Proverbs 22
1 A name is chosen rather than much wealth, Than silver and than gold—good grace.
| نیکنامی برتر از ثروت هنگفت است و محبوبیت گرانبهاتر از طلا و نقره. |
2 Rich and poor have met together, YHWH [is] the Maker of them all.
| دارا و ندار یک وجه مشترک دارند: هر دوی آنها را خداوند آفریده است. |
3 The prudent has seen the evil, and is hidden, And the simple have passed on, and are punished.
| شخص زیرک خطر را پیش‌بینی می‌کند و از آن اجتناب می‌نماید ولی آدم جاهل به سوی آن می‌رود و خود را گرفتار می‌سازد. |
4 The end of humility [is] the fear of YHWH, riches, and honor, and life.
| ثمرهٔ تواضع و خداترسی، ثروت و احترام و عمر طولانی است. |
5 Thorns [and] snares [are] in the way of the perverse, Whoever is keeping his soul is far from them.
| راه اشخاص فاسد از خارها و دامها پوشیده است، پس اگر جان خود را دوست داری از رفتن به راه آنها خودداری کن. |
6 Give instruction to a youth about his way, Even when he is old he does not turn from it.
| بچه را در راهی که باید برود تربیت کن و او تا آخر عمر از آن منحرف نخواهد شد. |
7 The rich rules over the poor, And a servant [is] the borrower to the lender.
| فقیر اسیر ثروتمند است و قرض گیرنده غلام قرض دهنده. |
8 Whoever is sowing perverseness reaps sorrow, And the rod of his anger wears out.
| هر که ظلم بکارد مصیبت درو خواهد کرد و قدرتش در هم خواهد شکست. |
9 The good of eye—he is blessed, For he has given of his bread to the poor.
| شخص سخاوتمندی که غذای خود را با فقرا تقسیم می‌کند، برکت خواهد یافت. |
10 Cast out a scorner—and contention goes out, And strife and shame cease.
| مسخره کننده را بیرون بینداز تا نزاع و مجادله و فحاشی خاتمه یابد. |
11 Whoever is loving cleanness of heart, His lips [are] grace, A king [is] his friend.
| اگر کسی پاکی قلب را دوست بدارد و سخنانش دلنشین باشد، حتی پادشاه نیز دوست او خواهد شد. |
12 The eyes of YHWH have kept knowledge, And He overthrows the words of the treacherous.
| خداوند آدمهای درستکار را محفوظ نگه می‌دارد، اما نقشه‌های بدکاران را باطل می‌کند. |
13 The slothful has said, “A lion [is] outside, I am slain in the midst of the broad places.”
| آدم تنبل در خانه می‌ماند و می‌گوید: «اگر بیرون بروم شیر مرا می‌خورد.» |
14 The mouth of strange women [is] a deep pit, The abhorred of YHWH falls there.
| سخنان زن بدکار مانند یک دام خطرناک است و هر که مورد غضب خداوند باشد در آن می‌افتد. |
15 Folly is bound up in the heart of a youth, The rod of discipline puts it far from him.
| حماقت در وجود کودک نهفته است، ولی چوب تأدیب آن را از او بیرون می‌کند. |
16 He [who] is oppressing the poor to multiply his [riches], Is giving to the rich—only to want.
| کسی که به خاطر نفع خودش به فقرا ظلم کند و به ثروتمندان هدیه دهد، عاقبت گرفتار فقر خواهد شد. |
17 Incline your ear, and hear words of the wise, And set your heart to my knowledge,
| به این سخنان مردان حکیم که به تو یاد می‌دهم گوش فرا ده و با تمام وجود از آنها پیروی کن؛ |
18 For they are pleasant when you keep them in your heart, They are prepared together for your lips.
| زیرا حفظ کردن آنها در دل و قرار دادن آنها بر زبان، کار پسندیده‌ای است. |
19 That your trust may be in YHWH, I caused you to know today, even you.
| این سخنان را امروز به تو تعلیم می‌دهم تا اعتماد تو بر خداوند باشد. |
20 Have I not written to you three times With counsels and knowledge?
| این کلمات گزیده را که مملو از حکمت و اندرز است، برای تو نوشته‌ام |
21 To cause you to know the certainty of sayings of truth, To return sayings of truth to those sending you.
| تا حقیقت را آنچنان که هست به تو یاد دهم و تو نیز آن را به کسانی که از تو سؤال می‌کنند، بیاموزی. |
22 Do not rob the poor because he [is] poor, And do not bruise the afflicted in the gate.
| اموال شخص فقیر را که حامی ندارند، غارت نکن و حق بیچارگان را در دادگاه پایمال ننما؛ |
23 For YHWH pleads their cause, And has spoiled the soul of their spoilers.
| زیرا خداوند به داد ایشان خواهد رسید و کسانی را که به ایشان ظلم کرده‌اند به سزای اعمالشان خواهد رسانید. |
24 Do not show yourself friendly with an angry man, And do not go in with a man of fury,
| با اشخاص تندخو که زود خشمگین می‌شوند معاشرت نکن، |
25 Lest you learn his paths, And have received a snare to your soul.
| مبادا مثل آنها شوی و زندگی خود را تباه کنی. |
26 Do not be among those striking hands, Among sureties [for] burdens.
| ضامن دیگری نشو و تعهد نکن که او قرض خود را پس خواهد داد، |
27 If you have nothing to pay, Why does he take your bed from under you?
| زیرا اگر مجبور به پرداخت قرض او شوی و نتوانی آن را بپردازی، رختخوابت را از زیرت بیرون می‌کشند. |
28 Do not remove a border of ancient times, That your fathers have made.
| حدود ملک خود را که اجدادت از قدیم آن را تعیین کرده‌اند، به نفع خود تغییر نده. |
29 Have you seen a man speedy in his business? He stations himself before kings, He does not station himself before obscure men!
| اگر کسی در کار خود ماهر باشد، بدان که جزو افراد گمنام نخواهد ماند، بلکه به دربار پادشاهان راه خواهد یافت. |
