Proverbs 25
1 These are also proverbs of Solomon, that men of Hezekiah king of Judah transcribed:
| امثال دیگری از سلیمان که مردان حِزِقیا، پادشاه یهودا، آنها را به رشتهٔ تحریر درآوردند: |
2 The glory of God [is] to hide a thing, And the glory of kings [is] to search out a matter.
| عظمت خدا در پوشاندن اسرارش می‌باشد، اما عظمت پادشاه در پی بردن به عمق مسائل. |
3 The heavens for height, and the earth for depth, And the heart of kings—[are] unsearchable.
| پی بردن به افکار پادشاهان مانند دست یافتن به آسمان و عمق زمین، غیرممکن است. |
4 Take away dross from silver, And a vessel goes forth for the refiner,
| ناخالصی‌ها را از نقره جدا کن تا زرگر بتواند از آن ظرفی بسازد. |
5 Take away the wicked before a king, And his throne is established in righteousness.
| اطرافیان بدکار پادشاه را از او دور کن تا تخت او به عدالت پایدار بماند. |
6 Do not honor yourself before a king, And do not stand in the place of the great.
| وقتی به حضور پادشاه می‌روی خود را آدم بزرگی ندان و در جای بزرگان نایست، |
7 For better [that] he has said to you, “Come up here,” Than [that] he humbles you before a noble, Whom your eyes have seen.
| چون بهتر است به تو گفته شود: «بالاتر بنشین»، از اینکه تو را در برابر چشمان بزرگان در جای پایینتر بنشانند. اگر حتی با چشمانت چیزی می‌بینی، |
8 Do not go forth to strive, hurry, turn, What do you do in its latter end, When your neighbor causes you to blush?
| شتابزده همسایه‌ات را به دادگاه نبر، زیرا اگر در آخر ثابت شود که حق با وی بوده است، تو چه خواهی کرد؟ |
9 Plead your cause with your neighbor, And do not reveal the secret counsel of another,
| وقتی با همسایه‌ات دعوا می‌کنی رازی را که از دیگری شنیده‌ای فاش نکن، |
10 Lest the hearer put you to shame, And your evil report not turn back.
| زیرا دیگر کسی به تو اطمینان نخواهد کرد و تو بدنام خواهی شد. |
11 Apples of gold in imagery of silver, [Is] the word spoken at its fit times.
| سخنی که بجا گفته شود مانند نگینهای طلاست که در ظرف نقره‌ای نشانده باشند. |
12 A ring of gold, and an ornament of pure gold, [Is] the wise reprover to an attentive ear.
| نصیحت شخص دانا برای گوش شنوا مانند حلقه طلا و جواهر، با ارزش است. |
13 As a vessel of snow in a day of harvest, [So is] a faithful ambassador to those sending him, And he refreshes the soul of his masters.
| خدمتگزار امین همچون آب خنک در گرمای تابستان، جان اربابش را تازه می‌کند. |
14 Clouds and wind without rain, [Is] a man boasting himself in a false gift.
| کسی که دم از بخشندگی خود می‌زند، ولی چیزی به کسی نمی‌بخشد مانند ابر و بادی است که باران نمی‌دهد. |
15 A ruler is persuaded by long-suffering, And a soft tongue breaks a bone.
| شخص صبور می‌تواند حتی حاکم را متقاعد کند و زبان نرم می‌تواند هر مقاومت سختی را در هم بشکند. |
16 You have found honey—eat your sufficiency, Lest you are satiated [with] it, and have vomited it.
| اگر به عسل دست یافتی زیاد از حد نخور، زیرا ممکن است دلت به هم بخورد و استفراغ کنی. |
17 Withdraw your foot from your neighbor’s house, Lest he is satiated [with] you, and has hated you.
| به خانهٔ همسایه‌ات زیاد از حد نرو، مبادا از تو سیر و متنفر شود. |
18 A maul, and a sword, and a sharp arrow, [Is] the man testifying a false testimony against his neighbor.
| شهادت دروغ مثل تبر و شمشیر و تیر تیز صدمه می‌زند. |
19 A bad tooth, and a tottering foot, [Is] the confidence of the treacherous in a day of adversity.
| اعتماد کردن به آدم خائن در زمان تنگی مانند جویدن غذا با دندان لق و دویدن با پای شکسته است. |
20 Whoever is taking away a garment in a cold day, [Is as] vinegar on natron, And a singer of songs on a sad heart.
| آواز خواندن برای آدم غصه‌دار مثل درآوردن لباس او در هوای سرد و پاشیدن نمک روی زخم اوست. |
21 If he who is hating you hungers, cause him to eat bread, And if he thirsts, cause him to drink water.
| اگر دشمن تو گرسنه است به او غذا بده و اگر تشنه است به او آب بنوشان. |
22 For you are putting coals on his head, And YHWH gives repayment to you.
| با این عملت، اخگرهای شرم بر سرش خواهی انباشت، و خداوند به تو پاداش خواهد داد. |
23 A north wind brings forth rain, And a secret tongue—indignant faces.
| همان‌طور که باد شمال باران می‌آورد، همچنان بدگویی، خشم و عصبانیت به بار می‌آورد. |
24 Better to sit on a corner of a roof, Than [with] a woman of contentions, and a house of company.
| سکونت در گوشهٔ پشت بام بهتر است از زندگی کردن با زن غرغرو در یک خانه. |
25 [As] cold waters for a weary soul, So [is] a good report from a far country.
| خبر خوشی که از دیار دور می‌رسد، همچون آب خنکی است که به کام تشنه لب می‌رسد. |
26 A spring troubled, and a fountain corrupt, [Is] the righteous falling before the wicked.
| سازش شخص درستکار با آدم بدکار، مانند آلوده کردن منبع آب و گل‌آلود ساختن چشمه است. |
27 The eating of much honey is not good, Nor a searching out of one’s own honor—honor.
| همان‌طور که زیاده‌روی در خوردن عسل مضر است، طلبیدن تعریف و تمجید از مردم نیز ناپسند است. |
28 A city broken down without walls, [Is] a man without restraint over his spirit!
| کسی که بر نفس خویش تسلط ندارد، مثل شهری بی‌حصار است. |
