< Proverbs 29 >
1 A man often reproved, hardening the neck, Is suddenly broken, and there is no healing.
Қайта-қайта әйиплинип туруп йәнә бойни қаттиқлиқ қилған киши, Туюқсиздин давалиғусиз янҗилар.
2 In the multiplying of the righteous the people rejoice, And in the ruling of the wicked the people sigh.
Һәққанийлар гүлләнсә, пухралири шатлинар, Қәбиһләр һоқуқ тутса пухра налә-пәряд көтирәр.
3 A man loving wisdom makes his father glad, And a friend of harlots destroys wealth.
Даналиқни сөйгән оғул атисини хуш қилар; Бирақ паһишиләргә һәмраһ болған униң мал-мүлкини бузуп-чачар.
4 A king establishes a land by judgment, And one receiving gifts throws it down.
Падиша адаләт билән жутини тинич қилар; Бирақ баҗ-селиқ салған болса, уни вәйран қилар.
5 A man taking a portion above his neighbor, Spreads a net for his own steps.
Өз йеқиниға хушамәт қилған киши, Униң путлириға тор тәйярлап қойғандур.
6 A snare [is] in the transgression of the evil, And the righteous sing and rejoice.
Рәзил адәмниң гунайи өзигә қапқан ясап қурар; Бирақ һәққаний киши нахшилар билән шатлинар.
7 The righteous knows the plea of the poor, The wicked does not understand knowledge.
Һәққаний киши мискинниң дәвасиға көңүл бөлүр; Бирақ яманлар болса бу ишни чүшәнмәс.
8 Men of scorning ensnare a city, And the wise turn back anger.
Һакавур кишиләр шәһәрни қутритип давалғутар; Бирақ ақиланиләр аччиқ ғәзәпләрни яндурар.
9 A wise man is judged by the foolish man, And he has been angry, And he has laughed, and there is no rest.
Дана киши ахмақ билән дәвалашса, Ахмақ һүрпийиду яки күлиду, нәтиҗиси һаман течлиқ болмас.
10 Men of blood hate the perfect, And the upright seek his soul.
Қанхорлар пак-диянәтликләргә нәпрәтлинәр; Дурусларниң җенини болса, улар қәстләр.
11 A fool brings out all his mind, And the wise restrains it until afterward.
Ахмақ һәрдайим ичидики һәммини ашкарә қилар; Бирақ дана өзини бесивалар.
12 A ruler who is attending to lying words, All his ministers [are] wicked.
Һөкүмдар ялған сөзләргә қулақ салса, Униң барлиқ хизмәткарлири яман үгәнмәй қалмас.
13 The poor and the man of frauds have met together, YHWH is enlightening the eyes of them both.
Гадай билән уни әзгүчи киши бир зиминда яшар; Һәр иккисиниң көзини нурландурғучи Пәрвәрдигардур.
14 A king that is judging the poor with truth, His throne is established forever.
Йоқсулларни диянәт билән сориған падишаниң болса, Тәхти мәңгүгә мәһкәм турар.
15 A rod and reproof give wisdom, And a youth let away is shaming his mother.
Таяқ билән тәнбиһ-несиһәт балиларға даналиқ йәткүзәр; Бирақ өз мәйлигә қоюп берилгән бала анисини хиҗаләткә қалдурар.
16 In the multiplying of the wicked transgression multiplies, And the righteous look on their fall.
Яманлар гүллинип кәтсә, наһәқлик көпийәр; Лекин һәққанийлар уларниң жиқилғинини көрәр.
17 Discipline your son, and he gives you comfort, Indeed, he gives delights to your soul.
Оғлуңни тәрбәлисәң, у сени арам тапқузар; У көңлүңни сөйүндүрәр.
18 A people is made naked without a vision, And whoever is keeping the Law, O his blessedness!
[Пәрвәрдигарниң] вәһийси болмиған әлниң пухралири йолдин чиқип башпанаһсиз қалар; Лекин Тәврат-қануниға әмәл қилидиған киши бәхитликтур.
19 By words a servant is not instructed though he understand, And there is nothing answering.
Қулни сөз биләнла түзәткили болмас; У сөзүңни чүшәнгән болсиму, етивар қилмас.
20 You have seen a man hasty in his words! More hope of a fool than of him.
Ағзини басалмайдиған кишини көргәнму? Униңдин үмүт күткәндин, ахмақтин үмүт күтүш әвзәлдур.
21 Whoever is bringing up his servant delicately, from youth, [At] his latter end he is also continuator.
Кимки өз қулини кичигидин тартип өз мәйлигә қоюп бәрсә, Күнләрниң биридә униң бешиға чиқар.
22 An angry man stirs up contention, And a furious man is multiplying transgression.
Териккәк киши җедәл-маҗира қозғап турар; Асан аччиқлинидиған кишиниң гуналири көптур.
23 The pride of man humbles him, And humility of spirit upholds honor.
Мәғрурлуқ кишини пәс қилар, Бирақ кәмтәрлик кишини һөрмәткә ериштүрәр.
24 Whoever is sharing with a thief is hating his own soul, He hears execration, and does not tell.
Оғри билән шерик болған киши өз җениға дүшмәндур; У сорақчиниң [гува беришкә] агаһландурушини аңлисиму, лекин раст гәп қилишқа петиналмас.
25 Fear of man causes a snare, And the confident in YHWH is set on high.
Инсан балисидин қорқуш адәмни қапқанқа чүшүриду; Бирақ кимки Пәрвәрдигарға таянған болса, у бехәтәр көтириләр.
26 Many are seeking the face of a ruler, And the judgment of each [is] from YHWH.
Көп кишиләр һөкүмдардин илтипат издәп жүрәр; Бирақ адәмниң һәқ-рисқи пәқәт Пәрвәрдигарниңла қолидидур.
27 The perverse man [is] an abomination to the righteous, And the upright in the way [is] an abomination to the wicked!
Наһәқләр һәққанийларға жиркиничликтур; Дурус йолда маңған кишиләр яманларға жиркиничликтур.