Proverbs 6
1 My son! If you have been guarantor for your friend, Have struck your hand for a stranger,
Synu mój, jeśli poręczyłeś za swego bliźniego i dałeś porękę za obcego;
2 Have been snared with sayings of your mouth, Have been captured with sayings of your mouth,
Związałeś się słowami ust twoich, schwytany jesteś mową twoich ust.
3 Do this now, my son, and be delivered, For you have come into the hand of your friend. Go, trample on yourself, and strengthen your friend,
Uczyń więc tak, synu mój, uwolnij się, gdy wpadłeś w ręce swego bliźniego; idź, upokórz się i nalegaj na twego bliźniego.
4 Do not give sleep to your eyes, And slumber to your eyelids,
Nie daj snu swoim oczom i nie pozwól powiekom drzemać.
5 Be delivered as a roe from the hand, And as a bird from the hand of a fowler.
Uwolnij się jak sarna z rąk [myśliwego] i jak ptak z ręki ptasznika.
6 Go to the ant, O slothful one, See her ways and be wise;
Idź do mrówki, leniwcze, przypatrz się jej drogom i bądź mądry;
7 Which has no captain, overseer, and ruler,
Chociaż nie ma ona wodza ani przełożonego, ani pana;
8 She prepares her bread in summer, She has gathered her food in harvest.
To w lecie przygotowuje swój pokarm i gromadzi w żniwa swą żywność.
9 Until when, O slothful one, do you lie? When do you arise from your sleep?
Jak długo będziesz leżał, leniwcze? Kiedy wstaniesz ze swego snu?
10 A little sleep, a little slumber, A little clasping of the hands to rest,
Jeszcze trochę snu, trochę drzemania, trochę założenia rąk, aby zasnąć;
11 And your poverty has come as a traveler, And your want as an armed man.
A twoje ubóstwo przyjdzie jak podróżny i twój niedostatek jak mąż uzbrojony.
12 A man of worthlessness, a man of iniquity, Walking [with] perverseness of mouth,
Człowiek nikczemny i niegodziwy chodzi z przewrotnością na ustach;
13 Winking with his eyes, speaking with his feet, Directing with his fingers,
Mruga swymi oczyma, mówi swymi nogami, wskazuje swymi palcami;
14 Contrariness [is] in his heart, devising evil at all times, He sends forth contentions.
Przewrotność [jest] w jego sercu, stale knuje zło [i] sieje niezgodę.
15 Therefore his calamity comes suddenly, He is broken instantly—and no healing.
Dlatego nagle spadnie na niego nieszczęście; nagle zostanie złamany i pozbawiony ratunku.
16 These six has YHWH hated, Indeed, seven [are] abominations to His soul:
Jest sześć rzeczy, których nienawidzi PAN, siedem budzi w nim odrazę:
17 High eyes, False tongues, And hands shedding innocent blood,
Wyniosłe oczy, kłamliwy język i ręce, które przelewają krew niewinną;
18 A heart devising thoughts of vanity, Feet hastening to run to evil,
Serce, które knuje złe myśli; nogi, które spiesznie biegną do zła;
19 A false witness [who] breathes out lies, And one sending forth contentions between brothers.
Fałszywy świadek, który mówi kłamstwa, i ten, który sieje niezgodę między braćmi.
20 Keep, my son, the command of your father, And do not leave the law of your mother.
Synu mój, strzeż przykazania twego ojca i nie odrzucaj prawa twojej matki.
21 Bind them on your heart continually, Tie them on your neck.
Przywiąż je na zawsze do serca twego i zawieś je sobie na szyi.
22 In your going up and down, it leads you, In your lying down, it watches over you, And you have awoken—it talks [with] you.
Gdy będziesz chodził, poprowadzi cię; gdy zaśniesz, strzec cię będzie, a gdy się obudzisz, będzie mówić do ciebie;
23 For the command [is] a lamp, And the Law a light, And a way of life [are] reproofs of instruction,
Bo przykazanie [jest] pochodnią, prawo światłością, a upomnienia do karności są drogą życia;
24 To preserve you from an evil woman, From the flattery of the tongue of a strange woman.
Aby cię strzegły przed złą kobietą [i] przed gładkim językiem obcej kobiety.
25 Do not desire her beauty in your heart, And do not let her take you with her eyelids.
Nie pożądaj w twoim sercu jej piękności i niech cię nie łowi swymi powiekami.
26 For a harlot consumes to a cake of bread, And an adulteress hunts the precious soul.
Bo dla kobiety nierządnej [zubożeje człowiek] o kawałek chleba, a żona cudzołożna czyha na cenne życie.
27 Does a man take fire into his bosom, And are his garments not burned?
Czy może ktoś wziąć ogień w zanadrze, a jego szaty się nie spalą?
28 Does a man walk on the hot coals, And are his feet not scorched?
Czy może ktoś chodzić po rozżarzonych węglach, a jego nogi się nie poparzą?
29 So [is] he who has gone in to the wife of his neighbor, None who touches her is innocent.
Tak ten, kto wchodzi do żony swego bliźniego; ktokolwiek ją dotknie, nie będzie bez winy.
30 They do not despise the thief, When he steals to fill his soul when he is hungry,
Nie pogardza się złodziejem, jeśli kradnie, by nasycić swoją duszę, będąc głodnym;
31 And being found he repays sevenfold, He gives all the substance of his house.
Ale [jeśli] go złapią, zwróci siedmiokrotnie [albo] odda cały dobytek swego domu.
32 He who commits adultery [with] a woman lacks heart, He who does it is destroying his soul.
Lecz kto cudzołoży z kobietą, jest pozbawiony rozsądku; kto tak robi, gubi swoją duszę.
33 He finds a stroke and shame, And his reproach is not wiped away,
Znajdzie chłostę i wstyd, a jego hańba nie będzie zmazana.
34 For jealousy [is] the fury of a man, And he does not spare in a day of vengeance.
Bo zazdrość rozpala gniew mężczyzny i nie będzie pobłażał w dniu zemsty.
35 He does not accept the appearance of any atonement, Indeed, he does not consent, Though you multiply bribes!
Nie będzie miał względu na żaden okup i nie przyjmie darów, choćbyś najwięcej mu dawał.
