Proverbs 17
1 Better is a dry morsel with quietness, than a house full of feasting with strife.
| قۇربانلىق گۆشلىرىگە تولغان جېدەللىك ئۆيدىن، بىر چىشلەم قۇرۇق نان يەپ، كۆڭۈل تىنچلىقتا بولغان ئەۋزەل. |
2 A servant who deals wisely will rule over a son who causes shame, and shall have a part in the inheritance among the brothers.
| خىزمەتكار چېۋەر بولسا، خوجىسىنىڭ نومۇستا قويغۇچى ئوغلىنى باشقۇرار؛ كەلگۈسىدە ئۇ خوجىنىڭ ئوغلى قاتارىدا تۇرۇپ ئۇنىڭ مىراسنى تەقسىم قىلار. |
3 The refining pot is for silver, and the furnace for gold, but the LORD tests the hearts.
| ساپال قازان كۈمۈشنى تاۋلار، چاناق ئالتۇننى تاۋلار، بىراق ئادەمنىڭ قەلبىنى پەرۋەردىگار سىنار. |
4 An evildoer heeds wicked lips. A liar gives ear to a mischievous tongue.
| قەبىھ كىشى يامان سۆزلەرگە ئىشىنەر؛ يالغانچى پىتنىچىلەرنىڭ سۆزىگە قۇلاق سالار. |
5 Whoever mocks the poor reproaches his Maker. He who is glad at calamity shall not be unpunished.
| مىسكىنلەرنى مەسخىرە قىلغۇچى، ئۆزىنى ياراتقۇچىنى ھاقارەتلىگۈچىدۇر؛ باشقىلارنىڭ بەختسىزلىكىدىن خۇشال بولغان كىشى جازاسىز قالماس. |
6 Children's children are the crown of old men; the glory of children are their parents.
| قېرىلارنىڭ نەۋرىلىرى ئۇلارنىڭ تاجىدۇر؛ پەرزەنتلەرنىڭ پەخرى ئۇلارنىڭ ئاتىلىرىدۇر. |
7 Arrogant speech isn't fitting for a fool, much less do lying lips fit a prince.
| ئەخمەق يارىشىق گەپ قىلسا ئۇنىڭغا ياراشماس؛ مۆتىۋەر يالغان سۆزلىسە ئۇنىڭغا تېخىمۇ ياراشماس. |
8 A bribe is a precious stone in the eyes of him who gives it; wherever he turns, he prospers.
| پارا ــ ئۇنى بەرگۈچىنىڭ نەزىرىدە ئېسىل بىر گۆھەردۇر؛ گويا ئۇنى نەگىلا ئىشلەتسە مۇۋەپپەقىيەتكە ئېرىشىدىغاندەك. |
9 He who covers an offense promotes love; but he who repeats a matter separates best friends.
| باشقىلارنىڭ خاتالىقىنى يوپۇتۇپ كەچۈرگەن كىشى مېھىر-مۇھەببەتنى كۆزلەر؛ كونا خاماننى سورىغان كىشى يېقىن دوستلارنى دۈشمەن قىلار. |
10 A rebuke enters deeper into one who has understanding than a hundred lashes into a fool.
| ئاقىلانىگە سىڭگەن بىر ئېغىز تەنبىھ، ئەخمەققە ئۇرۇلغان يۈز دەررىدىن ئۈنۈملۈكتۇر. |
11 An evil man seeks only rebellion; therefore a cruel messenger shall be sent against him.
| يامانلار پەقەت ئاسىيلىقنى كۆزلەر؛ ئۇنى جازالاشقا رەھىمسىز بىر ئەلچى ئەۋەتىلەر. |
12 Let a bear robbed of her cubs meet a man, rather than a fool in his folly.
| ئەخمىقانە ئىش قىلىۋاتقان نادان كىشىگە ئۇچراپ قالغاندىن كۆرە، بالىلىرىدىن ئايرىلغان ئېيىققا يولۇقۇپ قالغان ياخشى. |
