Mark 4
1 Afterwards Jesus began to teach by the seaside, and a vast multitude of people gathered about him, so that he went on board a boat on the sea, and sat there, while all the people stayed on shore, at the water’s edge.
Unya siya nagsugod na usab sa pagtudlo daplin sa lanaw. Usa ka dako kaayo nga panon sa katawhan nagtigom mialirong kaniya, busa misakay siya ngadto sa usa ka sakayan ug gituklod ngadto sa lanaw, ug milingkod siya niini. Ang tanang panon anaa sa daplin sa tubig sa baybay.
2 Then he began teaching them in parables many things. In his teaching he said to them.
Nagtudlo siya kanila ug daghang mga butang pinaagi sa mga sambingay, ug sa iyang pagtudlo, miingon siya kanila:
3 "Listen! the Sower once went out to sow,
“Paminaw, ang magpupugas miadto alang sa pagpugas.
4 and as he sowed, it happened that some seed fell on the road, and birds came and picked it up;
Samtang siya nagpugas, ang ubang mga binhi nangahulog sa dalan, ug ang mga langgam miabot ug mituka kanila.
5 some other seed fell on stony soil, where it had not much earth; and it sprang up quickly because it had no depth of soil,
Ang ubang mga binhi nahulog sa kabatoan, kung diin wala kaayo'y yuta. Dihadiha sila miturok, tungod ang yuta dili lawom.
6 but when the sun rose it was scorched and withered away because it had no root.
Apan sa dihang ang adlaw misubang, nangalawos sila tungod kay sila wala makagamot, ug sila nangalaya.
7 Other seed fell among the thorns, and the thorns sprang up and choked it, so that it yielded no crop.
Ang ubang mga binhi nahulog taliwala sa tunokong mga tanom. Ang tunokong mga tanom mitubo ug naglumos kanila. Kana nga binhi wala mibunga ug lugas.
8 But some seed fell into good soil and yielded a crop that sprang up and increased, yielding thirty, sixty, or a hundredfold.
Ang ubang mga binhi nahulog ngadto sa maayong yuta ug mihatag ug lugas sa pagturok ug pagtubo niini. Kana nga binhi mibunga ang uban 30, uban 60, ug ang uban 100 ka pilo kung unsa ang natanom.”
9 "Any one who has ears to hear," he added, "let him listen to this."
Siya miingon, “Si bisan kinsa nga adunay igdulongog aron mamati, tugoti siyang magpatalinghog.”
10 When he was alone his followers and the Twelve began asking about the parables.
Sa dihang si Jesus nag-inusara, kadtong suod kaniya ug kauban ang napulo ug duha nangutana kaniya mahitungod sa mga sambingay.
11 He went on to say to them. "The secret truth concerning the kingdom of God has been given to you, but to those outside everything is told in parables,
Siya miingon ngadto kanila, “Kaninyo gihatag ang mga kahibulongan sa gingharian sa Dios. Apan sambingay lamang alang niadtong tanan nga anaa sa gawas,
12 so that, "for all their looking they may not see, and for all their hearing, they may not understand, lest perchance they should turn and be pardoned.
aron nga sa dihang sila motan-aw, oo sila makakita, apan dili makakat-on, ug aron nga sa dihang sila maminaw, oo sila makadungog, apan dili makasabot, o kaha sila mobalik ug ang Dios mopasaylo kanila.”
13 "You do not understand this parable," said Jesus. "Then how will you understand the other parables?
Siya miingon, “Wala ba kamo makasabot niini nga sambingay? Unsaon unya ninyo pagkasabot sa uban pa nga mga sambingay?
14 "What the Sower sows is the Word. There are those ‘on the wayside’ where the Word is sown.
Ang magpupugas nagpugas sa pulong.
15 As soon as they hear it, Satan immediately comes and snatches away the Word which has been sown in them.
Mao kini ang mga nahulog sa daplin sa dalan, diin ang pulong napugas. Sa pagkadungog nila niini, dihadiha dayon miabot si Satanas ug mikuha sa pulong nga gipugas kanila.
16 And like the sowing upon ‘stony ground’ are those who, whenever they hear the Word, at once receive it with joy,
Mao kini ang mga napugas sa batoon nga yuta, nga sa pagkadungog nila sa pulong, dihadiha dayon nagdawat niini uban ang kalipay;
17 but because they have no root in themselves they last for a time; but when suffering or persecution ensues because of the Word, they at once fall away.
Sila wala makagamot sa ilang kaugalingon, apan naglahutay lamang sa makadiyot; unya, sa dihang mipatigbabaw ang pagsulay o paglutos tungod sa pulong, sila mapandol dayon.
18 There are others who are ‘sown among thorns.’
Ang uban mao kadtong napugas taliwala sa tunokong mga tanom. Kini ang mga nakadungog sa pulong,
19 When they have heard the Word, the anxieties of life and the snares of wealth, and all sorts of other ambitions, come in to choke the Word, so that it proves unfruitful. (aiōn g165)
apan ang kahangawa sa kalibotan, ang pagkamalimbongon sa mga bahandi, ug ang mga tinguha alang sa ubang mga butang, misulod ug milumos sa pulong, ug nahimo kining dili mabungahon. (aiōn g165)
20 But those, on the other hand, who were sown on that good soil, are those who listen to the Word, and welcome it, and bear fruit, thirty, sixty, or a hundredfold."
Kadtong napugas sa maayong yuta, mao kadto ang nakadungog sa pulong ug nagdawat niini ug naghatag kini sa bunga, ang uban 30, ug uban 60, ug ang uban 100 ka pilo kung unsa ang natanom.”
21 He went on to say. "Is the lamp brought in to be put under the bushel or the bed? Is it not rather to be put on the lamp-stand?
