهد گشت. | ۲۴ |
25 Let your father and your mother be glad. Let her who bore you rejoice.
| پدرت و مادرت شادمان خواهند شد، ووالده تو مسرور خواهد گردید. | ۲۵ |
26 My son, give me your heart; and let your eyes keep in my ways.
| ای پسرم دل خود را به من بده، و چشمان تو به راههای من شاد باشد، | ۲۶ |
27 For a prostitute is a deep pit; and a wayward wife is a narrow well.
| چونکه زن زانیه حفره‌ای عمیق است، و زن بیگانه چاه تنگ. | ۲۷ |
28 Yes, she lies in wait like a robber, and increases the unfaithful among men.
| او نیز مثل راهزن در کمین می‌باشد، وخیانتکاران را در میان مردم می‌افزاید. | ۲۸ |
29 Who has woe? Who has sorrow? Who has strife? Who has complaints? Who has needless bruises? Who has bloodshot eyes?
| وای از آن کیست و شقاوت از آن که ونزاعها از آن کدام و زاری از آن کیست وجراحت های بی‌سبب از آن که و سرخی چشمان از آن کدام؟ | ۲۹ |
30 Those who stay long at the wine; those who go to seek out mixed wine.
| آنانی را است که شرب مدام می‌نمایند، و برای چشیدن شراب ممزوج داخل می‌شوند. | ۳۰ |
31 Do not look at the wine when it is red, when it sparkles in the cup, when it goes down smoothly.
| به شراب نگاه مکن وقتی که سرخ‌فام است، حینی که حبابهای خود را در جام ظاهر می‌سازد، و به ملایمت فرو می‌رود. | ۳۱ |
32 In the end, it bites like a serpent, and poisons like a viper.
| اما در آخر مثل مار خواهد گزید، و مانندافعی نیش خواهد زد. | ۳۲ |
33 Your eyes will see strange things, and your mind will imagine confusing things.
| چشمان تو چیزهای غریب را خواهد دید، و دل تو به چیزهای کج تنطق خواهد نمود، | ۳۳ |
34 Yes, you will be as he who lies down in the midst of the sea, or as he who lies on top of the rigging:
| و مثل کسی‌که در میان دریا می‌خوابدخواهی شد، یا مانند کسی‌که بر سر دکل کشتی می‌خسبد، | ۳۴ |
35 "They hit me, and I was not hurt. They beat me, and I do not feel it. When will I wake up? I can do it again. I can find another."
| و خواهی گفت: مرا زدند لیکن درد رااحساس نکردم، مرا زجر نمودند لیکن نفهمیدم. پس کی بیدار خواهم شد؟ همچنین معاودت می‌کنم و بار دیگر آن را می‌طلبم. | ۳۵ |
