Matthew 10
1 And when he had called his twelve disciples to him, he gave them power over evil spirits, to cast them out, and to heal every kind of disease and infirmity.
१येशूने आपल्या बारा शिष्यांना आपल्याजवळ एकत्र बोलावले आणि त्याने त्यांना अशुद्ध आत्म्यांवर प्रभुत्त्व दिले व तसेच त्या अशुद्ध आत्म्यांना घालवण्यासाठी, प्रत्येक प्रकारचे आजार व प्रत्येक प्रकारचे व्याधी बरे करण्यासाठी अधिकार दिला.
2 These are the names of the apostles (missionaries). First, Simon who is called Peter, and Andrew, his brother; Jamesthe son of Zebedee, and John, his brother;
२तर त्या बारा प्रेषितांची नावे ही होती: पेत्र (ज्याला शिमोन म्हणत) आणि त्याचा भाऊ अंद्रिया, जब्दीचा मुलगा याकोब व त्याचा भाऊ योहान
3 Philip and Bartholomew; Thomas, and Matthew, the tax-gatherer; James, the son of Alphaeus, and Lebbaeus, whose surname is Thaddeus;
३फिलिप्प व बर्थलमय, थोमा आणि मत्तय जकातदार, अल्फीचा मुलगा याकोब व तद्दय
4 Simon the Zealot, and Judas Iscariot who betrayed him.
४शिमोन कनानी व पुढे ज्याने त्याचा विश्वासघात केला तो यहूदा इस्कार्योत.
5 These men, the Twelve, Jesus sent forth, after giving them the following instructions. "Do not go among the Gentiles, or enter any Samaritan town,
५येशूने या बाराजणांना अशी आज्ञा देऊन पाठवले की: परराष्ट्रीय लोकांमध्ये जाऊ नका व शोमरोनी लोकांच्या कोणत्याही नगरात प्रवेश करू नका.
6 "but rather be on your way to the lost sheep of the house of Israel.
६तर त्याऐवजी इस्राएलाच्या हरवलेल्या मेंढराकडे जा.
7 "As you go, preach, saying, ‘The kingdom of heaven is at hand.’
७तुम्ही जाल तेव्हा संदेश द्या व असे म्हणा, “स्वर्गाचे राज्य जवळ आले आहे.”
8 "Heal the sick, raise the dead, cleanse the lepers, cast out demons. Freely you have received, freely give.
८रोग्यांना बरे करा, मरण पावलेल्यांना जिवंत करा, कुष्ठरोग्यांना शुद्ध करा आणि भूते काढा. तुम्हास फुकट मिळाले आहे म्हणून फुकट द्या.
9 "Take no gold or silver or coppers in your purses;
९तुमच्या कमरेला सोने, चांदी किंवा तांबे घेऊ नका.
10 "not even a bag for the journey, or a change of clothes, or sandals, or even a stick; for the worker is worth his rations.
१०सोबत पिशवी घेऊ नका, तुमच्या प्रवासासाठी फक्त तुमचे अंगावरचे कपडे व पायातील वहाणा असू द्या. अधिकचे वस्त्र किंवा वहाणा घेऊ नका. काठी घेऊ नका, कारण कामकऱ्याला आपले अन्न मिळणे आवश्यक आहे.
11 "Into whatever city or town you enter, inquire for some worthy person there, and stay with him until you leave.
११ज्या कोणत्याही नगरात किंवा गावात तुम्ही जाल तेथे कोण योग्य व्यक्ती आहे याचा शोध करा आणि तेथून निघेपर्यंत त्या व्यक्तीच्या घरी राहा.
12 "When you enter the house, salute it;
१२त्या घरात प्रवेश करतेवेळी येथे शांती असो, असे म्हणा.
13 "and if the house is worthy let your blessing sit upon it; but if it be unworthy, let your blessing return to you.
१३जर ते घर खरोखर योग्य असेल तर तुमची शांती तेथे राहील पण जर ते घर योग्य नसेल तर तुमची शांती तुमच्याकडे परत येईल.
14 "And whoever will not receive you or listen to your words, as you go out from that house or that city, shake off the very dust from your feet.
१४आणि जो कोणी तुम्हास स्वीकारणार नाही किंवा तुमचे शब्द ऐकणार नाही तेव्हा त्याच्या घरातून किंवा नगरातून बाहेर पडताना तुम्ही आपल्या पायाची धूळ झटकून टाका.
