Proverbs 6
1 My son! If you have been guarantor for your friend, Have struck your hand for a stranger,
Synu mój! jeźlibyś ręczył za przyjaciela twego, a dałbyś obcemu rękę twoję:
2 Have been snared with sayings of your mouth, Have been captured with sayings of your mouth,
Usidliłeś się słowy ust twoich, pojmanyś mowami ust twoich.
3 Do this now, my son, and be delivered, For you have come into the hand of your friend. Go, trample on yourself, and strengthen your friend,
Przetoż uczyń tak, synu mój! a wyzwól się, gdyżeś wpadł w rękę przyjaciela twego; idźże, upokórz się, a nalegaj na przyjaciela twego.
4 Do not give sleep to your eyes, And slumber to your eyelids,
Nie dawaj snu oczom twoim, ani drzemania powiekom twoim.
5 Be delivered as a roe from the hand, And as a bird from the hand of a fowler.
Wyrwij się jako łani z rąk myśliwca i jako ptak z ręki ptasznika.
6 Go to the ant, O slothful one, See her ways and be wise;
Idź do mrówki, leniwcze! obacz drogi jej, a nabądź mądrości;
7 Which has no captain, overseer, and ruler,
Która, choć nie ma wodza, ani przełożonego, ani pana,
8 She prepares her bread in summer, She has gathered her food in harvest.
Przecież w lecie gotuje pokarm swój, a zgromadza w żniwa żywność swoję.
9 Until when, O slothful one, do you lie? When do you arise from your sleep?
Leniwcze! dokądże leżeć będziesz? kiedyż wstaniesz ze snu swego?
10 A little sleep, a little slumber, A little clasping of the hands to rest,
Trochę się prześpisz, trochę podrzemiesz, trochę złożysz ręce, abyś odpoczywał.
11 And your poverty has come as a traveler, And your want as an armed man.
A wtem ubóstwo twoje przyjdzie jako podróżny, a niedostatek twój, jako mąż zbrojny.
12 A man of worthlessness, a man of iniquity, Walking [with] perverseness of mouth,
Człowiek niepobożny, mąż złośliwy chodzi w przewrotności ust;
13 Winking with his eyes, speaking with his feet, Directing with his fingers,
Mruga oczyma swemi, mówi nogami swemi, ukazuje palcami swemi;
14 Contrariness [is] in his heart, devising evil at all times, He sends forth contentions.
Przewrotności są w sercu jego, myśli złe na każdy czas, a zwady rozsiewa.
15 Therefore his calamity comes suddenly, He is broken instantly—and no healing.
Przetoż prędko przyjdzie upadek jego; nagle skruszony będzie bez uleczenia.
16 These six has YHWH hated, Indeed, seven [are] abominations to His soul:
Sześć jest rzeczy, których nienawidzi Pan, a siódma jest obrzydliwością duszy jego;
17 High eyes, False tongues, And hands shedding innocent blood,
Oczów wyniosłych, języka kłamliwego, i rąk wylewających krew niewinną;
18 A heart devising thoughts of vanity, Feet hastening to run to evil,
Serca, które knuje myśli złe; nóg, które się kwapią bieżeć ku złemu;
19 A false witness [who] breathes out lies, And one sending forth contentions between brothers.
Świadka fałszywego, który mówi kłamstwo, i tego, który sieje rosterki między braćmi.
20 Keep, my son, the command of your father, And do not leave the law of your mother.
Strzeżże, synu mój! przykazania ojca twego, a nie opuszczaj nauki matki twojej.
21 Bind them on your heart continually, Tie them on your neck.
Wiążże je zawżdy u serca twego, a wieszaj je u szyi twojej.
22 In your going up and down, it leads you, In your lying down, it watches over you, And you have awoken—it talks [with] you.
Gdziekolwiek pójdziesz, poprowadzi cię; gdy, zaśniesz strzedz cię będzie, a gdy się ocucisz, rozmawiać z tobą będzie,
23 For the command [is] a lamp, And the Law a light, And a way of life [are] reproofs of instruction,
(Bo przykazanie jest pochodnią, nauka światłością, a drogą żywota są karności ćwiczenia.)
24 To preserve you from an evil woman, From the flattery of the tongue of a strange woman.
Aby cię strzegły od niewiasty złej, i od łagodnego języka niewiasty obcej.
25 Do not desire her beauty in your heart, And do not let her take you with her eyelids.
Nie pożądaj piękności jej w sercu twojem, a niech cię nie łowi powiekami swemi.
26 For a harlot consumes to a cake of bread, And an adulteress hunts the precious soul.
Albowiem dla niewiasty wszetecznej zubożeje człowiek aż do kęsa chleba; owszem żona cudzołożna drogą duszę łowi.
27 Does a man take fire into his bosom, And are his garments not burned?
Izaż może kto brać ogień do zanadrzy swoich, aby szaty jego nie zgorzały?
28 Does a man walk on the hot coals, And are his feet not scorched?
Izaż może kto chodzić po rozpalonym węglu, aby się nogi jego nie poparzyły?
29 So [is] he who has gone in to the wife of his neighbor, None who touches her is innocent.
Tak kto wchodzi do żony bliźniego swego, nie będzie bez winy, ktokolwiek się jej dotknie.
30 They do not despise the thief, When he steals to fill his soul when he is hungry,
Nie kładą hańby na złodzieja, jeżliż co ukradnie, chcąc nasycić duszę swoję, będąc głodnym;
31 And being found he repays sevenfold, He gives all the substance of his house.
Ale gdy go zastaną, nagradza siedmiorako, albo wszystkę majętność domu swego daje.
32 He who commits adultery [with] a woman lacks heart, He who does it is destroying his soul.
Lecz cudzołożący z niewiastą głupi jest, a kto chce zatracić duszę swoję, ten to czyni.
33 He finds a stroke and shame, And his reproach is not wiped away,
Karanie i zelżywość odniesie, a hańba jego nie będzie zgładzona.
34 For jealousy [is] the fury of a man, And he does not spare in a day of vengeance.
Bo zawisna miłość jest zapalczywością męża, a nie sfolguje w dzień pomsty.
35 He does not accept the appearance of any atonement, Indeed, he does not consent, Though you multiply bribes!
Nie będzie miał względu na żaden okup, ani przyjmie, chociażby mu najwięcej darów dawano.
