Psalms 78
1 AN INSTRUCTION OF ASAPH. Give ear, O my people, to my law, Incline your ear to sayings of my mouth.
Usa ka maskil ni Asaf. Pamatia ang akong pagpanudlo, O akong katawhan, patalinghogi ang mga pulong sa akong baba.
2 I open my mouth with an allegory, I bring forth hidden things of old,
Akong pagaablihan ang akong baba sa mga sambingay; ako magaawit mahitungod sa tinagong mga butang mahitungod kaniadto.
3 That we have heard and know, And our fathers have recounted to us.
Mao kini ang mga butang nga atong nadungog ug nakat-onan, mga butang nga gitudlo kanato sa atong mga katigulangan.
4 We do not hide from their sons, Recounting praises of YHWH to a later generation, And His strength, and His wonders that He has done.
Dili nato kini ililong sa ilang mga kaliwatan. Isugilon ta sa sunod nga kaliwatan ang mahitungod sa dalayegong mga buhat ni Yahweh, ang iyang kusog, ug ang mga kahibulongan nga iyang gibuhat.
5 And He raises up a testimony in Jacob, And has placed a law in Israel, That He commanded our fathers, To make them known to their sons.
Kay nagbuhat siya ug mga kasugoan kang Jacob ug nagbutang ug balaod sa Israel. Gimandoan niya ang atong mga katigulangan nga ila kining itudlo ngadto sa ilang mga anak.
6 So that a later generation knows, Sons who are born, rise and recount to their sons,
Gimando niya kini aron nga ang sunod nga kaliwatan masayod sa iyang kasugoan, ang mga bata nga wala pa matawo, mao na usab ang mosulti sa ilang kaugalingong mga anak.
7 And place their confidence in God, And do not forget the doings of God, But keep His commands.
Unya mosalig (sila) sa Dios ug dili nila kalimtan ang iyang mga buhat apan tumanon ang iyang mga kasugoan.
8 And they are not like their fathers, A generation apostatizing and being rebellious, A generation—it has not prepared its heart, Nor [is] its spirit steadfast with God.
Unya dili (sila) mahisama sa ilang mga katigulangan, nga mga gahig ulo ug mga masinupakong kaliwatan, kaliwatan nga ang kasingkasing dili maayo, ug ang mga espiritu nga dili maunongon ug matinud-anon sa Dios.
9 Sons of Ephraim—armed bearers of bow, Have turned in a day of conflict.
Ang mga Efraimihanon adunay mga pana, apan mibalik (sila) sa adlaw sa pagpakiggubat.
10 They have not kept the covenant of God, And they have refused to walk in His law,
Wala nila tipigi ang ilang kasabotan tali sa Dios, ug nagdumili (sila) sa pagtuman sa iyang balaod.
11 And they forget His doings, And His wonders that He showed them.
Gikalimtan nila ang iyang mga buhat, ang kahibulongang mga butang nga iyang gipakita kanila.
12 He has done wonders before their fathers, In the land of Egypt—the field of Zoan.
Gikalimtan nila ang katingalahang mga butang nga iyang gibuhat sa atubangan sa ilang mga katigulangan didto sa yuta sa Ehipto, sa yuta sa Zoan.
13 He cleft a sea, and causes them to pass over, Indeed, He causes waters to stand as a heap.
Gitunga niya ang dagat ug gigiyahan (sila) patabok niini; gipatindog niya ang katubigan sama sa mga pader.
14 And leads them with a cloud by day, And with a light of fire all the night.
Panahon sa adlaw gigiyahan niya (sila) uban ang panganod ug sa tanang gabii inubanan sa kahayag sa kalayo.
15 He cleaves rocks in a wilderness, And gives drink—as the great deep.
Gipikas niya ang mga bato didto sa kamingawan, ug gihatagan niya (sila) ug tubig nga madagayaon gayod, nga igo nga makapuno sa kinahiladman sa dagat.
16 And brings out streams from a rock, And causes waters to come down as rivers.
Naghimo siya ug mga tuboran nga nag-agas gikan sa bato ug iyang gipadagayday ang tubig sama sa kasubaan.
