Proverbs 25

1 These are also proverbs of Solomon, that men of Hezekiah king of Judah transcribed:

۱ اینها نیز از امثال سلیمان است که مردان حزقیا، پادشاه یهودا آنها را نقل نمودند.

2 The glory of God [is] to hide a thing, And the glory of kings [is] to search out a matter.

۲ مخفی داشتن امر جلال خدا است، و تفحص نمودن امر جلال پادشاهان است.

3 The heavens for height, and the earth for depth, And the heart of kings—[are] unsearchable.

۳ آسمان را در بلندیش و زمین را در عمقش، ودل پادشاهان را تفتیش نتوان نمود.

4 Take away dross from silver, And a vessel goes forth for the refiner,

۴ درد را از نقره دور کن، تا ظرفی برای زرگربیرون آید.

5 Take away the wicked before a king, And his throne is established in righteousness.

۵ شریران را از حضور پادشاه دور کن، تاکرسی او در عدالت پایدار بماند.

6 Do not honor yourself before a king, And do not stand in the place of the great.

۶ در حضور پادشاه خویشتن را برمیفراز، و درجای بزرگان مایست،

7 For better [that] he has said to you, “Come up here,” Than [that] he humbles you before a noble, Whom your eyes have seen.

۷ زیرا بهتر است تو را گفته شود که اینجا بالابیا، از آنکه به حضور سروری که چشمانت او رادیده است تو را پایین برند.

8 Do not go forth to strive, hurry, turn, What do you do in its latter end, When your neighbor causes you to blush?

۸ برای نزاع به تعجیل بیرون مرو، مبادا درآخرش چون همسایه ات تو را خجل سازد، ندانی که چه باید کرد.

9 Plead your cause with your neighbor, And do not reveal the secret counsel of another,

۹ دعوی خود را با همسایه ات بکن، اما رازدیگری را فاش مساز،

10 Lest the hearer put you to shame, And your evil report not turn back.

۱۰ مبادا هر‌که بشنود تو را ملامت کند، وبدنامی تو رفع نشود.

11 Apples of gold in imagery of silver, [Is] the word spoken at its fit times.

۱۱ سخنی که در محلش گفته شود، مثل سیبهای طلا در مرصعکاری نقره است.

12 A ring of gold, and an ornament of pure gold, [Is] the wise reprover to an attentive ear.

۱۲ مودب حکیم برای گوش شنوا، مثل حلقه طلا و زیور زر خالص است.

13 As a vessel of snow in a day of harvest, [So is] a faithful ambassador to those sending him, And he refreshes the soul of his masters.

۱۳ رسول امین برای فرستندگان خود، چون خنکی یخ در موسم حصاد می‌باشد، زیرا که جان آقایان خود را تازه می‌کند.

14 Clouds and wind without rain, [Is] a man boasting himself in a false gift.

۱۴ کسی‌که از بخششهای فریبنده خود فخرمی کند، مثل ابرها و باد بی‌باران است.

15 A ruler is persuaded by long-suffering, And a soft tongue breaks a bone.

۱۵ با تحمل داور را به رای خود توان آورد، وزبان ملایم، استخوان را می‌شکند.

16 You have found honey—eat your sufficiency, Lest you are satiated [with] it, and have vomited it.

۱۶ اگر عسل یافتی بقدر کفایت بخور، مبادا ازآن پر شده، قی کنی.

17 Withdraw your foot from your neighbor’s house, Lest he is satiated [with] you, and has hated you.

۱۷ پای خود را از زیاد رفتن به خانه همسایه ات باز دار، مبادا از تو سیر شده، از تونفرت نماید.

18 A maul, and a sword, and a sharp arrow, [Is] the man testifying a false testimony against his neighbor.

۱۸ کسی‌که درباره همسایه خود شهادت دروغ دهد، مثل تبرزین و شمشیر و تیر تیز است.

19 A bad tooth, and a tottering foot, [Is] the confidence of the treacherous in a day of adversity.

۱۹ اعتماد بر خیانتکار در روز تنگی، مثل دندان کرم زده و پای مرتعش می‌باشد.

20 Whoever is taking away a garment in a cold day, [Is as] vinegar on natron, And a singer of songs on a sad heart.

۲۰ سراییدن سرودها برای دلتنگ، مثل کندن جامه در وقت سرما و ریختن سرکه بر شوره است.

21 If he who is hating you hungers, cause him to eat bread, And if he thirsts, cause him to drink water.

۲۱ اگر دشمن تو گرسنه باشد او را نان بخوران، و اگر تشنه باشد او را آب بنوشان،

22 For you are putting coals on his head, And YHWH gives repayment to you.

۲۲ زیرا اخگرها بر سرش خواهی انباشت، وخداوند تو را پاداش خواهد داد.

23 A north wind brings forth rain, And a secret tongue—indignant faces.

۲۳ چنانکه باد شمال باران می‌آورد، همچنان زبان غیبتگو چهره را خشمناک می‌سازد.

24 Better to sit on a corner of a roof, Than [with] a woman of contentions, and a house of company.

۲۴ ساکن بودن در گوشه پشت بام بهتر است ازبودن با زن جنگجو در خانه مشترک.

25 [As] cold waters for a weary soul, So [is] a good report from a far country.

۲۵ خبر خوش از ولایت دور، مثل آب سردبرای جان تشنه است.

26 A spring troubled, and a fountain corrupt, [Is] the righteous falling before the wicked.

۲۶ مرد عادل که پیش شریر خم شود، مثل چشمه گل آلود و منبع فاسد است.

27 The eating of much honey is not good, Nor a searching out of one’s own honor—honor.

۲۷ زیاد عسل خوردن خوب نیست، همچنان طلبیدن جلال خود جلال نیست.

28 A city broken down without walls, [Is] a man without restraint over his spirit!

۲۸ کسی‌که بر روح خود تسلط ندارد، مثل شهر منهدم و بی‌حصار است.