Matthew 7
1 "Do not judge, so that you won't be judged.
“ଏପେଙ୍ଗ୍ ଇନେସ୍ ବିଚାର୍କିୟା ଆଉଦେର୍, ଇଦାଂ କାଜିଂ ବିଚାର୍ କିମାଟ୍ ।
2 For with whatever judgment you judge, you will be judged; and with whatever measure you measure, it will be measured to you.
ଇନେକିଦେଂକି ଇମ୍ଣି ବିଚାର୍ତ ବିଚାର୍ କିନାଦେର୍, ହେ ବିଚାର୍ତ ଏପେଙ୍ଗ୍ ବିଚାର୍ କିୟାନାଦେର୍; ଆରେ ଇମ୍ଣି ମାଣ୍ଦ ଲାଚ୍ନାସ୍, ହେ ମାଣ୍ତାଂ ମିଙ୍ଗେଙ୍ଗ୍ ମାଣ୍ଦାଂ ହିଦ୍ୟା ଆନାତ୍ ।
3 And why do you see the speck that is in your brother's eye, but do not notice the log that is in your own eye?
ନି କାଣ୍ଙ୍ଗାତ ୱେଜ଼୍ଗୁ ଗାତ୍ରା ମାନିହିଂ ନି ଟଣ୍ଡେନ୍ କାଣ୍ଙ୍ଗାତ ହାରୁ ଗାତ୍ରା ଇନେକିଦେଂ ଦିୟାନ୍ କିନାୟା?
4 Or how will you tell your brother, 'Let me remove the speck from your eye;' and look, the log is in your own eye?
ଜାର୍ କାଣ୍ଙ୍ଗାତ ୱେଜ଼୍ଗୁ ଗାତ୍ରା ମାନୁ ମାନୁ ଏନ୍ ଇମ୍ଣି ସାସ୍ତର୍ତାଂ ନି ଟଣ୍ଡେନ୍ କାଣ୍ଙ୍ଗାତାଂ ଦୁଡ଼ି ହପ୍ଚି ହିଦ୍ନାଂ ଇଞ୍ଜି ଇନାୟା?
5 You hypocrite. First remove the log out of your own eye, and then you can see clearly to remove the speck out of your brother's eye.
କାପ୍ଟିୟାର୍! ନି କାଣ୍ଗାନି ୱେଜ଼୍ଗୁ ଗାତ୍ରା ପର୍ତୁମ୍ ହପ୍ୟା । ତା ଆତିସ୍ ନି ଟଣ୍ଡେନ୍ କାଣ୍ଙ୍ଗାତ ଆର୍ଜି ମାନି ଦୁଡ଼ି ଏନ୍ ଆଡ଼୍ୱା ହୁଡ଼୍ଦେଂ ଆଡ୍ନାୟ୍ । ଆରି ହୁଡ଼୍ଦେଂ ଆଡ୍ନାଦେର୍ ।”
6 "Do not give that which is holy to the dogs, neither throw your pearls before the pigs, or they will trample them under their feet and turn and tear you to pieces.
“ନିକୁଡ଼ିକାଂ ପୁଇପୁୟା ଜିନିସ୍ ହିମାଟ୍ । ଇନାକିଦେଂକି ହେଦାଂ ମାସ୍ଦି ନିଙ୍ଗେଙ୍ଗ୍ କାପ୍ତେଦେଂ ଆଡ଼୍ଦାନାତ୍ । ପାଞ୍ଜି ମୁମ୍ଦ ମୁକ୍ତା ତୁହି ହିମାଟ୍ । ତା ଦାମ୍ ବୁଜାୱାଦାଂ ହେଦେଲିଂ ହେଦାଂ କେବଲ୍ ପାନାତ କୁହ୍ନାତ୍ ।
7 "Ask, and it will be given to you. Seek, and you will find. Knock, and it will be opened for you.
