Job 28
1 "Surely there is a mine for silver, and a place for gold which they refine.
Sa pagkatinuod adunay mina alang sa salapi, Ug usa ka dapit alang sa bulawan nga ilang pagaulayon.
2 Iron is taken out of the earth, and copper is smelted out of the ore.
Ang puthaw pagakuhaon gikan sa yuta, Ug ang tumbaga pagatunawon gikan sa bato.
3 Man sets an end to darkness, and searches out, to the furthest bound, the stones of obscurity and of thick darkness.
Ang tawo magapahunong sa kangitngit, Ug didto sa kahiladman magapangita, Sa mga bato nga atua sa mangitngit ug landong sa kamatayon.
4 He breaks open a shaft away from where people live. They are forgotten by the foot. They hang far from men, they swing back and forth.
Halayo sa pinuy-anan sa mga tawo siya magabugwal sa usa ka gahong; Sila hingkalimtan sa tiil nga moagi sa ibabaw, Sila nanagbitay halayo sa mga katawohan, sila nanagtabyog.
5 As for the earth, out of it comes bread; Underneath it is turned up as it were by fire.
Mahitungod sa yuta, gikan niana magagula ang tinapay; Ug ang ilalum niana ingon ug gibali pinaagi sa kalayo.
6 Sapphires come from its rocks. It has dust of gold.
Ang mga bato niini maoy dapit sa mga zafiro, Ug kana may mga pulvos sa bulawan.
7 That path no bird of prey knows, neither has the falcon's eye seen it.
Nianang dalana walay langgam nga dumadagit nga nagpanghibalo, Ni makakita niana ang mata sa ananangkil:
8 The proud animals have not trodden it, nor has the fierce lion passed by there.
Ang mga mananap nga palabilabihon wala makatala niana, Ni makaagi dinha ang mabangis nga leon.
9 He puts forth his hand on the flinty rock, and he overturns the mountains by the roots.
Gibutang niya ang iyang kamot sa ibabaw sa batong santikan; Gilintuwad niya ang mga bukid hangtud sa mga gamut.
10 He cuts out channels among the rocks. His eye sees every precious thing.
Siya nagahimo ug mga kanal sa taliwala sa mga bato; Ug ang iyang mata makakita sa tanang butang bililhon.
11 He binds the streams that they do not trickle. The thing that is hidden he brings forth to light.
Siya magabugkos sa mga kasapaan aron dili na manaligdig; Ug ang butang nga tinago, iyang gibutyag sa kahayag.
12 "But where shall wisdom be found? Where is the place of understanding?
Apan asa ba ang kaalam igkita? Ug hain ba ang pinuy-anan sa salabutan?
13 Man doesn't know its price; Neither is it found in the land of the living.
Ang tawo wala masayud sa bili niana; Ni igkita kini sa yuta sa mga buhi.
14 The deep says, 'It isn't in me.' The sea says, 'It isn't with me.'
Ang kahiladman nagaingon: Kini wala diri kanako; Ug ang dagat nagaingon: Kana wala diri kanako.
15 It can't be gotten for gold, neither shall silver be weighed for its price.
Kana dili mabatonan tungod sa bulawan, Ni ang salapi pagatimbangon tungod sa bili niini.
16 It can't be valued with the gold of Ophir, with the precious onyx, or the sapphire.
Kini dili kabilhan sa bulawan sa Ophir, Sa malahalon nga onyx, kun sa zafiro.
17 Gold and glass can't equal it, neither shall it be exchanged for jewels of fine gold.
Ang bulawan ug bildo dili ikatanding niini, Ni kabayloan kini ug mga lunsay nga bulawan.
18 No mention shall be made of coral or of crystal. Yes, the price of wisdom is above rubies.
Ang guso ug ang salamin dili pagahisgutan: Oo, ang bili sa kaalam labaw pa kay sa mga mutya.
19 The topaz of Ethiopia shall not equal it, Neither shall it be valued with pure gold.
Ang topacio sa Ethiopia dili ikagtanding niini, Ni kabilhan kini sa bulawang lunsay.
20 From where then comes wisdom? Where is the place of understanding?
Diin man diay magagikan ang kaalam? Ug hain man ang dapit sa salabutan?
21 Seeing it is hidden from the eyes of all living, and kept close from the birds of the sky.
Sanglit tinago man gikan sa mga mata sa mga buhi, Ug sinalipdan gikan sa kalanggaman sa kalangitan.
22 Destruction and Death say, 'We have heard a rumor of it with our ears.'
Ang Kagun-oban ug Kamatayon nanag-ingon: Ang kagahub niana nabatian namo sa among mga igdulungog.
23 "God understands its way, and he knows its place.
Ang Dios nasayud sa dalan niini, Ug siya nahibalo sa dapit niana.
24 For he looks to the farthest parts of the earth, and sees under the whole sky.
Kay siya nagatan-aw ngadto sa mga kinatumyan sa yuta, Ug nagasud-ong sa ilalum sa tibook langit;
25 He establishes the force of the wind. Yes, he measures out the waters by measure.
Sa iyang pagtimbang sa hangin: Oo, sa taksanan ang katubigan iyang gitakus.
26 When he made a decree for the rain, and a way for the lightning of the thunder;
Sa diha nga siya nagbuhat ug balaod sa ulan, Ug alagianan alang sa kilat sa dalugdug;
27 then he saw it, and declared it. He established it, yes, and searched it out.
Unya siya nakakita niini, ug nagsaysay niini; Iyang gipahaluna kini, oo, ug kini gipangita.
28 To man he said, 'Look, the fear of the Lord, that is wisdom. To depart from evil is understanding.'"
Ug miingon siya sa tawo: Ania karon, ang kahadlok sa Ginoo, nga mao ang kaalam; Ug ang paglikay sa dautan mao ang salabutan.
