< Proverbs 20 >

1 Wine [is] a scorner—strong drink [is] noisy, And any going astray in it is not wise.
Khamri waa dadquudhsade, waxa lagu sakhraamona waa qaylokiciye, Oo ku alla kii ku qaldamaana caqli ma laha.
2 The fear of a king [is] a growl as of a young lion, He who is causing him to be angry is wronging his soul.
Boqorka cabsigeliddiisu waa sida libaaxa cidiisa, Oo ku alla kii ka xanaajiyaa, naftiisuu ku dembaabaa.
3 Cessation from strife is an honor to a man, And every fool interferes.
Nin inuu dirir ka joogsado waa u sharaf, Laakiinse nacas waluba wuu ilaaqtamaa.
4 The slothful does not plow because of winter, He asks in harvest, and there is nothing.
Kii caajis ahu qabowga aawadiis beer ma jeexo, Oo sidaas daraaddeed wakhtiga beergooyska wuu baryootami doonaa, oo waxba ma heli doono.
5 Counsel in the heart of a man [is] deep water, And a man of understanding draws it up.
Talada dadka qalbigiisa ku jirtaa waa sida biyo gun dheer, Laakiinse ninkii garasho leh ayaa ka soo dhaansan doona.
6 A multitude of men each proclaim his kindness, And a man of steadfastness who finds?
Dadka intooda badanu waxay naadiyaan raxmaddooda, Laakiinse nin aamin ah bal yaa heli kara?
7 The righteous is habitually walking in his integrity, O the blessedness of his sons after him!
Ninka xaqa ah oo daacadnimadiisa ku socda, Carruurtiisu way barakaysnaadaan isaga dabadiis.
8 A king sitting on a throne of judgment, Is scattering all evil with his eyes,
Boqorkii carshiga garsooridda ku fadhiyaa Indhihiisuu sharka oo dhan ku kala firdhiyaa.
9 Who says, “I have purified my heart, I have been cleansed from my sin?”
Bal yaa odhan kara, Qalbigayga waan nadiifiyey, Oo dembigayga waan ka daahirsanahay?
10 A stone and a stone, an ephah and an ephah, Even both of them [are] an abomination to YHWH.
Miisaanno kala cayn ah iyo qiyaaso kala cayn ah, Labaduba Rabbiga waa u karaahiyo.
11 Even by his actions a youth makes himself known, Whether his work is pure or upright.
Xataa ilmo yar waxaa lagu yaqaan falimihiisa, Inuu shuqulkiisu daahir yahay iyo inuu hagaagsan yahayba.
12 A hearing ear, and a seeing eye—YHWH has even made both of them.
Dhegta wax maqasha iyo isha wax aragtaba, Labadaba Rabbigaa sameeyey.
13 Do not love sleep, lest you become poor, Open your eyes—be satisfied [with] bread.
Hurdo ha jeclaan, waaba intaas oo aad caydhowdaaye. Indhaha kala qaad, oo cuntaad ka dhergi doontaa.
14 “Bad, bad,” says the buyer, And then he boasts himself going his way.
Kan wax iibsadaa wuxuu yidhaahdaa, Waa xun yahay, waa xun yahay, Laakiinse markuu tago ayuu faanaa.
15 Substance, gold, and a multitude of rubies, Indeed, a precious vessel, [are] lips of knowledge.
Waxaa jira dahab iyo luul badan, Laakiinse bushimihii aqoon lahu waa jawharad qaali ah.
16 When a stranger has been guarantor, take his garment, And pledge it for strangers.
Kii qof qalaad dammiinta dharkiisa ka qaad, Oo markuu shisheeyayaal dammiinto, isaga rahmad ahaan u hay.
17 The bread of falsehood [is] sweet to a man, And afterward his mouth is filled [with] gravel.
Cuntadii khiyaano lagu helaa dadka way u macaan tahay, Laakiinse dabadeed afkiisa waxaa ka buuxsami doona quruurux.
18 You establish purposes by counsel, And with plans you make war.
Qasdi kasta waxaa lagu taagaa talo, Oo waano wanaagsan ku dagaallan.
19 The busybody is a revealer of secret counsels, And do not make yourself guarantor for a deceiver [with] his lips.
Kii sida mid xan badan u warwareegaa wuxuu daaha ka qaadaa waxyaalo qarsoon, Haddaba sidaas daraaddeed kii bushimihiisa kala qaada ha ku darsamin.
20 Whoever is vilifying his father and his mother, his lamp is extinguished in blackness of darkness.
Kii aabbihiis ama hooyadiis caaya, Laambaddiisa waxaa lagu bakhtiin doonaa gudcur dam ah.
21 An inheritance gotten wrongly at first, Even its latter end is not blessed.
Dhaxalkii markii hore degdeg lagu helay, Ugu dambaysta ma barakoobi doono.
22 Do not say, “I repay evil,” Wait for YHWH, and He delivers you.
Ha odhan, Shar baan ka abaalgudayaa. Rabbiga sug, oo isna wuu ku badbaadin doonaa.
23 A stone and a stone [are] an abomination to YHWH, And balances of deceit [are] not good.
Miisaanno kala cayn ahu Rabbiga waa u karaahiyo, Oo kafaddii khiyaano ahuna ma wanaagsana.
24 The steps of a man [are] from YHWH, And man—how does he understand his way?
Nin socodkiisu waa xagga Rabbiga, Haddaba sidaas daraaddeed dad sidee buu jidkiisa u garan karaa?
25 A snare to a man [that] he has swallowed a holy thing, And to make inquiry after vows.
Waa u dabin nin inuu nacasnimo ku yidhaahdo, Waa quduus, Oo uu dabadeed u nidraa inuu wax weyddiiyo.
26 A wise king is scattering the wicked, And turns the wheel back on them.
Boqorkii caqli lahu kuwa sharka leh wuu hufaa, Oo wuxuu dushooda marsiiyaa giringirta.
27 The breath of man [is] a lamp of YHWH, Searching all the inner parts of the heart.
Dadka ruuxiisu waa laambaddii Rabbiga, Oo wuxuu baadhaa caloosha meelaha ugu hooseeya oo dhan.
28 Kindness and truth keep a king, And he has supported his throne by kindness.
Naxariista iyo runtu boqorkay ilaaliyaan, Oo carshigiisuna wuxuu ku taagnaadaa naxariis.
29 The beauty of young men is their strength, And the honor of old men is grey hairs.
Dhallinyarada xooggoodu waa ammaantooda, Oo cirrada odayaashuna waa quruxdooda.
30 Blows that wound cleanse away evil, Also the scourges of the inner parts of the heart!
Garaaciddii nabro yeeshaa waxay dadka ka nadiifisaa sharka, Oo dilidda karbaashkuna sidaas oo kalay u gashaa caloosha meelaha ugu hooseeya.

< Proverbs 20 >