Proverbs 20
1 Wine [is] a scorner—strong drink [is] noisy, And any going astray in it is not wise.
La vino estas blasfemanto, ebriiga trinkaĵo estas sovaĝa; Kaj kiu delogiĝas per ili, tiu ne estas prudenta.
2 The fear of a king [is] a growl as of a young lion, He who is causing him to be angry is wronging his soul.
Minaco de reĝo estas kiel kriego de leono; Kiu lin kolerigas, tiu pekas kontraŭ sia animo.
3 Cessation from strife is an honor to a man, And every fool interferes.
Estas honoro por homo ĉesigi malpacon; Sed ĉiu malsaĝulo estas malpacema.
4 The slothful does not plow because of winter, He asks in harvest, and there is nothing.
En la malvarma tempo mallaborulo ne plugas; Li petos en aŭtuno, kaj li nenion ricevos.
5 Counsel in the heart of a man [is] deep water, And a man of understanding draws it up.
Intenco en la koro de homo estas profunda akvo; Sed homo saĝa ĝin elĉerpos.
6 A multitude of men each proclaim his kindness, And a man of steadfastness who finds?
Multaj homoj proklamas pri sia boneco; Sed kiu trovos homon fidelan?
7 The righteous is habitually walking in his integrity, O the blessedness of his sons after him!
Virtulo iras en sia senpekeco; Feliĉaj estas liaj infanoj post li.
8 A king sitting on a throne of judgment, Is scattering all evil with his eyes,
Reĝo, kiu sidas sur trono de juĝo, Disventumas per siaj okuloj ĉion malbonan.
9 Who says, “I have purified my heart, I have been cleansed from my sin?”
Kiu povas diri: Mi purigis mian koron, Mi estas libera de mia peko?
10 A stone and a stone, an ephah and an ephah, Even both of them [are] an abomination to YHWH.
Neegalaj peziloj, neegalaj mezuroj, Ambaŭ estas abomenaĵo por la Eternulo.
11 Even by his actions a youth makes himself known, Whether his work is pure or upright.
Eĉ knabon oni povas ekkoni laŭ liaj faroj, Ĉu estas pura kaj justa lia konduto.
12 A hearing ear, and a seeing eye—YHWH has even made both of them.
Orelon aŭdantan kaj okulon vidantan: Ilin ambaŭ kreis la Eternulo.
13 Do not love sleep, lest you become poor, Open your eyes—be satisfied [with] bread.
Ne amu dormon, por ke vi ne malriĉiĝu; Malfermu viajn okulojn, kaj vi satiĝos de pano.
14 “Bad, bad,” says the buyer, And then he boasts himself going his way.
Malbona, malbona, diras la aĉetanto; Sed kiam li foriris, tiam li fanfaronas.
15 Substance, gold, and a multitude of rubies, Indeed, a precious vessel, [are] lips of knowledge.
Oni povas havi oron kaj multe da perloj; Sed buŝo prudenta estas multevalora ilo.
16 When a stranger has been guarantor, take his garment, And pledge it for strangers.
Prenu la veston de tiu, kiu garantiis por aliulo; Kaj pro la fremduloj prenu de li garantiaĵon.
17 The bread of falsehood [is] sweet to a man, And afterward his mouth is filled [with] gravel.
Malhonesta pano estas bongusta por homo; Sed lia buŝo poste estos plena de ŝtonetoj.
18 You establish purposes by counsel, And with plans you make war.
Intencoj fortikiĝas per konsilo; Kaj militon oni faru prudente.
19 The busybody is a revealer of secret counsels, And do not make yourself guarantor for a deceiver [with] his lips.
Kiu malkaŝas sekreton, tiu estas kiel kalumnianto; Ne komunikiĝu kun tiu, kiu havas larĝan buŝon.
20 Whoever is vilifying his father and his mother, his lamp is extinguished in blackness of darkness.
Kiu malbenas sian patron kaj sian patrinon, Ties lumilo estingiĝos meze de profunda mallumo.
21 An inheritance gotten wrongly at first, Even its latter end is not blessed.
Heredo, al kiu oni komence tro rapidas, Ne estas benata en sia fino.
22 Do not say, “I repay evil,” Wait for YHWH, and He delivers you.
Ne diru: Mi repagos malbonon; Fidu la Eternulon, kaj Li vin helpos.
23 A stone and a stone [are] an abomination to YHWH, And balances of deceit [are] not good.
Neegalaj peziloj estas abomenaĵo por la Eternulo, Kaj malvera pesilo estas ne bona.
24 The steps of a man [are] from YHWH, And man—how does he understand his way?
La irado de homo dependas de la Eternulo; Kiel homo povus kompreni sian vojon?
25 A snare to a man [that] he has swallowed a holy thing, And to make inquiry after vows.
Ĝi estas reto por homo, se li rapidas nomi ion sankta Kaj esploras nur post faro de promeso.
26 A wise king is scattering the wicked, And turns the wheel back on them.
Saĝa reĝo dispelas malvirtulojn, Kaj venigas radon sur ilin.
27 The breath of man [is] a lamp of YHWH, Searching all the inner parts of the heart.
La animo de homo estas lumilo de la Eternulo; Ĝi esploras ĉiujn internaĵojn de la korpo.
28 Kindness and truth keep a king, And he has supported his throne by kindness.
Favorkoreco kaj veremeco hardas reĝon; Kaj per favorkoreco li subtenas sian tronon.
29 The beauty of young men is their strength, And the honor of old men is grey hairs.
Gloro por junuloj estas ilia forto, Kaj ornamo por maljunuloj estas grizeco.
30 Blows that wound cleanse away evil, Also the scourges of the inner parts of the heart!
Vundoj de batoj devas penetri en malbonulon, Kaj frapoj devas iri profunde en lian korpon.
