Proverbs 29
1 A man often reproved, hardening the neck, Is suddenly broken, and there is no healing.
Człowiek, który czyni twardym [swój] kark mimo częstych nagan, zostanie nagle zniszczony i pozbawiony ratunku.
2 In the multiplying of the righteous the people rejoice, And in the ruling of the wicked the people sigh.
Gdy sprawiedliwi są u władzy, lud się weseli, a gdy panują niegodziwi, lud wzdycha.
3 A man loving wisdom makes his father glad, And a friend of harlots destroys wealth.
Kto miłuje mądrość, raduje swego ojca, a kto zadaje się z nierządnicami, trwoni majątek.
4 A king establishes a land by judgment, And one receiving gifts throws it down.
Król utwierdza ziemię sądem, ale kto przyjmuje dary, burzy ją.
5 A man taking a portion above his neighbor, Spreads a net for his own steps.
Człowiek, który pochlebia swemu bliźniemu, rozciąga sieć przed jego nogami.
6 A snare [is] in the transgression of the evil, And the righteous sing and rejoice.
Grzech złego człowieka jest jego sidłem, ale sprawiedliwy śpiewa i weseli się.
7 The righteous knows the plea of the poor, The wicked does not understand knowledge.
Sprawiedliwy zważa na sprawę ubogich, [a] niegodziwemu nie zależy na jej poznawaniu.
8 Men of scorning ensnare a city, And the wise turn back anger.
Szydercy prowadzą miasto w sidła, ale mądrzy odwracają gniew.
9 A wise man is judged by the foolish man, And he has been angry, And he has laughed, and there is no rest.
Jeśli mądry człowiek spiera się z głupim, czy się gniewa, czy się śmieje, nie [ma] pokoju.
10 Men of blood hate the perfect, And the upright seek his soul.
Krwiożercy nienawidzą prawego, ale sprawiedliwi szukają jego duszy.
11 A fool brings out all his mind, And the wise restrains it until afterward.
Głupi ujawnia cały swój umysł, a mądry zachowuje go na później.
12 A ruler who is attending to lying words, All his ministers [are] wicked.
Jeśli władca słucha kłamstw, to wszyscy jego słudzy są niegodziwi.
13 The poor and the man of frauds have met together, YHWH is enlightening the eyes of them both.
Ubogi i zdzierca spotykają się, a PAN obu oświeca oczy.
14 A king that is judging the poor with truth, His throne is established forever.
Tron króla, który sądzi ubogich według prawdy, będzie umocniony na wieki.
15 A rod and reproof give wisdom, And a youth let away is shaming his mother.
Rózga i upomnienia dają mądrość, a samowolne dziecko przynosi wstyd swojej matce.
16 In the multiplying of the wicked transgression multiplies, And the righteous look on their fall.
Gdy niegodziwi się mnożą, to mnoży się i przestępstwo, lecz sprawiedliwi ujrzą ich upadek.
17 Discipline your son, and he gives you comfort, Indeed, he gives delights to your soul.
Karć swego syna, a da ci odpocząć i przyniesie rozkosz twojej duszy.
18 A people is made naked without a vision, And whoever is keeping the Law, O his blessedness!
Gdy nie ma proroctwa, lud ginie, a kto przestrzega prawa, jest błogosławiony.
19 By words a servant is not instructed though he understand, And there is nothing answering.
Sługi nie poprawi się słowami, bo choć rozumie, jednak nie odpowiada.
20 You have seen a man hasty in his words! More hope of a fool than of him.
Widzisz człowieka, który jest pochopny w swoich słowach? Więcej nadziei dla głupca niż dla niego.
21 Whoever is bringing up his servant delicately, from youth, [At] his latter end he is also continuator.
Kto czule wychowuje sługę od młodości, na ostatek będzie go miał za syna.
22 An angry man stirs up contention, And a furious man is multiplying transgression.
Człowiek gniewliwy wszczyna spór, a człowiek porywczy mnoży grzechy.
23 The pride of man humbles him, And humility of spirit upholds honor.
Pycha człowieka poniża go, ale pokorny w duchu dostąpi chwały.
24 Whoever is sharing with a thief is hating his own soul, He hears execration, and does not tell.
Wspólnik złodzieja nienawidzi swojej duszy; słyszy przekleństwa, a nie wydaje [go].
25 Fear of man causes a snare, And the confident in YHWH is set on high.
Strach przed człowiekiem zastawia sidła, ale kto ufa PANU, będzie bezpieczny.
26 Many are seeking the face of a ruler, And the judgment of each [is] from YHWH.
Wielu zabiega o względy władcy, ale sąd każdego człowieka pochodzi od PANA.
27 The perverse man [is] an abomination to the righteous, And the upright in the way [is] an abomination to the wicked!
Bezbożny budzi odrazę w sprawiedliwych, a kto postępuje uczciwie, budzi odrazę w niegodziwych.