ଏନା, ତା ଆତିସ୍ ନିଙ୍ଗେଙ୍ଗ୍ ହିଦ୍ନାତ୍; ଦାହା, ପାୟା ଆନାୟ୍; ଦୁୱେର୍ତ ଇଡ଼ା, ଦୁୱେର୍ ଜେୟାନାତ୍ ।
8 For everyone who asks receives. He who seeks finds. To him who knocks it will be opened.
ଇମ୍ଣାକାନ୍ ଏନ୍ନାନ୍, ତାଙ୍ଗେଙ୍ଗ୍ ହିୟାନାତ୍; ଇନେନ୍ ଦାହ୍ନାନ୍, ହେୱାନ୍ ଗାଟାନାନ୍; ଇନେନ୍ ଦୁୱେର୍ତ ଇଡ଼୍ନାନ୍, ତା କାଜିଂ ଦୁୱେର୍ ଜେସି ହିୟା ଆନାତ୍ ।
9 Or who is there among you, who, if his son will ask him for bread, will give him a stone?
ମି ବିତ୍ରେ ଏପେଙ୍ଗ୍ ଆବା ଇନେନ୍ ମାନାନ୍, ଇନେରିଂ ଜାର୍ ମାଜ଼ି ମିନ୍ ଏନ୍ତିସ୍ ହେୱାନ୍ ତାଙ୍ଗେଙ୍ଗ୍ ମିନ୍ ବାଦୁଲ୍ ରାଚ୍ ହିନାନ୍, ତାଙ୍ଗେଙ୍ଗ୍ ଇନାକା କାଲ୍କୁ ହିନାୟ୍
10 Or if he will ask for a fish, who will give him a serpent?
କି ହେୱାନ୍ ମିନ୍କୁ ଏନ୍ତିତିସ୍ ତାଙ୍ଗ୍ ଇନାକା ଏନ୍ ରାଚ୍ ହିନାୟ୍?
11 If you then, being evil, know how to give good gifts to your children, how much more will your Father who is in heaven give good things to those who ask him.
ଲାଗିଂ ଏପେଙ୍ଗ୍ ଚୁଲ୍ଚୁଲିୟା ଆତିସ୍ ପା ଏଚେକାଡ଼୍ଦ ଜାର୍ ଜାର୍ କାଡ଼୍ଦେରିଂ ହାର୍ଦି ହାର୍ଦି ଦାନ୍ ହିଦେଂ ପୁନାଦେର୍, ତେବେ ମି ସାର୍ଗେନି ଆବା ତା ମୁମ୍ଦ ଏନ୍ନାକା ମାନାୟାରିଂ କେତେକ୍ ଆଦିକ୍ ହାର୍ଦି ହାର୍ଦି ଜିନିସ୍ ହିଉନ୍?”
12 Therefore whatever you desire for people to do to you, so also you should do to them; for this is the Law and the Prophets.
ଲାଗିଂ ମାନାୟାର୍ “ମି କାଜିଂ ଇନାକା ସବୁ କିନାର୍ ଇଞ୍ଜି ଇଚା କିନାଦେର୍, ଏପେଙ୍ଗ୍ ପା ହେୱାର୍ କାଜିଂ ହେ ଲାକେ କିୟାଟ୍, ଇନେକିଦେଂକି ଇଦାଂ ନେ ମସାତି ବିଦି ଆରି ବେଣ୍ବାକ୍ଣାୟ୍ କିନାକାର୍ତି ଦରମ୍ ସାସ୍ତର୍ ହିକ୍ୟାନି ହାତ୍ପା ଅରତ୍ ।”
13 "Enter in by the narrow gate; for wide is the gate and broad is the way that leads to destruction, and many are those who enter in by it.
“ହିରୁ ଦୁୱେର୍ତିଂ ହଣ୍ଡେଙ୍ଗ୍ କସ୍ଟକିୟାଟ୍ । ଇନେକିଦେଂକି ନାସ୍ କିଦେଙ୍ଗ୍ ଅସି ହାନି ହୁକେ ଓହାର୍ ଆରି ହାଜ଼ି ଓହାର୍, ଆରେ ହେଦାଂ ହିଜ଼ି ହଣ୍ଗାନାକାର୍ ହେନି ।
14 How narrow is the gate, and difficult is the way that leads to life. Few are those who find it.
ମାତର୍ ୱିଜ଼୍ୱି ଜିବୁନ୍ତିଂ ଅନି ହାଜ଼ି ବାନ୍ୟା ଆରି ତା ଦୁୱେର୍ ଚିପା ଆରେ ଅଲପ୍ ମାନାୟ୍ ଇ ହାଜ଼ି ଦାସ୍ତେଂ ଆଡ୍ନାର୍ ।”
15 "Beware of false prophets, who come to you in sheep's clothing, but inwardly are ravening wolves.
