Proverbs 30
1 Words of Agur, son of Jakeh, the burden, a declaration of the man to Ithiel—to Ithiel and Ucal: I have wearied myself [for] God, I have wearied myself [for] God, and am consumed.
Vortoj de Agur, filo de Jake. Profeta parolo de tiu viro al Itiel, al Itiel kaj Ukal.
2 For I am more brutish than anyone, And do not have the understanding of a man.
Mi estas la plej malklera homo, Kaj homan prudenton mi ne posedas.
3 Nor have I learned wisdom, Yet I know the knowledge of the Holy Ones.
Kaj mi ne lernis saĝon, Kaj pri la Sanktulo mi ne havas ekkonon.
4 Who went up to the heavens, and comes down? Who has gathered the wind in His fists? Who has bound waters in a garment? Who established all ends of the earth? What [is] His Name? And what [is] His Son’s Name? Surely you know!
Kiu leviĝis en la ĉielon, kaj malleviĝis? Kiu kolektis la venton en siajn mankavojn? Kiu ligis la akvon en la veston? Kiu aranĝis ĉiujn limojn de la tero? Kia estas lia nomo? kaj kia estas la nomo de lia filo? Ĉu vi scias?
5 Every saying of God [is] tried, He [is] a shield to those trusting in Him.
Ĉiu diro de Dio estas pura; Li estas ŝildo por tiuj, kiuj Lin fidas.
6 Do not add to His words, lest He reason with you, And you have been found false.
Ne aldonu al Liaj vortoj, Por ke Li ne punu vin, kaj por ke vi ne aperu mensoganto.
7 Two things I have asked from You, Do not withhold from me before I die.
Du aferojn mi petis de Vi; Ne rifuzu al mi, antaŭ ol mi mortos:
8 Put vanity and a lying word far from me, Do not give poverty or wealth to me, Cause me to eat the bread of my portion,
Falsaĵon kaj mensogaĵon forigu de mi; Malriĉecon kaj riĉecon ne donu al mi; Nutru min per tiom da pano, kiom mi bezonas.
9 Lest I become satiated, and have denied, And have said, “Who [is] YHWH?” And lest I am poor, and have stolen, And have laid hold of the Name of my God.
Ĉar alie mi eble trosatiĝus kaj neus, kaj dirus: Kiu estas la Eternulo? Aŭ eble mi malriĉiĝus kaj ŝtelus, Kaj malbonuzus la nomon de mia Dio.
10 Do not accuse a servant to his lord, Lest he disapprove of you, and you are found guilty.
Ne kalumniu sklavon antaŭ lia sinjoro, Por ke li ne malbenu vin kaj vi ne fariĝu kulpulo.
11 A generation lightly esteems their father, And does not bless their mother.
Estas generacio, kiu malbenas sian patron Kaj ne benas sian patrinon;
12 A generation—pure in their own eyes, But not washed from their own filth.
Generacio, kiu estas pura en siaj okuloj Kaj tamen ne laviĝis de siaj malpuraĵoj;
13 A generation—how high are their eyes, Indeed, their eyelids are lifted up.
Generacio, kiu tiel alte tenas siajn okulojn Kaj tiel levas siajn palpebrojn;
14 A generation—their teeth [are] swords, And their jaw-teeth [are] knives, To consume the poor from earth, And the needy from [among] men.
Generacio, kies dentoj estas glavoj kaj kies makzeloj estas tranĉiloj, Por formanĝi la malriĉulojn de la tero kaj la mizerulojn inter la homoj.
15 To the leech [are] two daughters—Give! Give! Behold, three things are not satisfied, Four have not said “Sufficiency”;
Hirudo havas du filinojn, kiuj krias: Donu, donu; Ili tri neniam satiĝas. Kvar objektoj ne diras: Sufiĉe:
16 Sheol, and a restrained womb, Earth—it [is] not satisfied [with] water, And fire—it has not said, “Sufficiency,” (Sheol h7585)
Ŝeol; senfrukta ventro; la tero ne satiĝas de akvo; kaj la fajro ne diras: Sufiĉe. (Sheol h7585)
17 An eye that mocks at a father, And despises to obey a mother, Ravens of the valley dig it out, And young eagles eat it.
Okulon, kiu mokas la patron Kaj malŝatas obeadon al la patrino, Elpikos korvoj ĉe la rivero kaj formanĝos aglidoj.
18 Three things have been too wonderful for me, Indeed, four that I have not known:
Tri aferoj estas nekompreneblaj por mi, Kaj kvaran mi ne scias:
19 The way of the eagle in the heavens, The way of a serpent on a rock, The way of a ship in the heart of the sea, And the way of a man in youth.
La vojon de aglo en la aero; La vojon de serpento sur roko; La vojon de ŝipo meze de la maro; Kaj la vojon de viro ĉe virgulino.
20 So—the way of an adulterous woman, She has eaten and has wiped her mouth, And has said, “I have not done iniquity.”
Tia estas la vojo de virino adultanta: Ŝi manĝas, viŝas la buŝon, Kaj diras: Mi faris nenian pekon.
21 For three things has earth been troubled, And for four—it is not able to bear:
Sub tri objektoj tremas la tero, Kaj kvar ĝi ne povas porti:
22 For a servant when he reigns, And a fool when he is satisfied with bread,
Sklavon, kiam li fariĝis reĝo; Malsaĝulon, kiam li tro satiĝis de pano;
23 For a hated one when she rules, And a maidservant when she succeeds her mistress.
Malamatan virinon, kiam ŝi edziniĝis, Kaj sklavinon, kiam ŝi elpelis sian sinjorinon.
24 Four [are] little ones of earth, And they are made wiser than the wise:
Kvar estas malgranduloj sur la tero, Kaj tamen ili estas tre saĝaj:
25 The ants [are] a people not strong, And they prepare their food in summer,
La formikoj, popolo ne forta, Tamen ili en somero pretigas al si manĝaĵon;
26 hyraxes [are] a people not strong, And they place their house in a rock,
La hirakoj, popolo senforta, Tamen ili faras siajn domojn en la roko;
27 There is no king to the locust, And it goes out—each one shouting,
La akridoj ne havas reĝon, Kaj tamen ili ĉiuj eliras en vicoj;
28 A spider with two hands takes hold, And is in the palaces of a king.
La lacerto kroĉiĝas per siaj manoj, Tamen ĝi estas en reĝaj palacoj.
29 There are three going well, Indeed, four are good in going:
Ekzistas tri, kiuj bone iras, Kaj kvar, kiuj marŝas bele:
30 An old lion—mighty among beasts, That does not turn back from the face of any,
La leono, plej forta el la bestoj, Cedas al neniu;
31 A girt one of the loins, Also a male goat, And a king—troops with him.
Cervo kun bonaj lumboj; virkapro; Kaj reĝo, kiun neniu povas kontraŭstari.
32 If you have been foolish in lifting yourself up, And if you have devised evil—hand to mouth!
Se vi agis malsaĝe pro via fiereco, Kaj se vi intencis malbonon, Tiam metu la manon sur la buŝon.
33 For the churning of milk brings out butter, And the wringing of the nose brings out blood, And the forcing of anger brings out strife!
Ĉar batado de lakto produktas buteron, Ekbato de nazo aperigas sangon, Kaj incitado de kolero kaŭzas malpacon.
