< Proverbs 23 >
1 When you sit to eat with a ruler, Diligently consider that which [is] before you,
Sa’ad da ka zauna domin cin abinci da mai mulki, ka lura sosai da abin da yake gabanka,
2 And you have put a knife to your throat, If you [are] a man of appetite.
ka kuma sa wuƙa a maƙogwaronka in kai mai ci da yawa ne.
3 Have no desire to his delicacies, seeing it [is] lying food.
Kada ka yi marmarin abincinsa mai daɗi gama wannan abinci ruɗu ne.
4 Do not labor to make wealth, Cease from your own understanding, Do you cause your eyes to fly on it? Then it is not.
Kada ka gajiyar da kanka don ka yi arziki; ka kasance da hikimar dainawa.
5 For wealth makes wings to itself, It flies to the heavens as an eagle.
Da ƙyiftawar ido a kan wadata ta ɓace, gama tabbatacce sukan yi fikafikai sukan tashi sama kamar gaggafa.
6 Do not eat the bread of an evil eye, And have no desire to his delicacies,
Kada ka ci abincin mai rowa, kada ka yi marmarin abincinsa mai daɗi;
7 For as he has thought in his soul, so he [is]. “Eat and drink,” he says to you, And his heart [is] not with you.
gama shi wani irin mutum ne wanda kullum yana tunani game da tsadar abincin. Zai ce maka, “Ci ka sha,” amma zuciyarsa ba ta tare da kai.
8 You vomit up your morsel you have eaten, And have marred your words that [are] sweet.
Za ka yi amai ɗan abin da ka ci dukan daɗin bakinka kuwa zai tafi a banza.
9 Do not speak in the ears of a fool, For he treads on the wisdom of your words.
Kada ka yi magana da wawa, gama zai yi wa maganar hikimarka ba’a.
10 Do not remove a border of ancient times, And do not enter into fields of the fatherless,
Kada ka kawar da shaidar iyaka ta dā ko ka ɗiba gonar marayu,
11 For their Redeemer [is] strong, He pleads their cause with you.
gama mai Kāriyarsu yana da ƙarfi; zai kuwa yi magana dominsu.
12 Bring your heart to instruction, And your ear to sayings of knowledge.
Ka mai da hankali ga umarni ka kuma kasa kunne ga kalmomin sani.
13 Do not withhold discipline from a youth, When you strike him with a rod he does not die.
Kada ka bar yaro ba horo; in ka yi masa horo da sanda, ba zai mutu ba.
14 You strike him with a rod, And you deliver his soul from Sheol. (Sheol )
Ka hukunta shi da sanda ka ceci ransa daga mutuwa. (Sheol )
15 My son, if your heart has been wise, My heart rejoices, even mine,
Ɗana, in zuciyarka mai hikima ce, to, zuciyata za tă yi murna;
16 And my reins exult when your lips speak uprightly.
cikin cikina zai yi farin ciki in leɓunanka suna maganar abin da yake daidai.
17 Do not let your heart be envious at sinners, But—in the fear of YHWH all the day.
Kada ka bar zuciyarka tă yi ƙyashin masu zunubi, amma kullum tsoron Ubangiji za ka yi kishi.
18 For is there a posterity? Then your hope is not cut off.
Tabbatacce akwai sa zuciya ta nan gaba dominka, kuma sa zuciyarka ba za tă zama a banza ba.
19 Hear, my son, and be wise, And make your heart blessed in the way,
Ka saurara, ɗana, ka zama mai hikima, ka kafa zuciyarka a hanyar da take daidai.
20 Do not become drunk with wine, Among gluttonous ones of flesh,
Kada ka haɗa kai da waɗanda suke shan ruwan inabi da yawa ko masu haɗama kansu da abinci,
21 For the drunkard and glutton become poor, And drowsiness clothes with rags.
gama bugaggu da ruwan inabi da masu yawan ci sukan zama matalauta, gama jiri yakan yi musu sutura da tsummoki.
22 Listen to your father, who begot you, And do not despise your mother when she has become old.
Ka kasa kunne ga mahaifinka, wanda ya ba ka rai, kada kuwa ka rena mahaifiyarka sa’ad da ta tsufa.
23 Buy truth, and do not sell, Wisdom, and instruction, and understanding,
Ka saye gaskiya kada kuwa ka sayar da ita; ka nemi hikima, horo da fahimi.
24 The father of the righteous rejoices greatly, The begetter of the wise rejoices in him.
Mahaifin adali yana da farin ciki sosai; duk wanda yake da ɗa mai hikima yakan ji daɗinsa.
25 Your father and your mother rejoice, Indeed, she bearing you is joyful.
Bari mahaifinka da mahaifiyarka su yi murna; bari wadda ta haife ka tă yi farin ciki!
26 Give, my son, your heart to me, And let your eyes watch my ways.
Ɗana, ka ba ni zuciyarka bari kuma idanunka su kiyaye hanyoyina,
27 For a harlot [is] a deep ditch, And a strange woman [is] a narrow pit.
gama karuwa rami ne mai zurfi mace marar aminci matsattsiyar rijiya ce.
28 She also, as catching prey, lies in wait, And she increases the treacherous among men.
Kamar’yan fashi, takan kwanta tana jira tana kuma ninka rashin aminci a cikin maza.
29 Who has woe? Who has sorrow? Who has contentions? Who has complaint? Who has wounds without cause? Who has redness of eyes?
Wa yake wayyo? Wa yake baƙin ciki? Wa yake neman fada? Wa yake gunaguni? Wa yake da raunuka ba dalili? Wa yake da jan idanu?
30 Those lingering by the wine, Those going in to search out mixed wine.
Waɗanda suke daɗe suna shan ruwan inabi, waɗanda suke neman ƙoƙon damammen ruwan inabi.
31 Do not see wine when it shows itself red, When it gives its color in the cup, It goes up and down through the upright.
Kada ka ƙyifce ido a ruwan inabi sa’ad da ya yi ja, sa’ad da yana da kyan gani a cikin ƙwarya, sa’ad da yana gangarawa sumul a maƙogwaro!
32 Its latter end—it bites as a serpent, And it stings as a viper.
A ƙarshe yana sara kamar maciji da kuma dafi kamar gamsheƙa.
33 Your eyes see strange women, And your heart speaks perverse things.
Idanunka za su riƙa gane-gane, zuciyarka kuma za su riƙa tunani abubuwa masu rikitarwa.
34 And you have been as one lying down in the heart of the sea, And as one lying down on the top of a mast.
Za ka zama kamar wanda yake barci a tsakiyar tekuna, kwance a sama itacen jirgin ruwa.
35 “They struck me, I have not been sick, They beat me, I have not known. When I awake—I seek it yet again!”
Za ka ce “Sun buge ni, amma ban ji ciwo ba! Sun daddoke ni, amma ba na jin zafinsa! Yaushe zan farka don in ƙara shan wani?”