< Proverbs 29 >
1 A man often reproved, hardening the neck, Is suddenly broken, and there is no healing.
Ang madalas na masaway na nagpapatigas ng kaniyang leeg, biglang mababali, at walang kagamutan.
2 In the multiplying of the righteous the people rejoice, And in the ruling of the wicked the people sigh.
Pagka ang matuwid ay dumadami, ang bayan ay nagagalak: nguni't pagka ang masama ay nagpupuno, ang bayan ay nagbubuntong-hininga.
3 A man loving wisdom makes his father glad, And a friend of harlots destroys wealth.
Ang umiibig ng karunungan ay nagpapagalak sa kaniyang ama: nguni't ang nakikisama sa mga patutot ay sumisira ng kaniyang tinatangkilik.
4 A king establishes a land by judgment, And one receiving gifts throws it down.
Ang hari ay nagtatatag ng lupain sa pamamagitan ng kahatulan: nguni't ang humihingi ng suhol ay gumigiba.
5 A man taking a portion above his neighbor, Spreads a net for his own steps.
Ang tao na kunwang pumupuri sa kaniyang kapuwa naglalagay ng bitag sa kaniyang mga hakbang.
6 A snare [is] in the transgression of the evil, And the righteous sing and rejoice.
Sa pagsalangsang ng masamang tao ay may silo: nguni't ang matuwid ay umaawit at nagagalak.
7 The righteous knows the plea of the poor, The wicked does not understand knowledge.
Ang matuwid ay kumukuhang alam sa bagay ng dukha: ang masama ay walang unawang makaalam.
8 Men of scorning ensnare a city, And the wise turn back anger.
Ang mga mangduduwahaging tao ay naglalagay ng bayan sa liyab: nguni't ang mga pantas na tao ay nagaalis ng poot.
9 A wise man is judged by the foolish man, And he has been angry, And he has laughed, and there is no rest.
Kung ang pantas ay magkaroon ng pakikipagtalo sa isang mangmang, magalit man o tumawa, ang mangmang ay hindi magkakaroon ng kapahingahan.
10 Men of blood hate the perfect, And the upright seek his soul.
Ang mangbububo ng dugo ay nagtatanim sa sakdal: at tungkol sa matuwid, hinahanap nila ang kaniyang buhay.
11 A fool brings out all his mind, And the wise restrains it until afterward.
Inihihinga ng mangmang ang buong galit niya: nguni't ang pantas ay nagpipigil at tumitiwasay.
12 A ruler who is attending to lying words, All his ministers [are] wicked.
Kung ang puno ay nakikinig sa kabulaanan, lahat niyang mga lingkod ay masasama.
13 The poor and the man of frauds have met together, YHWH is enlightening the eyes of them both.
Ang dukha at ang mamimighati ay nagsasalubong; pinapagniningas ng Panginoon ang mga mata nila kapuwa.
14 A king that is judging the poor with truth, His throne is established forever.
Ang hari na humahatol na tapat sa dukha, ang kaniyang luklukan ay matatatag magpakailan man.
15 A rod and reproof give wisdom, And a youth let away is shaming his mother.
Ang pamalo at saway ay nagbibigay karunungan: nguni't ang batang binabayaan ay humihiya sa kaniyang ina.
16 In the multiplying of the wicked transgression multiplies, And the righteous look on their fall.
Pagka ang masama ay dumadami, pagsalangsang ay dumadami: nguni't mamamasdan ng matuwid ang kanilang pagkabuwal.
17 Discipline your son, and he gives you comfort, Indeed, he gives delights to your soul.
Sawayin mo ang iyong anak, at bibigyan ka niya ng kapahingahan; Oo, bibigyan niya ng kaluguran ang iyong kaluluwa.
18 A people is made naked without a vision, And whoever is keeping the Law, O his blessedness!
Kung saan walang pangitain, ang bayan ay sumasama: nguni't siyang nagiingat ng kautusan ay maligaya siya.
19 By words a servant is not instructed though he understand, And there is nothing answering.
Ang alipin ay hindi masasaway ng mga salita: sapagka't bagaman nalalaman niya ay hindi siya makikinig.
20 You have seen a man hasty in his words! More hope of a fool than of him.
Nakikita mo ba ang tao, na nagmamadali sa kaniyang mga salita? May pagasa pa sa mangmang kay sa kaniya.
21 Whoever is bringing up his servant delicately, from youth, [At] his latter end he is also continuator.
Siyang maingat na nagpalaki ng kaniyang lingkod mula sa pagkabata, magiging anak niya siya sa kawakasan.
22 An angry man stirs up contention, And a furious man is multiplying transgression.
Ang taong magagalitin ay humihila ng kaalitan, at ang mainiting tao ay nananagana sa pagsalangsang.
23 The pride of man humbles him, And humility of spirit upholds honor.
Ang kapalaluan ng tao ay magbababa sa kaniya: nguni't ang may mapagpakumbabang diwa ay magtatamo ng karangalan.
24 Whoever is sharing with a thief is hating his own soul, He hears execration, and does not tell.
Ang nakikisama sa isang magnanakaw ay nagtatanim sa kaniyang sariling kaluluwa: siya'y nakakarinig ng sumpa at hindi umiimik.
25 Fear of man causes a snare, And the confident in YHWH is set on high.
Ang pagkatakot sa tao ay nagdadala ng silo: nguni't ang naglalagak ng kaniyang tiwala sa Panginoon ay maliligtas.
26 Many are seeking the face of a ruler, And the judgment of each [is] from YHWH.
Marami ang nagsisihanap ng lingap ng pinuno: nguni't ang kahatulan ng tao ay nagmumula sa Panginoon.
27 The perverse man [is] an abomination to the righteous, And the upright in the way [is] an abomination to the wicked!
Ang di ganap na tao ay karumaldumal sa matuwid: at ang matuwid sa lakad ay karumaldumal sa masama.