15 "I tell you solemnly it will be more tolerable for Sodom and Gomorrah in the Day of Judgment than for that town.
१५मी तुम्हास खरे सांगतो. न्यायाच्या दिवशी त्या नगरापेक्षा सदोम आणि गमोराला अधिक सोपे जाईल.
16 "Behold, it is I who am sending you forth like sheep among wolves. Be then as serpents and as guileless as doves.
१६लांडग्यांमध्ये जसे मेंढरास पाठवावे तसे मी तुम्हास पाठवत आहे, म्हणून तुम्ही सापांसारखे चतुर आणि कबुतरांसारखे निरुपद्रवी व्हा.
17 "But beware of men! For they will give you up to the Sanhedrin, and flog you in their synagogues.
१७मनुष्यांविषयी सावध असा कारण ते तुम्हास न्यायसभेच्या स्वाधीन करतील आणि त्यांच्या सभास्थानामध्ये ते तुम्हास फटके मारतील.
18 "And you will be taken before governors and kings for my sake, as a testimony to them and to the Gentiles.
१८माझ्यामुळे ते तुम्हास राज्यपाल व राजे यांच्यासमोर आणतील. तुम्ही त्यांच्यापुढे व परराष्ट्रीय लोकांपुढे माझ्याविषयी सांगाल.
19 "But whenever they apprehend you, do not be anxious about how you shall speak or what you shall say; for it will be given you in that very hour what to say.
१९जेव्हा तुम्हास अटक करतील तेव्हा काय बोलावे किंवा कसे बोलावे याविषयी काळजी करू नका. तेव्हा तुम्ही काय बोलायचे ते तुम्हाला सांगितले जाईल.
20 "For it will not be you who is speaking, but the Spirit of your Father who speaks in you.
२०कारण बोलणारे तुम्ही नसून तुमच्या देवाचा आत्मा तुमच्याद्वारे बोलेल.
21 "And brother will betray brother to death, and a father his child; and children will rise up against their parents and put them to death.
२१भाऊ आपल्या भावाविरूद्ध व पिता आपल्या मुलाविरूद्ध उठेल आणि त्यास विश्वासघाताने मारण्यास सोपवून देईल. मुले आईवडिलांवर उठून त्यांना जिवे मारण्यास देतील.
22 "You will be hated by all men because of my name; and he who endures to the end shall be saved.
२२माझ्या नावामुळे सर्व तुमचा द्वेष करतील. पण शेवटपर्यंत जो टिकेल तोच तरेल.
23 "But when they persecute you in one city, flee to the next. In solemn truth I tell you that you shall not have completed the cities of Israel, before the Son of man comes.
२३एका ठिकाणी जर तुम्हास त्रास दिला जाईल, तर दुसरीकडे जा. मी तुम्हास खरे सांगतो, मनुष्याचा पुत्र येईपर्यंत इस्राएलच्या सर्व गावामध्ये तुमचे असे फिरणे संपणार नाही.
24 "A pupil is not above his teacher, nor a slave above his masters.
२४शिष्य त्याच्या गुरूपेक्षा वरचढ नाही किंवा चाकर मालकाच्या वरचढ नाही.
25 "It is enough for the pupil to fare like his teacher, and the slave like his master. If they called the master of the house Beelzebub, how much more, the members of his household.
२५शिष्य आपल्या शिक्षकासारखा व चाकर आपल्या मालकासारखा होणे इतके पुरे. जर घराच्या धन्याला त्यांनी बालजबूलम्हणले तर घरातील इतर मनुष्यांना ते किती वाईट नावे ठेवतील! लोकांचे नको तर देवाचे भय बाळगा.
26 "So do not fear them; for there is nothing concealed which shall not be revealed, nor anything secret which shall not become known.
२६म्हणून त्यांना भिऊ नका, कारण उघडे होणार नाही असे काही झाकलेले नाही आणि कळणार नाही असे काही गुप्त नाही.
27 "What I am telling you is in the darkness, do you speak in the light; and what is whispered in your ear, proclaim upon the housetops.
२७जे मी तुम्हास अंधारात सांगतो ते तुम्ही प्रकाशात बोला आणि कानात सांगितलेले जे तुम्ही ऐकता ते तुम्ही छतावरून गाजवा.