13 Whoever rewards evil for good, evil shall not depart from his house.
| كىمكى ياخشىلىققا يامانلىق قىلسا، ئىشىكىدىن بالايىقازا نېرى كەتمەس. |
14 The beginning of strife is like breaching a dam, therefore stop contention before quarreling breaks out.
| جېدەلنىڭ باشلىنىشى توسمىنى سۇ ئېلىپ كەتكەنگە ئوخشايدۇ؛ شۇڭا جېدەل پارتلاشتىن ئاۋۋال تالاش-تارتىشتىن قول ئۈزگىن. |
15 He who justifies the wicked, and he who condemns the righteous, both of them alike are an abomination to the LORD.
| ياماننى ئاقلىغان، ھەققانىيغا قارا چاپلىغان، ئوخشاشلا پەرۋەردىگارغا يىرگىنچلىكتۇر. |
16 Why is there money in the hand of a fool to buy wisdom, seeing he has no understanding?
| ئەخمەقنىڭ كۆڭلى دانالىقنى ئەتىۋارلىمىسا، قانداقمۇ ئۇنىڭ قولىدا دانالىقنى سېتىۋالغۇدەك پۇلى بولسۇن؟ |
17 A friend loves at all times; and a brother is born for adversity.
| [ھەقىقىي] دوست ھەردائىم ساڭا مۇھەببەت كۆرسىتەر، [ھەقىقىي] قېرىنداش يامان كۈنۈڭ ئۈچۈن ياردەمگە دۇنياغا كەلگەندۇر. |
18 A man void of understanding strikes hands, and becomes collateral in the presence of his neighbor.
| ئەقىلسىز كىشى قول بېرىپ، يېقىنى ئۈچۈن كېپىل بولىدۇ. |
19 He who loves disobedience loves strife. One who builds a high gate seeks destruction.
| جېدەلگە ئامراق گۇناھقا ئامراقتۇر؛ بوسۇغىنى ئېگىز قىلغان ھالاكەتنى ئىزدەر. |
20 One who has a perverse heart doesn't find prosperity, and one who has a deceitful tongue falls into trouble.
| نىيىتى بۇزۇلغان ياخشىلىق كۆرمەس؛ تىلىدا ھەق-ناھەقنى ئاستىن-ئۈستۈن قىلغۇچى بالاغا يولۇقار. |
21 He who becomes the father of a fool grieves. The father of a fool has no joy.
| بالا ئەخمەق بولسا، ئاتا غەم-قايغۇغا پاتار؛ ھاماقەتنىڭ ئاتىسى خۇشاللىق كۆرمەس. |
22 A cheerful heart makes good medicine, but a crushed spirit dries up the bones.
| شاد كۆڭۈل شىپالىق دورىدەك تەنگە داۋادۇر؛ سۇنۇق روھ-دىل ئادەمنىڭ يىلىكىنى قۇرۇتار. |
23 A wicked man receives a bribe in secret, to pervert the ways of justice.
| چىرىك ئادەم يەڭ ئىچىدە پارىنى قوبۇل قىلار؛ ئۇ ئادالەتنىڭ يولىنى بۇرمىلار. |
24 Wisdom is before the face of one who has understanding, but the eyes of a fool wander everywhere.
| دانالىق يورۇتۇلغان كىشىنىڭ كۆز ئالدىدا تۇرار؛ بىراق ئەقىلسىزنىڭ كۆزى خىيالكەشلىك قىلىپ قۇتۇپتا يۈرەر. |
25 A foolish son brings grief to his father, and bitterness to her who bore him.
| گالۋاڭ بالا ئاتىنى ئازابغا سالار؛ ئۇنى تۇغقۇچىنىڭمۇ دەردى بولار. |
26 Also to punish the righteous is not good, nor to flog officials for their integrity.
| ھەققانىيلارغا جەرىمانە قويۇشقا قەتئىي بولماس؛ ئەمىرلەرنى ئادالەتنى قوللىغىنى ئۈچۈن دۇمبالاشقا بولماس. |
27 He who spares his words has knowledge. He who is even tempered is a man of understanding.
| بىلىمى بار كىشى كەم سۆزلۈك بولار؛ يورۇتۇلغان ئادەم قالتىس ئېغىر-بېسىق بولار. |
28 Even a fool, when he keeps silent, is counted wise. When he shuts his lips, he is thought to be discerning.
| ھەتتا ئەخمەقمۇ ئاز سۆزلىسە دانا ھېسابلىنار؛ تىلىنى تىزگىنلىگەن كىشى دانىشمەن سانىلار. |
