Proverbs 3
1 My son! Do not forget my law, And let your heart keep my commands,
И оғлум, тәлимимни унтума, Дегәнлиримни һемишә көңлүңдә чиң тут.
2 For [the] length of [your] days and years, Life and peace they add to you.
Чүнки у саңа бәрикәтлик күнләр, узун өмүр вә хатирҗәмлик қошуп бериду.
3 Do not let kindness and truth forsake you, Bind them on your neck, Write them on the tablet of your heart,
Меһриван вә һәқ-сәмимий болуштин ваз кәчмә, Буларни бойнуңға есивал, Қәлбиңгә пүтивал.
4 And find grace and good understanding In the eyes of God and man.
Шундақ қилғанда Худа вә бәндиләрниң нәзиридә илтипатқа лайиқ болисән, данишмән һесаплинисән.
5 Trust to YHWH with all your heart, And do not lean to your own understanding.
Өз әқлиңгә таянмай, Пәрвәрдигарға чин қәлбиң билән таянғин;
6 In all your ways know Him, And He makes your paths straight.
Қандақла иш қилсаң, Пәрвәрдигарни тонушқа интил; У саңа тоғра йолларни көрситиду.
7 Do not be wise in your own eyes, Fear YHWH, and turn aside from evil.
Өзүңни әқиллиқ санима; Пәрвәрдигардин әйминип, яманлиқтин жирақ бол.
8 It is healing to your navel, And moistening to your bones.
Шундақ қилғиниңда, бу ишлар дәрдиңгә дәрман, Устиханлириңға илик болиду.
9 Honor YHWH from your substance, And from the beginning of all your increase;
Пәрвәрдигарниң һөрмитини қилип мал-дунияйиңдин һәдийәләрни сунғин, Етизиңдин тунҗа чиққан мәһсулатлириңдин Униңға атиғин;
10 And your barns are filled [with] plenty, And your presses break forth [with] new wine.
Шундақ қилғиниңда, амбарлириң ашлиққа толуп ташиду, Шарап көлчәклириңдә йеңи шарап ешип-тешип туриду.
11 Discipline of YHWH, my son, do not despise, And do not be distressed with His reproof,
И оғлум, Пәрвәрдигарниң тәрбийисигә бепәрвалиқ қилма, Униң тәнбиһидин бәзмә.
12 For whom YHWH loves He reproves, Even as a father the son He is pleased with.
Чүнки, ата әзиз көргән оғлиға тәнбиһ-тәрбийә бәргәндәк, Пәрвәрдигар кимни сөйгән болса униңға тәнбиһ-тәрбийә бериду.
13 O the blessedness of a man [who] has found wisdom, And of a man [who] brings forth understanding.
Даналиққа муйәссәр болған киши, Йоруқлуққа егә болған киши немидегән бәхитлик-һә!
14 For better [is] her merchandise Than the merchandise of silver, And than gold—her increase.
Чүнки даналиқниң пайдиси күмүчниң пайдисидин көптур, Қиммити сап алтунниңкидинму зиядидур.
15 She [is] precious above rubies, And all your pleasures are not comparable to her.
У ләәл-яқутлардин қиммәтликтур, Интизар болған һәр қандақ нәрсәңдин һеч бириму униңға тәң кәлмәстур.
16 Length of days [is] in her right hand, In her left [are] wealth and honor.
Даналиқниң оң қолида узун өмүр, Сол қолида байлиқ вә шөһрәт бардур.
17 Her ways [are] ways of pleasantness, And all her paths [are] peace.
Униң йоллири саңа хуш пурақ туюлур, Униң барлиқ тәриқилири сени арам тапқузур.
18 She [is] a tree of life to those laying hold on her, And whoever is retaining her [is] blessed.
У өзини тапқан адәмгә «һаятлиқ дәриғи»дур, Уни чиң тутқан киши немидегән бәхитлик!
19 YHWH founded the earth by wisdom, He prepared the heavens by understanding.
Пәрвәрдигар даналиқ билән йәр-зиминни бәрпа қилди, Һекмәт билән асманни орнатти.
20 By His knowledge depths have been broken, And clouds drop dew.
Униң билими билән йәрниң чоңқур қатламлири йерилди, Һәмдә булутлардин шәбнәм чүшти.
21 My son! Do not let them turn from your eyes, Keep wisdom and thoughtfulness,
И оғлум! [Даналиқ билән билимни] көзүңдин чиқарма, Пишқан һекмәт вә пәм-парасәтни чиң тут.
22 And they are life to your soul, and grace to your neck.
Шуниң билән улар җениңға җан қошиду, Бойнуңға есилған есил марҗандәк саңа гөзәллик қошиду.
23 Then you go your way confidently, And your foot does not stumble.
Шу чағда йолуңда аман-есән маңалайсән, Йолда путлашмайсән.
24 If you lie down, you are not afraid, Indeed, you have lain down, And your sleep has been sweet.
Ятқанда һеч немидин қорқмайсән, Йетишиң биләнла татлиқ ухлайсән.
25 Do not be afraid of sudden fear, And of the desolation of the wicked when it comes.
Бешиңға дәһшәтлик вәһимә чүшкәндә қорқмиғин, Рәзилләрниң вәйранчилиғидин ғәм қилмиғин!
26 For YHWH is at your side, And He has kept your foot from capture.
Чүнки Пәрвәрдигар сениң таянчиңдур, У путуңни қапқанлардин нери қилиду.
27 Do not withhold good from its owners, When your hand [is] toward God to do [it].
Пәқәт қолуңдин кәлсила, һаҗәтмәнләрдин яхшилиқни айимиғин.
28 Do not say to your friend, “Go, and return, and tomorrow I give,” When substance [is] with you.
Қолум-хошнилириң сениңдин өтнә сорап кирсә, «Қайтип кетип, әтә кәлгин, әтә берәй» — демигин.
29 Do not devise evil against your neighbor, And he sitting confidently with you.
Хошнаңға зиянкәшлик нийитидә болма, Чүнки у саңа ишинип йениңда хатирҗәм яшайду.
30 Do not strive with a man without cause, If he has not done you evil.
Бириси саңа зиян йәткүзмигән болса, Униң билән сәвәпсиз маҗиралашма.
31 Do not be envious of a man of violence, Nor fix on any of his ways.
Зулумхор кишигә һәсәт қилма, Униң йол-тәдбирлиридин һеч немини таллима.
32 For the perverted [is] an abomination to YHWH, And His secret counsel [is] with the upright.
Чүнки қиңғир йолларни маңидиғанлар Пәрвәрдигарниң нәзиридә жиркиничликтур, Лекин Униң сирдаш достлуғи дурус яшаватқан адәмгә тәәллуқтур.
33 The curse of YHWH [is] in the house of the wicked. And He blesses the habitation of the righteous.
Пәрвәрдигарниң ләнити рәзиллик қилғучиниң өйидидур, Лекин У һәққаний адәмниң өйигә бәхит ата қилур.
34 If He scorns the scorners, Yet He gives grace to the humble.
Бәрһәқ, мәсқирә қилғучиларни У мәсқирә қилиду, Лекин кичик пеил кишиләргә шәпқәт көрситиду.
35 The wise inherit glory, And fools are bearing away shame!
Даналар шөһрәткә варислиқ қилиду, Лекин һамақәтләр рәсва қилиниду.