28 "Do not be afraid of those who kill the body, but cannot kill the soul; but fear rather him who can destroy both soul and body in Gehenna. (Geenna g1067)
२८जे शरीराला वधतात पण आत्म्याचा वध करू शकत नाहीत त्यांना भिऊ नका, तर त्यापेक्षा आत्म्याला व शरीराला जो मारू शकतो व नरकात टाकू शकतो त्यास भ्या. (Geenna g1067)
29 "Are not two sparrows sold for a half-penny? Yet not one of them will fall to the ground without your father.
२९दोन चिमण्या एका नाण्याला विकत नाहीत काय? तरीही तुमच्या स्वर्गीय पित्याच्या इच्छेशिवाय त्यातील एकही जमिनीवर पडणार नाही.
30 "The very hairs on your head are all numbered.
३०आणि तुमच्या डोक्यावरचे केससुद्धा त्याने मोजलेले आहेत.
31 "Cease to be afraid! You are of greater value than many sparrows.
३१म्हणून घाबरु नका. पुष्कळ चिमण्यांपेक्षा तुम्ही अधिक मौल्यवान आहात.
32 "Every one, then, who will confess me before men, I also will confess before my Father who is in heaven.
३२जो कोणी मनुष्यांसमोर मला स्वीकारील त्यास मीसुद्धा माझ्या स्वर्गातील पित्यासमोर स्वीकारीन.
33 "But whoever disowns me before men, I also will disown before my Father who is in heaven.
३३पण जो कोणी मनुष्यांसमोर मला नाकारील त्यास मीसुद्धा माझ्या स्वर्गातील पित्यासमोर नाकारीन.
34 "Do not suppose that I am come to bring peace on the earth; I am come not to bring peace, but a sword.
३४असे समजू नका की मी पृथ्वीवर शांतता प्रस्थापित करायला आलो आहे. मी शांतता स्थापित करायला आलो नाही तर तलवार चालवायला आलो आहे.
35 "For I came to set "a man against his father, a daughter against her mother, a daughter-in-law against her mother-in-law;
३५मी फूट पाडायला आलो आहे, म्हणजे मुलाला त्याच्या पित्याविरुद्ध आणि मुलीला तिच्या आईविरुद्ध, सुनेला तिच्या सासूविरुद्ध उभे करायला आलो आहे.
36 "and a man’s own household will be his enemies.
३६सारांश, मनुष्याच्या घरचीच माणसे त्याचे शत्रू होतील.
37 "He who loves father or mother more than me is not worthy of me; and he who loves son or daughter more than me is not worthy of me;
३७जो माझ्यापेक्षा स्वतःच्या पित्यावर किंवा आईवर अधिक प्रीती करतो, तो मला योग्य नाही. जो माझ्यापेक्षा आपल्या मुलावर, मुलीवर अधिक प्रीती करतो, तो मला योग्य नाही.
38 "and he who does not take his cross and follow after me is not worthy of me.
३८जो आपला वधस्तंभ घेऊन माझ्यामागे येण्याचे नाकारतो, तो मला योग्य नाही.
39 "He who has saved his life shall lose it; and he who has lost his life for my sake shall find it.
३९जो आपला जीव मिळवतो तो त्यास गमवील पण जो माझ्याकरिता आपला जीव गमावतो तो त्यास मिळवील.
40 "Whoever receives you is receiving me, and he who receives me is receiving Him who sent me.
४०जी व्यक्ती तुम्हास स्वीकारते ती व्यक्ती मला स्वीकारते आणि ज्या पित्याने मला पाठवले त्यालाही स्वीकारते.
41 "Whoever receives a prophet because he is a prophet, shall receive a prophet’s reward; and whoever receives a righteous man, shall receive a righteous man’s reward.
४१जो कोणी संदेष्ट्यांचा स्वीकार त्याच्या संदेशाच्या सेवेमुळे करतो, त्यास संदेष्ट्याचे प्रतिफळ मिळेल आणि नीतिमानाला नीतिमान म्हणून जो स्वीकारतो त्यास नीतिमानाचे प्रतिफळ मिळेल.
42 "And whoever gives to drink to one of these little ones a cup of cold water only, because he is a disciple, I tell you in solemn truth, he shall not lose his reward.
४२मी तुम्हास खरे सांगतो की, या लहानातील एकाला शिष्य म्हणून जो कोणी प्यालाभर थंड पाणी प्यायला देईल तोही आपल्या प्रतिफळाला मुळीच मुकणार नाही.
