Proverbs 1
1 The proverbs of Solomon, the son of David, king of Israel:
| پەندەکانی سلێمانی کوڕی داود، پاشای ئیسرائیل، |
2 To know wisdom and instruction, to discern the words of understanding.
| بۆ زانینی دانایی و تەمبێکردن، بۆ پەیبردن بە وشەکانی تێگەیشتن، |
3 To receive instruction in wise dealing, in righteousness, justice, and equity.
| بۆ وەرگرتنی تەمبێکردن و وریایی، ڕاستودروستی و دادپەروەری و ڕاستەڕێیی، |
4 To give shrewdness to the inexperienced, knowledge and discretion to the young man.
| بۆ بەخشینی ژیری بە ساویلکە، بە لاویش زانیاری و سەلیقە، |
5 A wise man will hear and increase in learning, and a man of understanding will attain to sound counsel.
| (دانا گوێی لێ دەگرێت و فێربوونی زیاد دەبێت، تێگەیشتووش ڕاوێژی باشی دەست دەکەوێت،) |
6 To understand a proverb, and parables, the words and riddles of the wise.
| بۆ تێگەیشتنی پەند و نموونە، قسەی دانایان و مەتەڵەکانیان. |
7 The fear of the LORD is the beginning of knowledge; but the foolish despise wisdom and instruction.
| لەخواترسی سەرەتای زانیارییە، بەڵام گێلەکان سووکایەتی بە دانایی و تەمبێکردن دەکەن. |
8 My son, listen to your father's instruction, and do not forsake your mother's teaching:
| ڕۆڵە، گوێ لە تەمبێکردنی باوکت بگرە و فێرکردنی دایکت پشتگوێ مەخە، |
9 for they will be a garland to grace your head, and a necklace around your neck.
| چونکە تاجەگوڵینەی نیعمەتن بۆ سەرت، گەردانەن بۆ ملت. |
10 My son, if sinners entice you, do not consent.
| ڕۆڵە، ئەگەر گوناهباران فریویان دایت، ڕازی مەبە. |
11 If they say, "Come with us, Let's lie in wait for blood; let's lurk secretly for the innocent without cause;
| ئەگەر گوتیان: «لەگەڵمان وەرە، بۆسە بۆ خوێنڕشتن بنێینەوە، بەبێ هۆ بۆ بێتاوانێک خۆمان مات بکەین، |
12 let's swallow them up alive like Sheol, and whole, like those who go down into the pit. (Sheol h7585)
| وەک جیهانی مردووان بە زیندووێتی هەڵیانلووشین و بە ساغی وەک ئەوانەی لە گۆڕ دەنرێن. (Sheol h7585) |
13 We'll find all valuable wealth. We'll fill our houses with spoil.
| هەموو گەنجینەیەکی بەهادار دەدۆزینەوە و ماڵمان پڕ دەکەین لە دەستکەوت. |
14 Throw in your lot with us. We'll all have one purse."
| پشکی خۆت هەڵبدە ناومان، بە هەموومان یەک کیسەمان دەبێت.» |
15 My son, do not walk in the way with them. Keep your foot from their path,
| ڕۆڵە، لەگەڵیان بە ڕێگادا مەڕۆ، پێیەکانت قەدەغە بکە لە ڕێڕەوەکانیان، |
16 for their feet run to evil. They hurry to shed blood.
| چونکە پێیەکانیان بەرەو خراپە ڕادەکەن، بۆ خوێنڕشتن پەلە دەکەن. |
17 For in vain is the net spread in the sight of any bird:
| بێ سوودە دانانەوەی تۆڕ لەبەرچاوی هەموو باڵدارێک. |
18 but these lie in wait for their own blood. They lurk secretly for their own lives.
| بۆ خوێنی خۆیان بۆسەیان ناوەتەوە، خۆیان تەنها بۆ گیانی خۆیان ماتداوە. |
19 So are the ways of everyone who is greedy for gain. It takes away the life of its owners.
| ئاوایە ڕێچکەی هەموو ئەوانەی بەدوای دەستکەوتی ناڕەواوەن، سەری خاوەنی دەخوات. |
20 Wisdom calls aloud in the street. She utters her voice in the public squares.
| دانایی لە کۆڵان هاوار دەکات، لە گۆڕەپانەکان دەنگ بەرز دەکاتەوە، |
21 She calls at the head of noisy places. At the entrance of the city gates, she utters her words:
| لە شەقامە قەرەباڵغەکاندا بانگ دەکات، لە دەروازەی شارەکاندا قسەی خۆی دەکات: |
22 "How long, you simple ones, will you love simplicity? How long will mockers delight themselves in mockery, and fools hate knowledge?
| «هەتا کەی ئەی ساویلکەکان حەز لە ساویلکەیی دەکەن؟ هەتا کەی گاڵتەجاڕان بە گاڵتەکردن دڵخۆش دەبن، گێلەکانیش ڕقیان لە زانیاری دەبێتەوە؟ |
23 Turn at my reproof. Look, I will pour out my spirit on you. I will make known my words to you.
| بگەڕێنەوە کاتێک سەرزەنشتتان دەکەم! ئینجا ڕۆحی خۆمتان بەسەردا دەڕێژم، وشەکانی خۆمتان پێ دەناسێنم. |
24 Because I have called, and you have refused; I have stretched out my hand, and no one has paid attention;
| بەڵام بانگهێشتم کردن، ڕەتتان کردەوە، دەستم درێژکرد، کەس گوێی پێنەدا، |
25 but you have ignored all my counsel, and wanted none of my reproof;
| هەموو ڕاوێژێکی منتان پشتگوێ خست، سەرزەنشتی منتان وەرنەگرت، |
26 I also will laugh at your disaster. I will mock when calamity overtakes you;
| جا منیش لە کارەساتتان پێدەکەنم. گاڵتە دەکەم کە ترستان لێ نیشت، |
27 when calamity overtakes you like a storm, when your disaster comes on like a whirlwind; when distress and anguish come on you.
| کە ترستان وەک گەردەلوول لێ نیشت و وێرانیتان وەک ڕەشەبا هاتە سەر و تەنگانە و ناخۆشی بەسەرتانی دادا. |
28 Then will they call on me, but I will not answer. They will seek me diligently, but they will not find me;
| «ئینجا بانگم دەکەن، بەڵام من وەڵام نادەمەوە، بە پەرۆشییەوە بەدوامدا دەگەڕێن بەڵام نامدۆزنەوە. |
29 because they hated knowledge, and did not choose the fear of the LORD.
| لەبەر ئەوەی ڕقیان لە زانیاری بووەوە، لەخواترسییان هەڵنەبژارد، |
30 They wanted none of my counsel. They despised all my reproof.
| لەبەر ئەوەی ڕاوێژی منیان وەرنەگرت، بە سووکییەوە تەماشای هەموو سەرزەنشتەکانی منیان کرد، |
31 Therefore they will eat of the fruit of their own way, and be filled with their own schemes.
| بۆیە لە بەرهەمی ڕێگای خۆیان دەخۆن، لە بەری پیلانەکانیان تێر دەبن، |
32 For the backsliding of the simple will kill them. The careless ease of fools will destroy them.
| چونکە هەڵگەڕانەوەی ساویلکەکان دەیانکوژێت، بێباکی گێلەکان لەناویان دەبات. |
33 But whoever listens to me will dwell securely, and will be at ease, without fear of harm."
| بەڵام ئەوەی گوێ لە من بگرێت بە ئاسوودەیی نیشتەجێ دەبێت، لە ترسی خراپە دەحەسێتەوە.» |
