Proverbs 28
1 The wicked have fled and there is no pursuer, And the righteous is confident as a young lion.
Agtaray dagiti managdakdakes uray no awan ti mangkamkamat kadakuada, ngem dagiti agar-aramid iti umno ket natured a kas iti urbon a leon.
2 By the transgression of a land its heads are many, And by an understanding man, Who knows right—it is prolonged.
Gapu iti basol ti daga, addaan daytoy kadagiti mangiturturay, ngem babaen iti tao nga addaan iti pannakaawat ken pannakaammo, agpautto daytoy iti atiddug a tiempo.
3 A man—poor and oppressing the weak, [Is] a sweeping rain, and there is no bread.
Ti maysa a napanglaw a tao a mangidaddadanes kadagiti padana a napanglaw ket kas iti bumayakabak a tudo nga awan ibatina a taraon.
4 Those forsaking the Law praise the wicked, Those keeping the Law plead against them.
Dagiti mangtallikod iti linteg ket dayawenda dagiti nadangkes a tattao, ngem guraen ida dagiti agtultulnog iti linteg.
5 Evil men do not understand judgment, And those seeking YHWH understand all.
Saan a maawatan dagiti dakes a tattao ti hustisia, ngem maawatan dagiti mangsapsapul kenni Yahweh dagiti amin a banag.
6 Better [is] the poor walking in his integrity, Than the perverse of ways who is rich.
Nasaysayaat ti napanglaw a tao nga agbibiag iti kinatarnawna, ngem iti nabaknang a tao a dakes dagiti aramidna.
7 Whoever is keeping the Law is an intelligent son, And a friend of gluttons Causes his father to blush.
Ti agtungtungpal iti linteg ket maysa nga anak nga addaan iti pannakaawat, ngem ti tao a kadua dagiti narawet ket ibabainna ti amana.
8 Whoever is multiplying his wealth by biting and usury, Gathers it for one favoring the poor.
Ti agur-urnong iti kinabaknangna babaen iti nangato a panangporsiyentona iti ipapautangna ket ur-urnongenna ti kinabaknangna a maipaayto iti tao a naasi kadagiti napanglaw a tattao.
9 Whoever is turning his ear from hearing the Law, Even his prayer [is] an abomination.
No adda saan a dumdumngeg iti linteg, uray pay ti kararagna ket makarimon.
10 Whoever is causing the upright to err in an evil way, He falls into his own pit, And the perfect inherits good.
Ti siasinoman a mangiturong iti nalinteg iti dakes a wagas ket matnag iti bukodna nga abut, ngem maaddaan iti nasayaat a tawid ti awan basolna.
11 A rich man is wise in his own eyes, And the intelligent poor searches him.
Ti baknang a tao ket mabalin a masirib iti bukodna a panagkita, ngem matakuatanto isuna ti napanglaw a tao nga addaan iti pannakaawat.
12 In the exulting of the righteous the glory [is] abundant, And in the rising of the wicked man is apprehensive.
Inton adda balligi para kadagidiay agar-aramid iti umno, addanto naindaklan a dayag, ngem inton bumangon dagiti nadangkes, aglemmeng dagiti tattao.
13 Whoever is covering his transgressions does not prosper, And he who is confessing and forsaking has mercy.
Ti mangilemlemmeng kadagiti basolna ket saan a rumang-ay, ngem ti agbabawi ken tumallikod kadagitoy ket makaassianto.
14 O the blessedness of a man fearing continually, And whoever is hardening his heart falls into evil.
Naragsak ti maysa a tao a kanayon nga agbibiag nga addaan iti panagraem, ngem ti siasinoman a mangpatangken iti pusona ket mariribukanto.
15 A growling lion, and a ranging bear, [Is] the wicked ruler over a poor people.
Kas iti agngerngernger a leon wenno agdakdakiwas nga oso ti kaiyarigan ti nadangkes a mangiturturay kadagiti napanglaw a tattao.
16 A leader lacking understanding multiplies oppressions, Whoever is hating dishonest gain prolongs days.
Maysa a naranggas a mangidadanes ti kaiyarigan ti mangiturturay nga awanan iti pannakaawat, ngem ti manggurgura iti kinaulbod ket pumautto dagiti aldawna.
17 A man oppressed with the blood of a soul, Flees to the pit, [and] none takes hold on him [to help].
No nagbiddut ti maysa a tao gapu ta adda pinagsayasayna ti darana, aglemmengto isuna agingga a matay, ket awanto ti tumulong kenkuana.
18 Whoever is walking uprightly is saved, And the perverted of ways falls at once.
Natalgedto ti siasinoman nga agbiag nga addaan iti kinatarnaw, ngem dagus a matnag ti agbibiag iti nakillo a wagas.
19 Whoever is tilling his ground is satisfied [with] bread, And whoever is pursuing vanity, Is filled [with] poverty.
Ti tao a mangtrabtrabaho iti dagana ket maaddaanto iti adu a taraon, ngem maaddaanto iti adu a rigat ti siasinoman a mangsurot iti awan serserbina nga aramid.
20 A steadfast man has multiplied blessings, And whoever is hastening to be rich is not acquitted.
Ti napudno a tao ket maaddaanto iti adu a bendision, ngem madusanto ti tao a bumaknang iti apagbiit.
21 [It] is not good to discern faces, And a man transgresses for a piece of bread.
Saan a nasayaat a mangipakita iti panangidumduma, ngem agbasol ti tao para iti sangapidaso a tinapay.
22 The man [with] an evil eye [is] troubled for wealth, And he does not know that want meets him.
Kamkamaten ti naimot a tao ti kinabaknang, ngem saanna ammo nga umayto kenkuana ti kinarigat.
23 Whoever is reproving a man finds grace afterward, More than a flatterer with the tongue.
Ti siasinoman a mangtubngar iti maysa a tao ket makasarakto iti ad-adu a pabor manipud kenkuana ngem ti maysa a tao a mangpatpatiray-ok kenkuana babaen iti dilana.
24 Whoever is robbing his father or his mother, And is saying, “It is not transgression,” He is a companion to a destroyer.
Siasinoman a mangtakaw iti sanikua ti ama wenno inana nga ibagana a, “Saan a basol dayta,” kadua isuna ti manangdadael.
25 Whoever is proud in soul stirs up contention, And whoever is trusting on YHWH is made fat.
Mangparnuay iti apa ti naagum a tao, ngem rumang-ay ti agtaltalek kenni Yahweh.
26 Whoever is trusting in his heart is a fool, And whoever is walking in wisdom is delivered.
Maag ti agtaltalek iti bukodna a bagi, ngem ti siasinoman nga agbibiag iti kinasirib ket maiyadayo manipud iti peggad.
27 Whoever is giving to the poor has no lack, And whoever is hiding his eyes multiplied curses.
Awan pagkurangan ti mangtultulong kadagiti napanglaw, ngem siasinoman a saan a mangikaskaso kadakuada ket aglak-amto iti adu a lunod.
28 A man is hidden in the rising of the wicked, And the righteous multiply in their destruction!
No bumileg dagiti nadangkes, aglemmeng dagiti tattao, ngem no mapukaw dagiti nadangkes, umadu dagiti agar-aramid iti umno.