“ଚାକ୍ରାୟ୍ ବେଣ୍ବାକ୍ଣାୟ୍କିନାକାର୍ ତାଙ୍ଗ୍ ଜାଗ୍ରତ୍! ହେୱାର୍ ବାର୍ତ ମେଣ୍ଡା ଲାକେ ଚଞ୍ଜାନାର୍, ମାତର୍ ହାତ୍ପା ହେୱାର୍ ରଞ୍ଜାଙ୍ଗ୍ ରଞ୍ଜାଙ୍ଗ୍ ହୁଣ୍ଡାର୍ ବୁର୍କା ।
16 By their fruits you will know them. Do you gather grapes from thorns, or figs from thistles?
ହେୱାର୍ତି ପାଡ଼୍ ହୁକେ ଏପେଙ୍ଗ୍ ହେୱାରିଂ ଚିନ୍ କିନାଦେର୍ । ୱାଡ଼ି ମାର୍ତ ଅଙ୍ଗୁର୍ପାଡ଼୍ ଆହୁତ୍ କି ଲେକାଜାମୁ ମାର୍ତ ତଗା ପାଡ଼୍ ଆହୁତ୍ ।
17 Even so, every good tree produces good fruit; but the corrupt tree produces evil fruit.
ହାର୍ଦି ମାରତ ହାର୍ଦି ପାଡ଼୍ ଆହ୍ନାତ୍ । ବାନିୟାଁ ମାର୍ତିନି ପାଡ଼୍ ବାନିୟାଁ ।
18 A good tree cannot produce evil fruit, neither can a corrupt tree produce good fruit.
ହାର୍ଦି ମାର୍ତ ବାନିୟାଁ ପାଡ଼୍ ଆହୁତ୍ କି ବାନିୟାଁ ମାର୍ତିନି ପାଡ଼୍ ହାର୍ ଆଦେଂ ଆଡୁତ୍ ।
19 Every tree that does not grow good fruit is cut down, and thrown into the fire.
ହାର୍ଦି ପାଡ଼୍ ଆହ୍ୱିତିସ୍ ମାର୍ତିଂ କାଦ୍ଦି ନାଣିତାକେ ଦେହ୍ନାର୍ ।
20 Therefore, by their fruits you will know them.
ଲାଗିଂ ହେୱାର୍ତି ପାଡ଼୍ ହୁକେ ଏପେଙ୍ଗ୍ ହେୱାରିଂ ଚିନ୍ କିନାଦେର୍ ।”
21 Not everyone who says to me, 'Lord, Lord,' will enter into the kingdom of heaven; but he who does the will of my Father who is in heaven.
“ଇମ୍ଣାକାର୍ ନାଙ୍ଗେଙ୍ଗ୍ ମାପ୍ରୁ ମାପ୍ରୁ ଇଞ୍ଜି କୁକ୍ତାନାର୍, ହେୱାର୍ ବିତ୍ରେ ୱିଜ଼ାର୍ ସାର୍ଗେ ରାଜିତ ହଣ୍ଡେଙ୍ଗ୍ ଆଡୁର୍ । ଇମ୍ଣାକାର୍ ସାର୍ଗେନି ଆବା ଇସ୍ୱର୍ତି ଇଚା ହୁକେ କାମାୟ୍ କିତାର୍, କେବଲ୍ ହେୱାର୍ ସାର୍ଗେ ରାଜିତ ହଣ୍ଡେଙ୍ଗ୍ ଆଡ୍ନାର୍ ।
22 Many will tell me in that day, 'Lord, Lord, did not we prophesy in your name, in your name cast out demons, and in your name do many mighty works?'