17 And they still add to sin against Him, To provoke the Most High in the dry place.
Apan nagpadayon (sila) sa pagpakasala batok kaniya, nagasupak batok sa Labing Halangdon didto sa kamingawan.
18 And they try God in their heart, To ask food for their lust.
Gisulayan nila ang Dios sa ilang mga kasingkasing pinaagi sa pagpangayo ug pagkaon nga makatagbaw sa ilang kaugalingon.
19 And they speak against God—they said: “Is God able to array a table in a wilderness?”
Nagsulti (sila) batok sa Dios; miingon (sila) “Makahatag ba gayod ang Dios ug lamesa alang kanato diha sa kamingawan?
20 Behold, He has struck a rock, And waters flow, indeed, streams overflow. “Also, [is] He able to give bread? Does He prepare flesh for His people?”
Tan-awa, sa dihang iyang gibunalan ang bato, miagas ang tubig ug midagayday. Apan makahatag ba usab siya ug tinapay? Magahatag ba siya ug karne alang sa iyang katawhan?”
21 Therefore YHWH has heard, And He shows Himself angry, And fire has been kindled against Jacob, And anger has also gone up against Israel,
Sa dihang nadungog kini ni Yahweh, nasuko siya; busa ang iyang kalayo misunog batok kang Jacob, ug ang iyang kasuko misulong sa Israel,
22 For they have not believed in God, Nor have they trusted in His salvation.
tungod kay wala man (sila) mituo sa Dios ug wala misalig sa iyang kaluwasan.
23 And He commands clouds from above, Indeed, He has opened doors of the heavens.
Apan gimandoan niya ang kalangitan ug naablihan ang mga pultahan sa langit.
24 And He rains manna on them to eat, Indeed, He has given grain of the heavens to them.
Nagpaulan siya ug mana aron (sila) makakaon, ug gihatagan (sila) ug trigo gikan sa langit.
25 Each has eaten food of the mighty, He sent provision to them to satiety.
Gikaon sa mga tawo ang tinapay sa mga anghel. Nagpadala siya ug pagkaon nga madagayaon gayod.
26 He causes an east wind to journey in the heavens, And leads a south wind by His strength,
Gipahuros niya ang hangin sa sidlakan aron motayhop sa kawanangan, ug pinaagi sa iyang gahom gigiyahan niya ang hangin sa kasadpan.
27 And He rains on them flesh as dust, And as sand of the seas—winged bird,
Gipaulanan niya (sila) ug karne sama sa abog, mga langgam nga dili maihap sama sa balas sa kadagatan.
28 And causes [it] to fall in the midst of His camp, Around His dwelling places.
Nangahulog kini taliwala sa ilang kampo, palibot sa ilang mga tolda.
29 And they eat, and are greatly satisfied, And He brings their desire to them.
Busa nangaon (sila) ug nangabusog. Gihatag niya ngadto kanila ang ilang gitinguha.
30 They have not been estranged from their desire, Their food [is] yet in their mouth,
Apan wala pa (sila) nangabusog; ang ilang kalan-on anaa pa sa ilang mga baba.
31 And the anger of God has gone up against them, And He slays among their fat ones, And He caused youths of Israel to bend.
Unya gisulong (sila) sa kasuko sa Dios ug gipamatay ang labing kusgan kanila. Gipuo niya ang mga batan-ong lalaki sa Israel.
32 With all this they have sinned again, And have not believed in His wonders.
Bisan pa niini, nagpadayon (sila) sa pagpakasala ug wala mituo sa iyang kahibulongang mga buhat.
33 And He consumes their days in vanity, And their years in trouble.
Busa gipamubo sa Dios ang ilang mga adlaw; ang ilang katuigan napuno sa kalisang.
34 If He slew them, then they sought Him, And turned back, and earnestly sought God,
Sa dihang ang Dios mosakit kanila, mosugod (sila) sa pagpangita kaniya, ug unya mobalik (sila) ug mangita gayod kaniya.
35 And they remember that God [is] their rock, And God Most High their redeemer.
Mahinumdoman nila nga ang Dios mao ang ilang bato ug nga ang Labing Halangdong Dios mao ang ilang manluluwas.
