Proverbs 8
1 Does wisdom not call? And understanding give forth her voice?
Hindi ba nananawagan ang Karunungan? Hindi ba itinataas ng Pang-unawa ang kaniyang tinig?
2 At the head of high places by the way, She has stood between the paths,
Sa mga taluktok ng bundok sa tabi ng daan, sa mga daang nagsasalubong, ang Karunungan ay naninindigan.
3 At the side of the gates, at the mouth of the city, The entrance of the openings, she cries aloud,
Sa tabi ng mga pasukan sa lungsod, malapit sa tarangkahan ng mga lungsod, siya ay nananawagan.
4 “To you, O men, I call, And my voice [is] to the sons of men.
Mga mamamayan, tinatawag ko kayo at itinataas ko ang aking tinig sa mga anak ng sangkatauhan.
5 Understand, you simple ones, prudence, And you fools, understand the heart,
Kayong mga hindi naturuan, dapat ninyong maintindihan ang katalinuhan at kayong kinasusuklaman ang kaalaman, kayo ay dapat magkaroon ng isang maunawaing puso.
6 Listen, for I speak noble things, And the opening of my lips [is] uprightness.
Makinig kayo at magsasalita ako ng mga mararangal na bagay at kapag bumuka ang aking mga bibig ay sasabihin ko kung ano ang tama—
7 For my mouth utters truth, And wickedness [is] an abomination to my lips.
dahil ang aking bibig ay nagsasalita kung ano ang mapagkakatiwalan, at ang aking mga labi ay napopoot sa kasamaan.
8 All the sayings of my mouth [are] in righteousness, Nothing in them is contrary and perverse.
Lahat ng mga salita sa aking bibig ay makatarungan; walang baluktot at nakaliligaw sa kanila.
9 All of them [are] plain to the intelligent, And upright to those finding knowledge.
Ang lahat ng aking mga salita ay matuwid para sa nakakaunawa; ang mga salita ko ay matuwid sa mga nakatatagpo ng kaalaman.
10 Receive my instruction, and not silver, And knowledge rather than choice gold.
Piliin ninyo ang aking katuruan kaysa sa pilak at kaalaman kaysa purong ginto.
11 For wisdom [is] better than rubies, Indeed, all delights are not comparable with it.
Dahil ako, ang Karunungan, ay mas mabuti kaysa sa mga hiyas; wala sa inyong ninanais ang maaaring maihalintulad sa akin.
12 I, wisdom, have dwelt with prudence, And I find out a knowledge of purposes.
Ako, ang Karunungan, ay namumuhay nang may Kabaitan, at aking taglay ang kaalaman at kahinahunan.
13 The fear of YHWH [is] to hate evil; Pride, and arrogance, and an evil way, And a contrary mouth, I have hated.
Ang pagkatakot kay Yahweh ay para kapootan ang kasamaan — kinapopootan ko ang pagmamataas at kayabangan, ang masamang paraan, at malaswang pananalita — kinapopootan ko sila.
14 Counsel and substance [are] mine, I [am] understanding, I have might.
Mayroon akong mabuting payo at maayos na karunungan; mayroon akong mahusay na pananaw, at taglay ko ang kalakasan.
15 By me kings reign, and princes decree righteousness,
Sa pamamagitan ko, ang mga hari ay naghahari—pati na taong mararangal, at lahat ng mga namumuno ng makatarungan.
16 By me chiefs rule, and nobles, All judges of earth.
Sa pamamagitan ko, ang mga prinsipe ay naghahari at ang mga mararangal at lahat ng namamahala nang may katarungan.
17 I love those loving me, And those seeking me earnestly find me.
Mahal ko silang mga nagmamahal sa akin, at silang mga masisipag na humahanap sa akin ay matatagpuan ako.
18 Wealth and honor [are] with me, Lasting substance and righteousness.
Nasa akin ang mga kasaganaan at karangalan, walang maliw na kayamanan at katuwiran.
