Proverbs 21
1 The heart of a king [is] streams of waters in the hand of YHWH, He inclines it wherever He pleases.
Ang puso ng hari ay isang batis ng tubig sa kamay ni Yahweh; siya ang pumapatnubay dito kahit saan niya naisin.
2 Every way of a man [is] right in his own eyes, And YHWH is pondering hearts.
Ang bawat pamamaraan ng tao ay maaaring tama sa kaniyang paningin, ngunit si Yahweh ang sumusukat ng mga puso.
3 To do righteousness and judgment, Is chosen of YHWH rather than sacrifice.
Ang paggawa ng kung ano ang tama at makatarungan ay mas katanggap-tanggap kay Yahweh kaysa sa sakripisyo.
4 Loftiness of eyes, and breadth of heart, Tillage of the wicked [is] sin.
Ang mapagmalaking mga mata at mapagmataas na puso - ang ilawan ng masama - ay kasalanan.
5 The purposes of the diligent [are] only to advantage, And of every hasty one, only to want.
Ang mga plano ng masipag ang tanging daan sa kasaganahan, ngunit ang lahat ng kumikilos ng masyadong mabilis ay sasapit lamang sa kahirapan.
6 The making of treasures by a lying tongue, [Is] a vanity driven away of those seeking death.
Ang pagtamo ng kayamanan ng isang sinungaling na dila ay panandaliang singaw at isang patibong na nakamamatay.
7 The spoil of the wicked catches them, Because they have refused to do judgment.
Ang karahasan ng kasamaan ay tatangayin sila palayo, sapagkat sila ay tumatanggi na gawin kung ano ang patas.
8 The way of a man who is vile [is] contrary, And the pure—his work [is] upright.
Ang paraan ng makasalanang tao ay liku-liko; ngunit ang taong dalisay ay gumagawa ng tama.
9 Better to sit on a corner of the roof, Than [with] a woman of contentions and a house of company.
Mas mabuti pang mamuhay sa sulok ng bubungan kaysa sa bahay na kahati ang palaaway na asawang babae.
10 The soul of the wicked has desired evil, his neighbor is not gracious in his eyes.
Ang gana ng masama ay nagmimithi ng labis na kasamaan; ang kaniyang kalapit-bahay sa kaniyang mga mata ay walang nakikitang kabaitan.
11 When the scorner is punished, the simple becomes wise, And in giving understanding to the wise He receives knowledge.
Kapag ang nangungutya ay naparusahan, ang mangmang ay nagiging matalino, at kapag ang taong marunong ay naturuan, nadadagdagan siya ng kaalaman.
12 The Righteous One is acting wisely Toward the house of the wicked, He is overthrowing the wicked for wickedness.
Ang isang gumagawa ng tama ay binabantayan ang bahay ng masama; kaniyang dinadala ang masama sa kasiraan.
13 Whoever is shutting his ear from the cry of the poor, He also cries, and is not answered.
Ang isa na hindi dininig ang iyak ng mga mahihirap na tao, kapag siya din ay umiyak, hindi siya maririnig.
14 A gift in secret pacifies anger, And a bribe in the bosom—strong fury.
Ang lihim na regalo ay nagpapahupa ng galit at ang isang tagong regalo ay nag-aalis nang matinding galit.
15 To do justice [is] joy to the righteous, But ruin to workers of iniquity.
Kapag ang katarungan ay tapos na, nagbibigay ito ng kagalakan sa gumagawa ng tama, ngunit ito ay nagdadala ng takot sa mga masasamang tao.
16 A man who is wandering from the way of understanding, Rests in an assembly of Rephaim.
Ang siyang naliligaw sa daan ng pang-unawa, ay mamamahinga sa pagpupulong ng mga walang buhay.
17 Whoever [is] loving mirth [is] a poor man, Whoever is loving wine and oil makes no wealth.
Ang sinumang minamahal ang aliw ay magiging mahirap, ang taong minamahal ang alak at langis ay hindi magiging mayaman.
18 The wicked [is] an atonement for the righteous, And the treacherous dealer for the upright.
Ang masamang tao ay magiging katubusan sa gumagawa ng tama, at ang hindi tapat ay katubusan para sa matuwid.
19 Better to dwell in a wilderness land, Than [with] a woman of contentions and anger.
Mas mabuti pang mamuhay sa disyerto kaysa makasama ang babaeng nagdudulot nang alitan at sobrang makapagreklamo.
20 A treasure to be desired, and oil, [Is] in the habitation of the wise, And a foolish man swallows it up.
Ang pinakamahal na yaman at langis ay nasa tahanan ng matalino, ngunit inaaksaya ito ng mangmang na lalaki.
21 Whoever is pursuing righteousness and kindness, Finds life, righteousness, and honor.
Ang gumagawa ng tama at mabait—ang taong ito ay makasusumpong ng buhay, katuwiran at karangalan.
22 The wise has gone up a city of the mighty, And brings down the strength of its confidence.
Isang matalinong tao ang pumunta laban sa lungsod nang makapangyarihan, at kaniyang ginigiba ang matibay na moog na nagtatanggol nito.
23 Whoever is keeping his mouth and his tongue, Is keeping his soul from adversities.
Sinumang nagbabantay sa kaniyang bibig at dila ay nag-iingat na hindi makasali sa gulo.
24 Proud, haughty, scorner—his name, Who is working in the wrath of pride.
Ang hambog at mapagmataas na tao - “mangungutya” ang kaniyang pangalan - kumikilos nang may pagmamataas na kayabangan.
25 The desire of the slothful slays him, For his hands have refused to work.
Ang pagnanais ng tamad ay pumapatay sa kaniyang sarili, dahil ang kaniyang mga kamay ay tumatanggi sa pagtatrabaho.
26 All the day desiring he has desired, And the righteous gives and does not withhold.
Buong araw siyang nagmimithi at nagmimithi nang labis, ngunit ang isang gumagawa ng tama ay nagbibigay at hindi nagpipigil.
27 The sacrifice of the wicked [is] abomination, Much more when he brings it in wickedness.
Ang alay ng masamang tao ay kasuklam-suklam; ito ay mas kasuklam-suklam pa kapag dinala niya ito ng may masasamang motibo.
28 A false witness perishes, And an attentive man speaks forever.
Ang hindi totoong saksi ay mamamatay, ngunit ang isang nakikinig ay magsasalita sa lahat ng oras.
29 A wicked man has hardened by his face, And the upright—he prepares his way.
Ang masamang lalaki ay ginagawa ang sarili na tila malakas, pero ang matuwid na tao ay maingat sa kaniyang mga kilos.
30 There is no wisdom, nor understanding, Nor counsel against YHWH.
Walang karunungan, pag-unawa o payo na kayang makatalo kay Yahweh.
31 A horse is prepared for a day of battle, And the deliverance [is] of YHWH!
Ang kabayo ay handa para sa araw ng labanan, ngunit kay Yahweh ang tagumpay ay nabibilang.
