Proverbs 28
1 The wicked have fled and there is no pursuer, And the righteous is confident as a young lion.
Uciekają niezbożni, choć ich nikt nie goni: ale sprawiedliwi jako lwię młode są bez bojaźni.
2 By the transgression of a land its heads are many, And by an understanding man, Who knows right—it is prolonged.
Dla przestępstwa ziemi wiele bywa książąt jej; ale dla człowieka roztropnego i umiejętnego trwałe bywa państwo.
3 A man—poor and oppressing the weak, [Is] a sweeping rain, and there is no bread.
Mąż ubogi, który uciska nędznych, podobny jest dżdżowi gwałtownemu, po którym chleba nie bywa.
4 Those forsaking the Law praise the wicked, Those keeping the Law plead against them.
Którzy opuszczają zakon, chwalą niezbożnika; ale ci, którzy strzegą zakonu, są im odpornymi.
5 Evil men do not understand judgment, And those seeking YHWH understand all.
Ludzie źli nie zrozumiewają sądu; ale którzy Pana szukają, rozumieją wszystko.
6 Better [is] the poor walking in his integrity, Than the perverse of ways who is rich.
Lepszy jest ubogi, który chodzi w uprzejmości swojej, niżeli przewrotny na drogach swych, chociaż jest bogaty.
7 Whoever is keeping the Law is an intelligent son, And a friend of gluttons Causes his father to blush.
Kto strzeże zakonu, jest synem roztropnym; ale kto karmi obżercę, czyni zelżywość ojcu swemu.
8 Whoever is multiplying his wealth by biting and usury, Gathers it for one favoring the poor.
Kto rozmnaża majętność swoję z lichwy i z płatu, temu ją zbiera, który ubogiemu szczodrze będzie dawał.
9 Whoever is turning his ear from hearing the Law, Even his prayer [is] an abomination.
Kto odwraca ucho swe, aby nie słuchał zakonu, i modlitwa jego jest obrzydliwością.
10 Whoever is causing the upright to err in an evil way, He falls into his own pit, And the perfect inherits good.
Kto zawodzi uprzejmych na drogę złą, w dół swój sam wpadnie; ale uprzejmi odziedziczą rzeczy dobre.
11 A rich man is wise in his own eyes, And the intelligent poor searches him.
Mąż bogaty zda się sobie być mądrym; ale ubogi roztropny dochodzi go.
12 In the exulting of the righteous the glory [is] abundant, And in the rising of the wicked man is apprehensive.
Gdy się radują sprawiedliwi, wielka jest sława; ale gdy powstawają niepobożni, kryje się człowiek.
13 Whoever is covering his transgressions does not prosper, And he who is confessing and forsaking has mercy.
Kto pokrywa przestępstwa swe, nie poszczęści mu się; ale kto je wyznaje i opuszcza, miłosierdzia dostąpi.
14 O the blessedness of a man fearing continually, And whoever is hardening his heart falls into evil.
Błogosławiony człowiek, który się zawsze boi; ale kto zatwardza serce swoje, wpada w złe.
15 A growling lion, and a ranging bear, [Is] the wicked ruler over a poor people.
Pan niezbożny, panujący nad ludem ubogim jest jako lew ryczący, i jako niedźwiedź głodny.
16 A leader lacking understanding multiplies oppressions, Whoever is hating dishonest gain prolongs days.
Książę bezrozumny wielkim jest drapieżcą: ale kto nienawidzi łakomstwa, przedłuży dni swoje.
17 A man oppressed with the blood of a soul, Flees to the pit, [and] none takes hold on him [to help].
Człowieka, który gwałt czyni krwi ludzkiej, choćby i do dołu uciekał, nikt nie zatrzyma.
18 Whoever is walking uprightly is saved, And the perverted of ways falls at once.
Kto chodzi w uprzejmości, zachowany będzie; ale przewrotny na drogach swoich oraz upadnie.
19 Whoever is tilling his ground is satisfied [with] bread, And whoever is pursuing vanity, Is filled [with] poverty.
Kto sprawuje ziemię swoję, chlebem nasycony bywa; ale kto naśladuje próżnujących, ubóstwem nasycony bywa.
20 A steadfast man has multiplied blessings, And whoever is hastening to be rich is not acquitted.
Mąż wierny przyczyni błogosławieństwa; ale kto się prędko chce zbogacić, nie bywa bez winy.
21 [It] is not good to discern faces, And a man transgresses for a piece of bread.
Mieć wzgląd na osobę, rzecz niedobra; bo nie jeden dla kęsa chleba staje się przewrotnym.
22 The man [with] an evil eye [is] troubled for wealth, And he does not know that want meets him.
Prędko chce człowiek zazdrościwy zbogatnieć, a nie wie, iż nać niedostatek przyjdzie.
23 Whoever is reproving a man finds grace afterward, More than a flatterer with the tongue.
Kto strofuje człowieka, większą potem łaskę znajduje, niż ten, co pochlebia językiem.
24 Whoever is robbing his father or his mother, And is saying, “It is not transgression,” He is a companion to a destroyer.
Kto łupi ojca swego, albo matkę swoją, a mówi, iż to nie grzech: towarzyszem jest mężobójcy.
25 Whoever is proud in soul stirs up contention, And whoever is trusting on YHWH is made fat.
Wysokomyślny wszczyna zwadę; ale kto nadzieję ma w Panu, dostatek mieć będzie.
26 Whoever is trusting in his heart is a fool, And whoever is walking in wisdom is delivered.
Kto ufa w sercu swem, głupi jest; ale kto sobie mądrze poczyna, ten ujdzie nieszczęścia.
27 Whoever is giving to the poor has no lack, And whoever is hiding his eyes multiplied curses.
Kto daje ubogiemu, nie będzie miał niedostatku; ale kto od niego odwraca oczy swe, wielkie przeklęstwa nań przyjdą.
28 A man is hidden in the rising of the wicked, And the righteous multiply in their destruction!
Gdy niepobożni powstawają, kryje się człowiek; ale gdy giną, sprawiedliwi się rozmnażają.
