Proverbs 18
1 He who is separated seeks [his own] desire, He interferes with all wisdom.
Siya nga naglain sa iyang kaugalingon nangita sa kaugalingon niyang tinguha ug gisupak niya ang tanan nga maayo.
2 A fool does not delight in understanding, But in uncovering his heart.
Ang buangbuang dili makakaplag ug kalipay sa pagsabot, apan kadto lang ginapadayag sa iyang kasingkasing.
3 Contempt has also come with the coming of the wicked, And with shame—reproach.
Kung ang tawong daotan moabot, ang pagtamay moabot kaniya— uban sa kaulaw ug pagsaway.
4 The words of a man’s mouth [are] deep waters, The fountain of wisdom [is] a flowing brook.
Ang mga pulong sa baba sa usa ka tawo sama sa lalom nga katubigan; ang tuboran sa kaalam mao ang nagadagayday nga sapa.
5 Favoring of the face of the wicked [is] not good, To turn aside the righteous in judgment.
Dili maayo ang pagdapig ngadto sa daotan, ni sa paghikaw sa hustisya niadtong magbuhat ug matarong.
6 The lips of a fool enter into strife, And his mouth calls for stripes.
Ang mga ngabil sa buangbuang magdala kaniya sa panagbingkil ug ang iyang baba mag-awhag sa mga paglatos.
7 The mouth of a fool [is] ruin to him, And his lips [are] the snare of his soul.
Ang baba sa buangbuang mao ang iyang kalaglagan ug gilit-ag niya ang iyang kaugalingon sa iyang dila.
8 The words of a tale-bearer [are] as self-inflicted wounds, And they have gone down [to] the inner parts of the heart.
Ang mga pulong sa pagpanglibak sama sa diyutay ug lamian nga pagkaon nga moadto sa kinahiladman nga bahin sa lawas.
9 He also that is remiss in his work, He [is] a brother to a destroyer.
Mao usab, ang tawo nga maglangaylangay sa iyang buluhaton sama lamang sa tawo nga nagguba niini sa husto.
10 The Name of YHWH [is] a tower of strength, The righteous runs into it, and is set on high.
Ang ngalan ni Yahweh mao ang lig-on nga tore; ang tawo nga magbuhat ug matarong modangop niini ug maluwas.
11 The wealth of the rich [is] the city of his strength, And as a wall set on high in his own imagination.
Ang katigayonan sa dato mao ang iyang lig-on nga siyudad ug sa iyang panghunahuna sama kini sa hataas nga paril.
12 The heart of man is high before destruction, And humility [is] before honor.
Sa dili pa siya mapukan ang kasingkasing sa tawo magarbohon, apan pasidunggan kadtong magpaubos.
13 Whoever is answering a matter before he hears, It is folly to him—and shame.
Ang tawo nga magtubag nga wala maminaw— iya kining kabuang ug kaulawan.
14 The spirit of a man sustains his sickness, And who bears a struck spirit?
Ang espiritu sa tawo makasugakod sa balatian, apan sa nagluya nga espiritu kinsa man ang makalahutay niini?
15 The heart of the intelligent gets knowledge, And the ear of the wise seeks knowledge.
Ang kasingkasing sa utokan magtinguha sa kahibalo ug ang igdulongog sa mga maalamon magapangita niini.
16 The gift of a man makes room for him, And it leads him before the great.
Ang gasa sa tawo mag-abli sa iyang dalan ug magdala kaniya ngadto sa atubangan sa tawong mahinungdanon.
17 The first in his own cause [seems] righteous, [But] his neighbor comes and has searched him.
Ang unang mosulti sa husay daw husto hangtod nga moabot ang iyang kontra ug magsukitsukit kaniya.
18 The lot causes contentions to cease, And it separates between the mighty.
Ang pagripa makahusay sa panaglantugi ug magpahimulag sa lig-on nga mga kaaway.
19 A brother transgressed against is as a strong city, And contentions as the bar of a palace.
Lisod dag-on ang usa ka igsoon nga nasakitan kaysa sa usa ka lig-on nga siyudad, ug ang panaglalis sama sa haligi sa usa ka palasyo.
20 From the fruit of a man’s mouth is his belly satisfied, [From the] increase of his lips he is satisfied.
Gikan sa bunga sa iyang baba mapuno ang tiyan sa usa ka tawo; pinaagi sa ani sa iyang mga ngabil matagbaw siya.
21 Death and life [are] in the power of the tongue, And those loving it eat its fruit.
Ang kamatayon ug ang kinabuhi gidumalahan sa dila, ug kadtong nahigugma sa dila makakaon sa bunga niini.
22 [Whoever] has found a wife has found good, And brings out goodwill from YHWH.
Siya nga makakaplag ug asawa makakaplag ug maayong butang ug makadawat siya ug pabor gikan kang Yahweh.
23 The poor speaks [with] supplications, And the rich answers fierce things.
Ang tawong kabos maghangyo nga kaluy-an, apan ang tawong adunahan motubag ug pinasingka.
24 A man with friends—to show himself friendly, And there is a lover adhering more than a brother!
Ang tawo nga daghan ug mga higala mosangpot sa kalaglagan tungod kanila, apan adunay higala nga mahimong mas suod kay sa igsoon.
