Proverbs 16
1 The plans of the heart belong to man, but the answer of the tongue is from Jehovah.
Көңүлдики нийәтләр инсанға тәвәдур; Бирақ тилниң җавави Пәрвәрдигарниң илкидидур.
2 All the ways of a man are clean in his own eyes; but Jehovah weighs the motives.
Инсан өзиниң һәммә қилған ишини пак дәп биләр; Лекин қәлбдики нийәтләрни Пәрвәрдигар таразиға селип тартип көрәр.
3 Entrust your works to Jehovah, and your plans will be established.
Нийәт қилған ишлириңни Пәрвәрдигарға тапшурғин, Шундақ қилғанда планлириң пишип чиқар.
4 Jehovah has made everything for its own end—yes, even the wicked for the day of evil.
Пәрвәрдигар барлиқ мәвҗудийәтниң һәр бирини мәлум мәхсәт билән апиридә қилған; Һәтта яманларниму балаю-апәт күни үчүн яратқандур.
5 Everyone who is proud in heart is an abomination to Jehovah: they shall certainly not be unpunished.
Тәкәббурлуққа толған көңүлләрниң һәр бири Пәрвәрдигарға жиркиничликтур; Қол тутушуп бирләшсиму, җазасиз қалмас.
6 By mercy and truth iniquity is atoned for. By the fear of Jehovah men depart from evil.
Муһәббәт-шәпқәт вә һәқиқәт билән гуналар кафарәт қилинип йепилар; Пәрвәрдигардин әйминиш адәмләрни яманлиқтин халий қилар.
7 When a man's ways please Jehovah, he makes even his enemies to be at peace with him.
Адәмниң ишлири Пәрвәрдигарни хурсән қилса, У һәтта дүшмәнлириниму униң билән енақлаштурар.
8 Better is a little with righteousness, than great revenues with injustice.
Һалал алған аз, Һарам алған көптин әвзәлдур.
9 A man's heart plans his course, but Jehovah directs his steps.
Инсан көңлидә өз йолини тохтитар; Амма қәдәмлирини тоғрилайдиған Пәрвәрдигардур.
10 Inspired judgments are on the lips of the king. He shall not betray his mouth.
Һәтта падишаниң ләвлиригә қаритип әпсун оқулсиму, Униң ағзи тоғра һөкүмдин чәтнимәс.
11 Honest balances and scales are Jehovah's; all the weights in the bag are his work.
Адил тараза-мизанлар Пәрвәрдигарға хастур; Тараза ташлириниң һәммисини У ясиғандур.
12 It is an abomination to kings to do wickedness, for the throne is established by righteousness.
Падиша рәзиллик қилса жиркиничликтур, Чүнки тәхт һәққанийәт биләнла мәһкәм турар.
13 Righteous lips are the delight of kings. They value one who speaks the truth.
Һәққаний сөзлигән ләвләр падишаларниң хурсәнлигидур; Улар дурус сөзлигүчиләрни яхши көрәр.
14 The king's wrath is a messenger of death, but a wise man will pacify it.
Падишаһниң қәһри гоя өлүмниң әлчисидур; Бирақ дана киши [униң ғәзивини] тиничландурар.
15 In the light of the king's face is life. His favor is like a cloud of the spring rain.
Падишаһниң чирайиниң нури кишигә җан киргүзәр; Униң шәпқити вақтида яққан «кейинки ямғур»дур.
16 How much better it is to get wisdom than gold. Yes, to get understanding is to be chosen rather than silver.
Даналиқ елиш алтун елиштин нәқәдәр әвзәлдур; Йорутулушни таллаш күмүчни таллаштин шунчә үстүндур!
17 The highway of the upright is to depart from evil. He who keeps his way preserves his soul.
Дурус адәмниң егиз көтирилгән йоли яманлиқтин айрилиштур; Өз йолиға еһтият қилған киши җенини сақлап қалар.
18 Pride goes before destruction, and a haughty spirit before a fall.
Мәғрурлуқ һалак болуштин авал келәр, Тәкәббурлуқ жиқилиштин авал келәр.
19 It is better to be of a lowly spirit with the poor, than to divide the plunder with the proud.
Кәмтәр болуп мискинләр билән барди-кәлдидә болуш, Тәкәббурлар билән һарам мал бөлүшкәндин әвзәлдур.
20 He who heeds the word finds prosperity, and blessed is he who trusts in Jehovah.
Кимки ишни пәм-парасәт билән қилса пайда тапар; Пәрвәрдигарға таянған болса, бәхит-саадәт көрәр.
21 The wise in heart shall be called prudent. Pleasantness of the lips promotes instruction.
Көңли дана киши сәгәк атилар; Йеқимлиқ сөзләр адәмләрниң билимини ашурар.
22 Understanding is a fountain of life to one who has it, but the punishment of fools is their folly.
Пәм-парасәт өзигә егә болғанларға һаятлиқниң булиқидур; Әқилсизләргә тәлим бәрмәкниң өзи әқилсизликтур.
23 The heart of the wise instructs his mouth, and adds learning to his lips.
Ақиланә кишиниң қәлби ағзидин әқил чиқирар; Униң ләвзигә билимни зиядә қилар.
24 Pleasant words are a honeycomb, sweet to the soul, and health to the bones.
Йеқимлиқ сөзләр гоя һәсәлдур; Көңүлләрни хуш қилип тәнгә давадур.
25 There is a way which seems right to a man, but in the end it leads to death.
Адәм балисиға тоғридәк көрүнидиған бир йол бар, Лекин ақивити һалакәткә баридиған йоллардур.
26 The appetite of the laboring man labors for him; for his mouth urges him on.
Ишлигүчиниң иштийи уни ишқа салар; Униң қарни униңға һайдакчилик қилар.
27 A worthless man devises mischief. His speech is like a scorching fire.
Муттәһәм киши яман гәпни колап жүрәр; Униң ләвлири лавулдап турған отқа охшар.
28 A perverse man stirs up strife, and a gossip separates close friends.
Әгир адәм җедәл-маҗира туғдурғучидур; Ғәйвәтчи йеқин достларни айриветәр.
29 A man of violence entices his neighbor, and leads him in a way that is not good.
Зораван киши йеқин адимини аздурар; Уни яман йолға башлап кирәр.
30 One who winks his eyes to plot perversities, one who compresses his lips, is bent on evil.
Көзини жумувалған киши яман нийәтни ойлар; Левини чишлигән киши яманлиққа тәйярдур.
31 Gray hair is a crown of glory. It is found in the path of righteousness.
Һәққанийәт йолида ақарған чач, Адәмниң шөһрәт таҗидур.
32 One who is slow to anger is better than the mighty; one who rules his spirit, than he who takes a city.
Асан аччиқлимайдиған киши палвандин әвзәлдур; Өзини тутувалған шәһәр алғандинму үстүндур.
33 The lot is cast into the lap, but its every decision is from Jehovah.
Чәк етәккә ташланғини билән, Лекин нәтиҗиси пүтүнләй Пәрвәрдигардиндур.