Si Jesus miingon kanila, “Magdala ba kamo ug lampara sa sulod sa balay aron ibutang kini ilalom sa usa ka basket, o ilalom sa higdaanan?” Dad-on ninyo kini sa sulod ug ibutang ninyo sa usa ka patunganan sa lampara.
22 There is nothing hidden except what is to be disclosed, and nothing concealed except what is to be revealed.
Kay walay gitagoan, nga dili mahibaloan, ni ang tanang butang nga natago, nga dili madayag sa kahayag.
23 If any man has ears to hear, let him hear."
Kung bisan kinsa ang adunay igdulungog sa pagpamati, magpatalinghog siya.”
24 And he said to them. "Take heed what you hear. With what measure you measure it will be measured to you, and more will be given to you.
Siya miingon kanila, “Matnguni kung unsa ang inyong nadungog, kay ang sukdanan nga inyong gamiton, mao ang sukdanan nga madawat ninyo; ug mas labaw pa ang inyong makuha.
25 For he who holds, to him will more be given, and he who holds not, from him will be taken even what he holds."
Tungod kay si bisan kinsa ang anaa, pagahatagaan pa siya ug labaw pa, ug si bisan kinsa ang nawad-an, gikan kaniya pagakuhaon bisan pa kung unsa ang naangkon niya.”
26 "It is with the kingdom of God," he continued, "as if a man should have sown seed in the earth;
Si Jesus miingon, “Ang gingharian sa Dios sama sa usa ka tawo nga nagpugas sa mga binhi sa yuta.
27 night and day he sleeps and wakes while the seed is sprouting and growing tall, he knows not how.
Matulog siya ug mobangon, gabii ug adlaw; ug ang binhi manalinsing ug mitubo, bisan wala siya makabalo kung giunsa.
28 Of its own accord the earth bears its crops; first the blade, then the ear, then the full grain in the ear.
Ang yuta mamunga ug lugas sa iyang kaugalingon, mahauna ang dahon, unya ang uhay, unya ang matimgas nga lugas nga anaa sa uhay.
29 Then as soon as the crop is ready the man has the sickle put in at once, because harvest-time is come.
Apan sa dihang ang lugas mahinog na, dihadiha dayon gipagawas niya ang garab tungod kay ang ting-ani miabot na.”
30 "To what shall we compare the kingdom of God?" he said again. "in what parable shall we set it forth?
Siya miingon, “Sa unsa nato ikatandi ang gingharian sa Dios ug unsa ang sambingay nga mahimo natong gamiton aron sa pagpasabot niini?
31 It is like a mustard-seed, which, when sown in the soil, is the smallest seed in the world;
Sama kini sa usa ka liso sa mustasa, nga sa dihang ipugas kini mao kini ang pinakagamay sa tanang mga liso nga gipugas sa yuta.
32 yet when sown shoots up and becomes larger than any plant, sending out such branches that the wild birds build their nests under its shadow."
Apan sa dihang gitanom na kini, mitubo kini ug nahimong labing dako labaw sa tanang mga tanom sa tanaman. Maghatag kini sa dagkong mga sanga, bisan gani ang mga langgam sa kalangitan makahimo sa ilang mga salag ilalom sa landong niini.”
33 With many such illustrations Jesus used to tell his message to people as far as they were able to receive it;
Uban sa daghang mga sambingay nga sama niini gisulti niya ang pulong ngadto kanila, hangtod nga makahimo pa sila sa pagpatalinghog.
34 and to them it was his practice never to speak except in parables. But he used to explain everything in private to his disciples.
Apan wala siya magsulti kanila nga dili pinaagi sa usa ka sambingay. Apan sa tago gipasabot niya ang tanang mga butang sa iyang kaugalingong mga disipulo.
35 On the evening of that same day Jesus said to them, "Let us go across to the other side."
Nianang adlawa, sa pag-abot sa kagabhion, siya miingon kanila, “Mangadto kita sa tabok.”
36 So, leaving the crowd behind, they took him with them just as he was in the boat; and the other boats were with him.
Busa gibiyaan nila ang panon. Ang mga disipulo nagdala kang Jesus uban kanila, sanglit atua na siya sa sakayan. Ang ubang mga sakayan uban usab kaniya.
37 But a great gale of wind came up, and the waves were dashing into the boat so that it began to fill.
Nagsugod didto ang usa ka mapintas nga unos inubanan sa paghangin, ug ang mga balod miguba sa sakayan, ug ang sakayan hapit na mapuno sa tubig.
38 Now he himself was sleeping on the cushion in the stern, so they woke him up, saying, "Master, do you not care if we perish?"
Apan si Jesus sa iyang kaugalingon anaa sa ulin, natulog nga nagaunlan. Gipukaw nila siya, nga nag-ingon, “Magtutudlo, wala ka bay pagpakabana nga hapit na kita mangamatay?”
39 And he awoke, rebuked the wind, and said to the sea, "Peace, be still!"
Mibangon siya, gibadlong ang hangin, ug miingon ngadto sa dagat, “Hilom, paghunong.” Ug ang hangin mihunong, ug adunay usa ka dakong kalinaw didto.
40 The wind fell, and there ensued a great calm. Then he said to them. "Why are you so afraid? Have you still no faith?"
Siya miingon kanila, “Nganong nangahadlok man kamo? Wala pa ba gihapon kamoy pagtuo?”
41 Then they were awestruck, and said one to another, "Who can this be, that even the wind and the sea obey him!"
Napuno sila sa dakong kahadlok ug sila miingon sa usag-usa, “Kinsa man kini, nga bisan ang hangin ug ang dagat nagatuman man kaniya?”