36 And they deceive Him with their mouth, And lie to Him with their tongue,
Apan giulog-ulogan nila siya pinaagi sa ilang mga baba ug namakak kaniya sa ilang mga pulong.
37 And their heart has not been right with Him, And they have not been steadfast in His covenant.
Kay ang ilang mga kasingkasing dili lig-ong mitutok kaniya, ug dili (sila) matinud-anon sa iyang kasabotan.
38 And He, the Merciful One, pardons iniquity, and does not destroy, And has often turned back His anger, And does not awaken all His fury.
Apan siya, sanglit maluluy-on, nagpasaylo sa ilang kasal-anan ug wala niya (sila) laglaga. Oo, daghang mga panahon nga iyang gipugngan ang iyang kasuko ug wala pukawa ang tanan niyang kapungot.
39 And He remembers that they [are] flesh, A wind going on—and it does not return.
Gihinumdoman niya nga gibuhat (sila) gikan sa unod, usa ka hangin nga molabay ug dili na mobalik.
40 How often do they provoke Him in the wilderness, Grieve Him in the desolate place?
Sa makadaghang higayon misupak (sila) batok kaniya didto sa kamingawan ug nagpasubo kaniya didto sa umaw nga mga rehiyon!
41 Indeed, they turn back, and try God, And have limited the Holy One of Israel.
Sa kanunay gisulayan nila ang Dios ug minghagit sa Balaan sa Israel.
42 They have not remembered His hand The day He ransomed them from the adversary.
Wala (sila) maghunahuna mahitungod sa iyang gahom, kung giunsa niya (sila) pagluwas gikan sa ilang kaaway
43 When He set His signs in Egypt, And His wonders in the field of Zoan,
sa dihang gipakita niya ang iyang makalilisang nga mga timaan didto sa Ehipto ug ang iyang mga kahibulongan sa rehiyon sa Zoan.
44 And He turns their streams to blood, And they do not drink their floods.
Gihimo niyang dugo ang mga suba sa mga Ehiptohanon aron dili (sila) makainom gikan sa ilang mga tuboran.
45 He sends among them the beetle, and it consumes them, And the frog, and it destroys them,
Nagpadala siya ug labihan kadaghang langaw nga milamoy kanila ug mga baki nga milukop sa ilang yuta.
46 And gives their increase to the caterpillar, And their labor to the locust.
Iyang gihatag ang ilang mga pananom sa mga apan-apan ug ang ilang mga hinagoan ngadto sa mga dulon.
47 He destroys their vine with hail, And their sycamores with frost,
Gilaglag niya ang ilang mga kaparasan tungod sa pagpaulan ug yelo ug ang ilang mga kahoy nga sikomoro.
48 And delivers their beasts up to the hail, And their livestock to the burning flames.
Gipaulanan niya ug yelo ang ilang mga baka ug gipanglitian ang ilang binuhing mga mananap.
49 He sends on them the fury of His anger, Wrath, and indignation, and distress—A discharge of evil messengers.
Ang iyang hilabihang kasuko mihampak batok kanila. Gipadala niya ang kapungot, kaligutgot, ug kalisdanan sama sa mga anghel nga nagdala ug kasamok.
50 He ponders a path for His anger, He did not keep back their soul from death, Indeed, He delivered up their life to the pestilence.
Naghimo siya ug dalan alang sa iyang kasuko; wala niya (sila) ilikay gikan sa kamatayon apan gitugyan (sila) sa katalagman.
51 And He strikes every firstborn in Egypt, The first-fruit of the strong in tents of Ham.
Gipamatay niya ang tanang panganay didto sa Ehipto, ang kinamagulangan sa ilang kusog didto sa mga tolda ni Ham.
52 And causes His people to journey as a flock, And guides them as a drove in a wilderness,
Gigiyahan niya ang iyang mga katawhan pagawas sama sa karnero ug gitultolan (sila) didto sa kamingawan sama sa panon sa mananap.
53 And He leads them confidently, And they have not been afraid, And the sea has covered their enemies.
Gigiyahan niya (sila) nga luwas ug walay kahadlok, apan ang dagat mitabon sa ilang mga kaaway.
