Proverbs 21
1 The heart of a king [is] streams of waters in the hand of YHWH, He inclines it wherever He pleases.
Ang kasingkasing sa hari anaa sa kamot ni Jehova maingon sa mga baha sa tubig: Siya nagapaliso niini sa bisan diin nga siya magabuot.
2 Every way of a man [is] right in his own eyes, And YHWH is pondering hearts.
Ang tagsatagsa ka dalan sa usa ka tawo matarung sa iyang kaugalingong mga mata; Apan si Jehova magatimbang sa mga kasingkasing.
3 To do righteousness and judgment, Is chosen of YHWH rather than sacrifice.
Ang pagbuhat sa pagkamatarung ug justicia Labi pang dawaton ni Jehova kay sa halad.
4 Loftiness of eyes, and breadth of heart, Tillage of the wicked [is] sin.
Ang usa ka tinan-awan nga mapahitas-on, ug ang usa ka palabilabihong kasingkasing, Bisan ang lamparahan sa dautan, sala man.
5 The purposes of the diligent [are] only to advantage, And of every hasty one, only to want.
Ang mga hunahuna sa makugihon nagapadulong ngadto sa pagkadagaya; Apan ang tagsatagsa ka madalidalion nagadali lamang sa kawalad-on.
6 The making of treasures by a lying tongue, [Is] a vanity driven away of those seeking death.
Ang pagbaton ug mga bahandi pinaagi sa usa ka bakakong dila Maoy usa ka gabon nga ginapalid ngadto ug nganhi niadtong nagapangita sa kamatayon.
7 The spoil of the wicked catches them, Because they have refused to do judgment.
Ang pagpanlupig sa dautan magasilhig kanila, Tungod kay sila nagadumili sa pagbuhat ug justicia.
8 The way of a man who is vile [is] contrary, And the pure—his work [is] upright.
Ang dalan niadtong natugob sa kasal-anan baliko gayud kaayo; Apan alang niadtong mga ulay, ang iyang buhat matarung.
9 Better to sit on a corner of the roof, Than [with] a woman of contentions and a house of company.
Maayo pa ang pagpuyo diha sa pamag-angan sa atop sa balay, Kay sa pakigkauban sa usa ka makig-awayong babaye sa usa ka halapad nga balay.
10 The soul of the wicked has desired evil, his neighbor is not gracious in his eyes.
Ang kalag sa dautan nagatinguha sa dautan: Ang iyang isigkatawo dili makakaplag ug kalooy diha sa iyang mga mata.
11 When the scorner is punished, the simple becomes wise, And in giving understanding to the wise He receives knowledge.
Kong ang mayubiton pagasilotan, ang walay-pagtagad mahimong manggialamon; Ug kong ang manggialamon pahamatngonon siya makadawat ug kahibalo.
12 The Righteous One is acting wisely Toward the house of the wicked, He is overthrowing the wicked for wickedness.
Ang tawong matarung nagatulotimbang sa balay sa dautan, Unsaon sa pagkaunlod sa dautan ngadto sa ilang kapildihan.
13 Whoever is shutting his ear from the cry of the poor, He also cries, and is not answered.
Bisan kinsa nga magasampong sa iyang mga idgulungog sa pagtu-aw sa kabus, Siya usab magatu-aw ra, apan dili pagapatalinghugan.
14 A gift in secret pacifies anger, And a bribe in the bosom—strong fury.
Ang usa ka gasa sa tago magapapoypoy sa kasuko; Ug ang usa ka hatag diha sa sabakan, sa hilabihan nga kasuko.
15 To do justice [is] joy to the righteous, But ruin to workers of iniquity.
Maoy kalipay sa matarung ang pagbuhat ug justicia; Apan maoy usa ka pagkalaglag sa mga mamumuhat sa kasal-anan.
16 A man who is wandering from the way of understanding, Rests in an assembly of Rephaim.
Ang tawo nga nagasaagsaag gikan sa dalan sa pagsabut Magapahulay sa katilingban sa mga minatay.
17 Whoever [is] loving mirth [is] a poor man, Whoever is loving wine and oil makes no wealth.
Siya nga mahigugmaon sa kalingawan mahimong kabus nga tawo: Siya nga mahigugmaon sa vino ug lana dili maadunahan.
18 The wicked [is] an atonement for the righteous, And the treacherous dealer for the upright.
Ang dautan maoy usa ka lukat alang sa matarung; Ug ang maluibon modangat nga ilis sa matul-id
19 Better to dwell in a wilderness land, Than [with] a woman of contentions and anger.
Maayo pang magpuyo sa usa ka yuta nga kamingawan, Kay sa pakig-ipon sa usa ka makig-awayon ug masuk-anon nga babaye.
20 A treasure to be desired, and oil, [Is] in the habitation of the wise, And a foolish man swallows it up.
Adunay bililhon nga bahandi ug lana diha sa puloy-anan sa manggialamon; Apan ang usa ka tawong buang magalamoy niana.
21 Whoever is pursuing righteousness and kindness, Finds life, righteousness, and honor.
Kadtong magasunod sa pagkamatarung ug sa kalolot Makakaplag sa kinabuhi, pagkamatarung, ug kadungganan.
22 The wise has gone up a city of the mighty, And brings down the strength of its confidence.
Ang usa ka manggialamon nga tawo makakatkat sa usa ka ciudad sa gamhanan, Ug makapukan sa kusog nga gisaligan niana.
23 Whoever is keeping his mouth and his tongue, Is keeping his soul from adversities.
Bisan kinsa nga magabantay sa iyang baba ug sa iyang dila, Magabantay sa iyang kalag gikan sa mga kasamok.
24 Proud, haughty, scorner—his name, Who is working in the wrath of pride.
Ang tawong palabi-labihon ug garboso, mayubiton ang iyang ngalan; Siya magabuhat nga nagapakaaron-ingnon sa iyang pagkamapahitas-on.
25 The desire of the slothful slays him, For his hands have refused to work.
Ang tinguha sa tapulan nagapatay kaniya; Kay ang iyang mga kamot nagadumili sa pagbuhat.
26 All the day desiring he has desired, And the righteous gives and does not withhold.
Adunay maibug sa pagkahakog gayud sa tibook adlaw; Apan ang matarung nagahatag ug wala magatungina.
27 The sacrifice of the wicked [is] abomination, Much more when he brings it in wickedness.
Ang halad sa tawong dautan maoy usa ka dulumtanan; Daw unsa ka labaw pa gayud, kong iyang dad-on kini uban sa dautan nga hunahuna!
28 A false witness perishes, And an attentive man speaks forever.
Ang usa ka bakakon nga saksi mahanaw; Apan ang tawo nga nagapamati nagapadayon sa iyang gipamulong.
29 A wicked man has hardened by his face, And the upright—he prepares his way.
Ang usa ka tawong dautan magapagahi sa iyang nawong; Apan mahitungod sa matul-id siya magalig-on sa iyang mga dalan.
30 There is no wisdom, nor understanding, Nor counsel against YHWH.
Walay kaalam ni pagsabut Ni tambag batok kang Jehova.
31 A horse is prepared for a day of battle, And the deliverance [is] of YHWH!
Ang kabayo giandam batok sa adlaw sa gubat; Apan ang pagdaug iya kang Jehova.