ଗାଜା ବିଚାର୍ ଦିନ୍ ଏକାୱାତିସ୍ ହେନି ନାଙ୍ଗେଙ୍ଗ୍ ଇଞ୍ଜ୍ନାର୍, ମାପ୍ରୁ ନି ତର୍ଦାଂ ଆପେଂ ଇନାକା ଇସ୍ୱର୍ତି ନେକ୍ରି କାବୁର୍ ସୁଣାୟ୍ କିନାପା, ମାପ୍ରୁ, ନି ତର୍ନି ସାକ୍ତିତାଂ ବୁତ୍ ପିହିକିତାପ୍ନା ଆରେ ବେସି କାବାଆନି କାମାୟ୍ କିତାପ୍ନ୍ନା ।
23 And then I will tell them, 'I never knew you. Depart from me, you who practice lawlessness.'
ହେ ପାଦ୍ନା ହେୱାରିଂ ଆନ୍ ଇନାଙ୍ଗ୍, ମିଙ୍ଗେଙ୍ଗ୍ ଆନ୍ ପୁଞ୍ଜୁଙ୍ଗ୍ । ବାନ୍ୟାକାଦେର୍, ନା ଲାଗାଂତାଂ ଗୁଚା ଆଡ!”
24 "Everyone therefore who hears these words of mine, and does them, will be compared to a wise man, who built his house on a rock.
“ଇନେନ୍ ନା କାତା ୱେନ୍ଞ୍ଜି ପାଲି କିନାନ୍, ହେୱାନ୍ ଚେଚ୍ରା କାଲ୍ ଜପି ଇଲ୍ ରଚ୍ନି ବୁଦିକାର୍ୟା ମାନାୟ୍ ଲାକେ ।
25 And the rain came down, the floods came, and the winds blew, and beat on that house; and it did not fall, for it was founded on the rock.
ଅପ୍ରବଲ୍ ବାର୍ହା ଆତାତ୍, ନାଗୁଡ଼୍ ଏଜ଼ୁଂ ବାନ୍ଦ୍ ଜପି ଡ଼ିତାତ୍ ଆରି ହେ ଇଲ୍ ଜପି ଅପ୍ରବଲ୍ ଡ଼ୁଇ ଆତାତ୍, ମାତର୍ ହେ ଇଲ୍ ବାହ୍ଡ଼ା ୱାତାତ୍ ଇନାକିଦେଂକି ହେଦାଂ ଚେଚ୍ରା ଜପି ମୁଡ଼୍ କୁନାଦି ମାଚାତ୍ ।
26 And everyone who hears these words of mine, and does not do them will be like a foolish man, who built his house on the sand.
ମାତର୍ ଇମ୍ଣାକାର୍ ନା କାତା ୱେନ୍ଞ୍ଜି ପାଲି କିଉର୍, ହେୱାର୍ ବାଲି ଜପି ଇଲ୍ ରଚ୍ଚି ମାଚି ଟେପ୍ରିୟା ଲାକେ ।
27 And the rain came down, the floods came, and the winds blew, and beat on that house; and it fell—and great was its fall."
ବେସି ବାର୍ହା ଆତାତ୍, ନାଗୁଡ଼୍ ଏଜ଼ୁଂ ଏକିତିକ୍ । ଅପ୍ରବଲ୍ ଡ଼ୁଇ ଆତାତ୍ ଆରି ଇଲ୍ ମେଦ୍ନିତ ମେହାଆତାତ୍ । ହେଦାଂ କେତେକ୍ ବଇଁକାର୍ ଆତାତ୍ ।”
28 And it happened, when Jesus had finished saying these things, that the crowds were astonished at his teaching,
ୱିଜ଼୍ନି ପାତେକ୍ ଜିସୁତି ଇ ୱିଜ଼ୁ କାତା ୱେନ୍ଞ୍ଜି ମାନାୟାର୍ ତା ହିକ୍ୟାତ କାବା ଆତାର୍ ।
29 for he taught them with authority, and not like their scribes.
ହେୱାନ୍ ବିନ୍ବିନ୍ନିକାର୍ ଦରମ୍ ଗୁରୁରିଂ ଲାକେ ହିକ୍ୟା ହିୱାଦାଂ ଆଦିକାର୍ ପାୟାତି ମାନାୟ୍ ଲାକେ ହିକ୍ୟା ହିଜ଼ି ମାଚାନ୍ ।