54 And He brings them to the border of His sanctuary, This mountain His right hand had acquired,
Unya gidala niya (sila) sa utlanan sa iyang balaang yuta, niining bukira nga naangkon sa iyang tuong kamot.
55 And casts out nations from before them, And causes them to fall in the line of inheritance, And causes the tribes of Israel to dwell in their tents,
Gipapahawa niya ang mga nasod nga nauna kanila ug gipanghatag kanila ang ilang panulundon. Gipapuyo niya ang mga banay sa Israel sa ilang mga tolda.
56 And they tempt and provoke God Most High, And have not kept His testimonies.
Apan ilang gisulayan ug gisupak ang Labing Halangdong Dios ug wala gituman ang iyang mga kasugoan.
57 And they turn back, And deal treacherously like their fathers, They have been turned like a deceitful bow,
(Sila) dili mga matinud-anon ug nagmabudhi-on sama sa ilang mga amahan; dili (sila) kasaligan sama sa baliko nga pana.
58 And make Him angry with their high places, And make Him zealous with their carved images,
Kay gipasuko nila siya sa ilang hataas nga mga dapit ug gihagit siya aron mangabugho sa ilang mga diosdios.
59 God has heard, and shows Himself angry. And kicks exceedingly against Israel.
Sa dihang nadungog kini sa Dios, nasuko siya ug hingpit nga gisalikway ang Israel.
60 And He leaves the Dwelling Place of Shiloh, The tent He had placed among men,
Gibiyaan niya ang puluy-anan sa Silo, ang tolda diin siya mipuyo uban sa mga tawo.
61 And He gives His strength to captivity, And His beauty into the hand of an adversary,
Gitugotan niya nga ang iyang kusog makuha ug gihatag ang iyang himaya ngadto sa mga kamot sa kaaway.
62 And delivers His people up to the sword, And showed Himself angry with His inheritance.
Gitugyan niya ang iyang katawhan ngadto sa espada, ug nasuko siya sa iyang panulundon.
63 Fire has consumed His young men, And His virgins have not been praised.
Gilamoy sa kalayo ang ilang mga batan-ong lalaki, ug ang ilang mga kadalagahan wala nay mga awit sa kasal.
64 His priests have fallen by the sword, And their widows do not weep.
Ang ilang mga pari nangapukan pinaagi sa espada, ug ang ilang mga balo dili makahimo sa pagbangotan.
65 And the Lord wakes as a sleeper, As a mighty one crying aloud from wine.
Unya ang Ginoo nahigmata sama sa tawo nga gikan sa pagkatulog, sama sa manggugubat nga nagsinggit tungod sa bino.
66 And He strikes His adversaries backward, He has put a continuous reproach on them,
Giabog niya ang iyang mga kaaway; gipakaulawan niya (sila) sa walay kataposan.
67 And He kicks against the tent of Joseph, And has not fixed on the tribe of Ephraim.
Gisalikway niya ang tolda ni Jose, ug wala niya pilia ang banay ni Efraim.
68 And He chooses the tribe of Judah, With Mount Zion that He loved,
Gipili niya ang banay ni Juda ug ang Bukid sa Zion nga iyang gihigugma.
69 And builds His sanctuary as a high place, Like the earth, He founded it for all time.
Gitukod niya ang iyang pinuy-anan sama sa mga langit, sama sa kalibotan nga iyang palungtaron sa kahangtoran.
70 And He fixes on His servant David, And takes him from the folds of a flock,
Gipili niya si David, nga iyang sulugoon, ug gikuha siya gikan sa puluy-anan sa mga karnero.
71 He has brought him in from behind suckling ones, To rule over Jacob His people, And over Israel His inheritance.
Gikuha niya siya gikan sa pagbantay sa mga babayeng karnero ug sa mga anak niini ug gidala niya siya aron mahimong magbalantay ni Jacob, nga iyang katawhan, ug sa Israel, nga iyang panulundon.
72 And he rules them according to the integrity of his heart, And leads them by the skillfulness of his hands!
Gibantayan (sila) ni David uban sa kaligdong sa iyang kasingkasing, ug gigiyahan niya (sila) sa kahanas sa iyang mga kamot.