19 My fruit [is] better than gold, even fine gold, And my increase than choice silver.
Ang aking bunga ay mas mabuti pa kaysa ginto, mas mabuti pa kahit sa pinong ginto; ang aking ibinibigay ay mas mabuti pa sa purong pilak.
20 I cause to walk in a path of righteousness, In midst of paths of judgment,
Lumalakad ako sa daan na matuwid, sa mga landas na patungo sa katarungan,
21 To cause my lovers to inherit substance, Indeed, I fill their treasures.
para makapagbigay ako ng pamana sa mga nagmamahal sa akin at punuin ang kanilang mga imbakan ng yaman.
22 YHWH possessed me—the beginning of His way, Before His works since then.
Nilikha ako ni Yahweh mula pa noong pasimula — ang una sa kaniyang mga ginawa noong unang panahon.
23 I was anointed from the age, from the first, From former states of the earth.
Mula pa noong unang panahon, inilagay na ako sa pagkalalagyan—mula ng una, mula pa sa pasimula ng mundo.
24 In there being no depths, I was brought forth, In there being no fountains heavy [with] waters,
Bago pa magkaroon ng mga karagatan, ako ay isinilang na—bago pa magkaroon ng mga bukal na may masaganang tubig, bago pa ilagay ang mga bundok,
25 Before mountains were sunk, Before heights, I was brought forth.
at bago pa ang mga burol, ako ay ipinanganak na.
26 While He had not made the earth, and out-places, And the top of the dusts of the world.
Ipinanganak na ako bago pa likhain ni Yahweh ang lupa o mga bukirin, o kahit ang unang alikabok sa mundo.
27 In His preparing the heavens I [am] there, In His decreeing a circle on the face of the deep,
Naroon na ako nang naitatag niya ang kalangitan, nang kaniyang ginuhit ang hangganan sa ibabaw ng kailaliman.
28 In His strengthening clouds above, In His making strong fountains of the deep,
Naroon na ako nang naitatag niya ang mga kalangitan sa itaas at nang ginawa niya ang mga bukal sa kalaliman.
29 In His setting for the sea its limit, And the waters do not transgress His command, In His decreeing the foundations of earth,
Naroon na ako nang ginawa niya ang hangganan para sa dagat, kaya ang katubigan ay hindi kumalat lagpas kung saan niya iniutos, at kung saan niya inutos ilagay ang mga pundasyon ng lupa.
30 Then I am near Him, a workman, And I am a delight—day by day. Rejoicing before Him at all times,
Ako ay nasa tabi niya, bilang isang dalubhasang manggagawa, at ako ang kanyang kasiyahan sa araw araw, laging nagagalak sa harap niya.
31 Rejoicing in the habitable part of His earth, And my delights [are] with the sons of men.
Nagagalak ako sa kanyang buong daigdig, at ang kasiyahan ko ay nasa sangkatauhan.
32 And now, you sons, listen to me, Indeed, blessed are they who keep my ways.
At ngayon, aking mga anak na lalaki, makinig kayo sa akin, dahil silang mga nananatili sa aking mga pamamaraan ay magiging masaya.
33 Hear instruction, and be wise, and do not slight.
Makinig kayo sa aking katuruan at maging marunong; huwag kaligtaan ito.
34 O the blessedness of the man listening to me, To watch at my doors day by day, To watch at the doorposts of my entrance.
Ang siyang nakikinig sa akin ay magiging masaya — nagmamasid bawat araw sa aking mga tarangkahan, naghihintay sa akin sa tabi ng mga pintuan ng aking tahanan.
35 For whoever is finding me, has found life, And brings out goodwill from YHWH.
Dahil ang sinumang nakakatagpo sa akin ay nakakatagpo ng buhay, at matatagpuan niya ang kagandahang loob ni Yahweh.
36 And whoever is missing me, is wronging his soul, All hating me have loved death!”
Pero siya na nabibigong matagpuan ako ay pinapahamak ang kaniyang sarili; ang lahat ng namumuhi sa akin ay umiibig sa kamatayan.”
