Proverbs 16
1 Arrangements of the heart [are] of man, An answer of the tongue from YHWH.
W człowieku są zamysły serca, ale odpowiedź języka jest od PANA.
2 All the ways of a man are pure in his own eyes, And YHWH is pondering the spirits.
Wszystkie drogi człowieka są czyste w jego oczach, ale PAN waży duchy.
3 Roll your works to YHWH, And your purposes are established,
Powierz PANU swe dzieła, a twoje zamysły będą utwierdzone.
4 YHWH has worked all things for Himself, And also the wicked—for a day of evil.
PAN uczynił wszystko dla samego siebie, nawet niegodziwego na dzień zła.
5 Every proud one of heart [is] an abomination to YHWH, Hand to hand—he is not acquitted.
Każdy, który jest wyniosłego serca, budzi odrazę w PANU; choć weźmie innych do pomocy, nie uniknie kary.
6 Iniquity is pardoned in kindness and truth, And in the fear of YHWH Turn aside from evil.
Dzięki miłosierdziu i prawdzie oczyszcza się nieprawość, a w bojaźni PANA oddalamy się od zła.
7 When a man’s ways please YHWH, even his enemies, He causes to be at peace with him.
Gdy drogi człowieka podobają się PANU, to godzi z nim nawet jego nieprzyjaciół.
8 Better [is] a little with righteousness, Than abundance of increase without justice.
Lepiej mieć mało ze sprawiedliwością niż wiele dochodów nieprawnych.
9 The heart of man devises his way, And YHWH establishes his step.
Serce człowieka obmyśla swe drogi, ale PAN kieruje jego krokami.
10 An oath [is] on the lips of a king, In judgment his mouth does not trespass.
Wyrok Boży [jest] na wargach króla; jego usta nie błądzą w sądzie.
11 A just beam and balances [are] YHWH’s, All the stones of the bag [are] His work.
Sprawiedliwa waga i szale [należą do] PANA i wszystkie odważniki w worku są jego dziełem.
12 Doing wickedness [is] an abomination to kings, For a throne is established by righteousness.
Popełnienie niegodziwości budzi odrazę w królach, bo sprawiedliwością tron jest umocniony.
13 Righteous lips [are] the delight of kings, And he loves whoever is speaking uprightly,
Wargi sprawiedliwe są rozkoszą królów, kochają oni tego, który mówi to, co słuszne.
14 The fury of a king [is] messengers of death, And a wise man pacifies it.
Gniew króla jest posłańcem śmierci, ale mądry człowiek przebłaga go.
15 In the light of a king’s face [is] life, And his goodwill [is] as a cloud of the spring rain.
W jasności twarzy króla [jest] życie, a jego przychylność jest jak obłok z późnym deszczem.
16 To get wisdom—how much better than gold, And to get understanding—to be chosen [more] than silver!
O wiele lepiej jest nabyć mądrość niż złoto; a nabyć rozum lepiej niż srebro.
17 A highway of the upright [is] to turn from evil, Whoever is preserving his soul is watching his way.
Droga prawych [to] odstąpić od zła; kto strzeże swojej drogi, strzeże swej duszy.
18 Pride [is] before destruction, And before stumbling—a haughty spirit.
Pycha poprzedza zgubę, a wyniosły duch – upadek.
19 Better is humility of spirit with the poor, Than to apportion spoil with the proud.
Lepiej być uniżonego ducha z pokornymi, niż dzielić łup z pysznymi.
20 The wise in any matter finds good, And whoever is trusting in YHWH, O his blessedness.
Kto zważa na słowo, znajdzie dobro, a kto ufa PANU, [jest] błogosławiony.
21 For the wise in heart is called intelligent, And sweetness of lips increases learning.
Kto [jest] mądrego serca, zwie się rozumnym, a słodycz warg pomnaża wiedzę.
22 Understanding [is] a fountain of life to its possessors, The instruction of fools is folly.
Rozum [jest] zdrojem życia dla tych, którzy go mają, a pouczenie głupich jest głupotą.
23 The heart of the wise causes his mouth to act wisely, And he increases learning by his lips,
Serce mądrego czyni jego usta roztropnymi i dodaje nauki jego wargom.
24 Sayings of pleasantness [are] a honeycomb, Sweet to the soul, and healing to the bone.
Miłe słowa są [jak] plaster miodu, słodycz dla duszy i lekarstwo dla kości.
25 There is a way right before a man, And its latter end—ways of death.
Jest droga, która [wydaje się] człowiekowi słuszna, ale jej końcem jest droga do śmierci.
26 A laboring man has labored for himself, For his mouth has caused [him] to bend over it.
Robotnik pracuje dla siebie, bo usta pobudzają go [do tego].
27 A worthless man is preparing evil, And on his lips [is] as a burning fire.
Człowiek nikczemny wykopuje zło, a na jego wargach jakby ogień płonący.
28 A contrary man sends forth contention, A tale-bearer is separating a familiar friend.
Człowiek przewrotny rozsiewa spory, a plotkarz rozdziela przyjaciół.
29 A violent man entices his neighbor, And causes him to go in a way [that is] not good.
Człowiek gwałtowny zwabia swego bliźniego i wprowadza go na drogę niedobrą.
30 Consulting his eyes to devise contrary things, Moving his lips he has accomplished evil.
Mruga swymi oczami, by knuć podstępy; rusza wargami i popełnia zło.
31 Grey hairs [are] a crown of beauty, It is found in the way of righteousness.
Siwa głowa [jest] koroną chwały, zdobywa się ją na drodze sprawiedliwości.
32 Better [is] the [one] slow to anger than the mighty, And the ruler over his spirit than he who is taking a city.
Lepszy jest nieskory do gniewu niż mocarz, a kto panuje nad swym duchem, [jest lepszy] niż ten, kto zdobywa miasto.
33 The lot is cast into the center, And all its judgment [is] from YHWH!
Losy wrzuca się w zanadrze, ale całe rozstrzygnięcie ich zależy od PANA.
