Proverbs 6
1 My son! If you have been guarantor for your friend, Have struck your hand for a stranger,
И оғлум, әгәр достуңға борун болған болсаң, Ят кишиниң қәрзини төләшкә қол беришип вәдә бәргән болсаң,
2 Have been snared with sayings of your mouth, Have been captured with sayings of your mouth,
Әгәр өз сөзүңдин илинған болсаң, Өз вәдәң билән бағлинип қалсаң,
3 Do this now, my son, and be delivered, For you have come into the hand of your friend. Go, trample on yourself, and strengthen your friend,
У йеқиниңниң қолиға чүшкәнлигиң үчүн, Амал қилип өзүңни униңдин қутқуз — Дәрһал йеқиниңниң йениға берип, өзүңни кәмтәр тутуп [шу иштин] халий қилишини өтүнүп сора.
4 Do not give sleep to your eyes, And slumber to your eyelids,
Җәрән шикарчиниң қолидин қутулушқа тиришқандәк, Қуш овчиниң қолидин чиқишқа тиришқандәк, Қутулмиғичә ухлап ятма, Һәтта үгдәп арамму алма.
5 Be delivered as a roe from the hand, And as a bird from the hand of a fowler.
6 Go to the ant, O slothful one, See her ways and be wise;
И һорун, чөмүлиниң йениға берип [униңдин үгән], Униң тирикчилик йоллириға қарап дана бол.
7 Which has no captain, overseer, and ruler,
Уларниң башлиғи, әмәлдари, һөкүмдари йоқ болсиму,
8 She prepares her bread in summer, She has gathered her food in harvest.
Лекин улар язда жилниң еһтияҗи үчүн аш топливалиду, Һосул пәслидә озуқ тәйярливалиду.
9 Until when, O slothful one, do you lie? When do you arise from your sleep?
И һорун, қачанғичә ухлап ятисән? Қачан орнуңдин турисән?
10 A little sleep, a little slumber, A little clasping of the hands to rest,
Сән: — Бирдәм көз жумувалай, бирдәм ухливалай, Бирдәм қолумни қоштуруп йетивалай, — дәйсән.
11 And your poverty has come as a traveler, And your want as an armed man.
Лекин ухлап ятқанда, мискинлик қарақчидәк келип сени басиду, Йоқсуллуқ худди қураллиқ булаңчидәк һуҗумға өтиду.
12 A man of worthlessness, a man of iniquity, Walking [with] perverseness of mouth,
Әрзимәс, пәйли бузуқ адәм һәммила йәрдә ялған ейтип, пәсликни сөзләйду.
13 Winking with his eyes, speaking with his feet, Directing with his fingers,
У көз қисип, Путлири билән ишарә қилип, Бармақлири билән көрситиду;
14 Contrariness [is] in his heart, devising evil at all times, He sends forth contentions.
Көңлидә алдамчилиқла ятиду, У дайим рәзилликниң койида болиду, Һәммила йәрдә җедәл-маҗира терийду.
15 Therefore his calamity comes suddenly, He is broken instantly—and no healing.
Шуңа униңға бекитилгән балаю-қаза уни туюқсиз басиду, У бирақла давалиғусиз янҗилиду.
16 These six has YHWH hated, Indeed, seven [are] abominations to His soul:
Пәрвәрдигар нәпрәтлинидиған алтә нәрсә бар, Бәрһәқ, йәттә нәрсә Униңға жиркиничликтур.
17 High eyes, False tongues, And hands shedding innocent blood,
Улар болса, Тәкәббурлуқ билән қарайдиған көз, Ялған сөзләйдиған тил, Бигуналарниң қенини төкүзидиған қол,
18 A heart devising thoughts of vanity, Feet hastening to run to evil,
Сүйқәст ойлайдиған көңүл, Яманлиқ қилишқа тез жүгүрәйдиған путлар,
19 A false witness [who] breathes out lies, And one sending forth contentions between brothers.
Ялған сөзләйдиған сахта гувачи, Бурадәр-қериндашлири арисиға бөлгүнчилик салғучи кишидур.
20 Keep, my son, the command of your father, And do not leave the law of your mother.
И оғлум, атаңниң әмригә әмәл қил; Анаңниң көрсәтмисидин чиқма.
21 Bind them on your heart continually, Tie them on your neck.
Уларниң сөзини қәлбиңгә теңип, Уларни бойнуңға марҗандәк қилип есивал.
22 In your going up and down, it leads you, In your lying down, it watches over you, And you have awoken—it talks [with] you.
Йолға чиққиниңда улар сени йетәкләйду, Ухлиғиниңда улар сени сақлайду, Уйқидин ойғанғиниңда улар сени хәвәрләндүриду.
23 For the command [is] a lamp, And the Law a light, And a way of life [are] reproofs of instruction,
Чүнки [Худаниң] пәрмани йоруқ чирақ, Униң муқәддәс қануни нурдур; Тәрбийәниң тәнбиһлири болса һаятлиқ йолидур.
24 To preserve you from an evil woman, From the flattery of the tongue of a strange woman.
Улар сени бузуқ хотундин сақлиғучи, Ят хотунниң шерин сөзлиридин жирақ қилғучидур.
25 Do not desire her beauty in your heart, And do not let her take you with her eyelids.
Униң гузәллигигә көңлүңни бағлимиғин, Униң қаш-көз ойнитиши сени әсиргә алмисун.
26 For a harlot consumes to a cake of bread, And an adulteress hunts the precious soul.
Чүнки бузуқ аяллар түпәйлидин адәмләр бир парчә нанғиму зар болиду, Ят адәмниң [зинахор] аяли болса кишиниң қиммәтлик җенини өзигә ов қиливалиду.
27 Does a man take fire into his bosom, And are his garments not burned?
Отни қойнуңға салсаң, Өз кийимиңни көйдүрмәмсән?
28 Does a man walk on the hot coals, And are his feet not scorched?
Чоғниң үстидә дәссәп маңсаң путуңни көйдүрмәмсән?
29 So [is] he who has gone in to the wife of his neighbor, None who touches her is innocent.
Башқиларниң аяли билән бир орунда ятидиған киши шундақ болиду; Ким униңға тегип кәтсә ақивитидин қутулалмайду.
30 They do not despise the thief, When he steals to fill his soul when he is hungry,
Ач қалғанда қосиғини тойғузуш үчүн оғрилиқ қилған кишини башқилар кәмситмәйду;
31 And being found he repays sevenfold, He gives all the substance of his house.
Шундақ туруқлуқ у тутулуп қалса, Егисигә йәттини төләшкә тоғра келиду; У өз өйидики һәммә нәрсисини тапшуриду.
32 He who commits adultery [with] a woman lacks heart, He who does it is destroying his soul.
Һалбуки, башқиларниң хотуни билән зина қилғучи униңдинму [бәттәр болуп], толиму ғәпләтликтур; Ундақ қилғучи өз-өзини һалак қилиду.
33 He finds a stroke and shame, And his reproach is not wiped away,
У зәхмәт йәйду, шәрмәндә болиду, Униң рәсваси һеч өчүрүлмәйду.
34 For jealousy [is] the fury of a man, And he does not spare in a day of vengeance.
Чүнки күнләш оти әрни дәрғәзәпкә кәлтүриду, Интиқам алған күнидә у һеч рәһим қилмайду.
35 He does not accept the appearance of any atonement, Indeed, he does not consent, Though you multiply bribes!
Төләм пули берәй десәңму у қобул қилмайду, Һәр қанчә соға-салам бәрсәңму уни бесиқтурғили болмайду.
