Proverbs 22

1 A name is chosen rather than much wealth, Than silver and than gold—good grace.

۱ نیک نامی از کثرت دولتمندی افضل است، و فیض از نقره و طلا بهتر.

2 Rich and poor have met together, YHWH [is] the Maker of them all.

۲ دولتمند و فقیر با هم ملاقات می‌کنند، آفریننده هر دوی ایشان خداوند است.

3 The prudent has seen the evil, and is hidden, And the simple have passed on, and are punished.

۳ مرد زیرک، بلا را می‌بیند و خویشتن رامخفی می‌سازد و جاهلان می‌گذرند و در عقوبت گرفتار می‌شوند.

4 The end of humility [is] the fear of YHWH, riches, and honor, and life.

۴ جزای تواضع و خداترسی، دولت و جلال وحیات‌است.

5 Thorns [and] snares [are] in the way of the perverse, Whoever is keeping his soul is far from them.

۵ خارها و دامها در راه کجروان است، اما هرکه جان خود را نگاه دارد از آنها دور می‌شود.

6 Give instruction to a youth about his way, Even when he is old he does not turn from it.

۶ طفل را در راهی که باید برود تربیت نما، وچون پیر هم شود از آن انحراف نخواهد ورزید.

7 The rich rules over the poor, And a servant [is] the borrower to the lender.

۷ توانگر بر فقیر تسلط دارد، و مدیون غلام طلب کار می‌باشد.

8 Whoever is sowing perverseness reaps sorrow, And the rod of his anger wears out.

۸ هر‌که ظلم بکارد بلا خواهد دروید، وعصای غضبش زایل خواهد شد.

9 The good of eye—he is blessed, For he has given of his bread to the poor.

۹ شخصی که نظر او باز باشد مبارک خواهدبود، زیرا که از نان خود به فقرا می‌دهد.

10 Cast out a scorner—and contention goes out, And strife and shame cease.

۱۰ استهزاکننده را دور نما و نزاع رفع خواهدشد، و مجادله و خجالت ساکت خواهد گردید.

11 Whoever is loving cleanness of heart, His lips [are] grace, A king [is] his friend.

۱۱ هر‌که طهارت دل را دوست دارد، و لبهای ظریف دارد پادشاه دوست او می‌باشد.

12 The eyes of YHWH have kept knowledge, And He overthrows the words of the treacherous.

۱۲ چشمان خداوند معرفت را نگاه می‌دارد وسخنان خیانتکاران را باطل می‌سازد.

13 The slothful has said, “A lion [is] outside, I am slain in the midst of the broad places.”

۱۳ مرد کاهل می‌گوید شیر بیرون است، و درکوچه‌ها کشته می‌شوم.

14 The mouth of strange women [is] a deep pit, The abhorred of YHWH falls there.

۱۴ دهان زنان بیگانه چاه عمیق است، و هر‌که مغضوب خداوند باشد در آن خواهد افتاد.

15 Folly is bound up in the heart of a youth, The rod of discipline puts it far from him.

۱۵ حماقت در دل طفل بسته شده است، اماچوب تادیب آن را از او دور خواهد کرد.

16 He [who] is oppressing the poor to multiply his [riches], Is giving to the rich—only to want.

۱۶ هر‌که بر فقیر برای فایده خویش ظلم نماید، و هر‌که به دولتمندان ببخشد البته محتاج خواهد شد.

17 Incline your ear, and hear words of the wise, And set your heart to my knowledge,

۱۷ گوش خود را فرا داشته، کلام حکما رابشنو، و دل خود را به تعلیم من مایل گردان،

18 For they are pleasant when you keep them in your heart, They are prepared together for your lips.

۱۸ زیرا پسندیده است که آنها را در دل خودنگاه داری، و بر لبهایت جمیع ثابت ماند،

19 That your trust may be in YHWH, I caused you to know today, even you.

۱۹ تا اعتماد تو بر خداوند باشد. امروز تو راتعلیم دادم،

20 Have I not written to you three times With counsels and knowledge?

۲۰ آیا امور شریف را برای تو ننوشتم؟ شامل بر مشورت معرفت،

21 To cause you to know the certainty of sayings of truth, To return sayings of truth to those sending you.

۲۱ تا قانون کلام راستی را اعلام نمایم، و توکلام راستی را نزد فرستندگان خود پس ببری؟

22 Do not rob the poor because he [is] poor, And do not bruise the afflicted in the gate.

۲۲ فقیر را از آن جهت که ذلیل است تاراج منما، و مسکین را در دربار، ستم مرسان،

23 For YHWH pleads their cause, And has spoiled the soul of their spoilers.

۲۳ زیرا خداوند دعوی ایشان را فیصل خواهدنمود، و جان تاراج کنندگان ایشان را به تاراج خواهد داد.

24 Do not show yourself friendly with an angry man, And do not go in with a man of fury,

۲۴ با مرد تندخو معاشرت مکن، و با شخص کج خلق همراه مباش،

25 Lest you learn his paths, And have received a snare to your soul.

۲۵ مبادا راههای او را آموخته شوی و جان خود را در دام گرفتار سازی.

26 Do not be among those striking hands, Among sureties [for] burdens.

۲۶ از‌جمله آنانی که دست می‌دهند مباش و نه از آنانی که برای قرضها ضامن می‌شوند.

27 If you have nothing to pay, Why does he take your bed from under you?

۲۷ اگر چیزی نداری که ادا نمایی پس چرابستر تو را از زیرت بردارد.

28 Do not remove a border of ancient times, That your fathers have made.

۲۸ حد قدیمی را که پدرانت قرار داده اندمنتقل مساز.

29 Have you seen a man speedy in his business? He stations himself before kings, He does not station himself before obscure men!

۲۹ آیا مردی را که در شغل خویش ماهر باشدمی بینی؟ او در حضور پادشاهان خواهد ایستاد، پیش پست فطرتان نخواهد ایستاد.