Proverbs 16

1 Arrangements of the heart [are] of man, An answer of the tongue from YHWH.

انسان نقشه‌های زیادی می‌کشد، اما نتیجهٔ نهایی آنها در دست خداست.

2 All the ways of a man are pure in his own eyes, And YHWH is pondering the spirits.

تمام کارهای انسان به نظر خودش درست است، اما انگیزه‌ها را خداوند می‌بیند.

3 Roll your works to YHWH, And your purposes are established,

نقشه‌های خود را به دست خداوند بسپار، آنگاه در کارهایت موفق خواهی شد.

4 YHWH has worked all things for Himself, And also the wicked—for a day of evil.

خداوند هر چیزی را برای هدف و منظوری خلق کرده است. او حتی بدکاران را برای مجازات آفریده است.

5 Every proud one of heart [is] an abomination to YHWH, Hand to hand—he is not acquitted.

خداوند از اشخاص متکبر نفرت دارد و هرگز اجازه نخواهد داد آنها از مجازات فرار کنند.

6 Iniquity is pardoned in kindness and truth, And in the fear of YHWH Turn aside from evil.

درستکار و با محبت باش که خدا گناهت را خواهد بخشید. از خداوند بترس که بدی از تو دور خواهد شد.

7 When a man’s ways please YHWH, even his enemies, He causes to be at peace with him.

وقتی کسی خدا را خشنود می‌سازد، خدا کاری می‌کند که حتی دشمنان آن شخص نیز با وی از در صلح و آشتی درآیند.

8 Better [is] a little with righteousness, Than abundance of increase without justice.

ثروت اندک که با درستکاری به دست آمده باشد بهتر است از ثروت هنگفتی که از راه نادرست فراهم شده باشد.

9 The heart of man devises his way, And YHWH establishes his step.

انسان در فکر خود نقشه‌ها می‌کشد، اما خداوند او را در انجام آنها هدایت می‌کند.

10 An oath [is] on the lips of a king, In judgment his mouth does not trespass.

پادشاه با حکمت الاهی سخن می‌گوید، پس نباید به عدالت خیانت ورزد.

11 A just beam and balances [are] YHWH’s, All the stones of the bag [are] His work.

میزان و ترازوهای درست از آنِ خداوند است، همۀ وزنه‌های کیسه، ساختۀ اوست.

12 Doing wickedness [is] an abomination to kings, For a throne is established by righteousness.

پادشاهان نمی‌توانند ظلم کنند، زیرا تخت سلطنت از عدالت برقرار می‌ماند.

13 Righteous lips [are] the delight of kings, And he loves whoever is speaking uprightly,

پادشاهان اشخاص راستگو را دوست دارند و از وجود ایشان خشنود می‌شوند.

14 The fury of a king [is] messengers of death, And a wise man pacifies it.

خشم پادشاه پیک مرگ است ولی مرد عاقل آن را فرو می‌نشاند.

15 In the light of a king’s face [is] life, And his goodwill [is] as a cloud of the spring rain.

شادی و رضایت پادشاه مانند ابر بهاری است که حیات به ارمغان می‌آورد.

16 To get wisdom—how much better than gold, And to get understanding—to be chosen [more] than silver!

به دست آوردن حکمت و دانایی بهتر است از اندوختن طلا و نقره.

17 A highway of the upright [is] to turn from evil, Whoever is preserving his soul is watching his way.

راه خداشناسان دور از هر نوع بدی است و هر که در این راه گام بردارد جان خود را حفظ خواهد کرد.

18 Pride [is] before destruction, And before stumbling—a haughty spirit.

غرور منجر به هلاکت می‌شود و تکبر به سقوط می‌انجامد.

19 Better is humility of spirit with the poor, Than to apportion spoil with the proud.

بهتر است انسان متواضع باشد و با ستمدیدگان بنشیند تا اینکه میان متکبران باشد و در غنایم آنها سهیم شود.

20 The wise in any matter finds good, And whoever is trusting in YHWH, O his blessedness.

آنانی که کلام خداوند را اطاعت کنند سعادتمند خواهند شد و کسانی که بر او توکل نمایند برکت خواهند یافت.

21 For the wise in heart is called intelligent, And sweetness of lips increases learning.

دانا را از فهمش می‌شناسند و سخنان دلنشین او انسان را مجاب می‌کند.

22 Understanding [is] a fountain of life to its possessors, The instruction of fools is folly.

حکمت برای کسانی که از آن برخوردارند چشمهٔ حیات است، ولی حماقت برای نادانان مجازات به بار می‌آورد.

23 The heart of the wise causes his mouth to act wisely, And he increases learning by his lips,

سخنان شخص دانا عاقلانه است و تعالیمی که او می‌دهد مؤثر می‌باشد.

24 Sayings of pleasantness [are] a honeycomb, Sweet to the soul, and healing to the bone.

سخنان محبت‌آمیز مانند عسل شیرین است و جان انسان را شفا می‌بخشد.

25 There is a way right before a man, And its latter end—ways of death.

راههایی هستند که به نظر انسان راست می‌آیند، اما عاقبت به مرگ منتهی می‌شوند.

26 A laboring man has labored for himself, For his mouth has caused [him] to bend over it.

گرسنگی خوب است زیرا تو را وادار می‌کند که برای رفع آن کار کنی.

27 A worthless man is preparing evil, And on his lips [is] as a burning fire.

آدم بدکار نقشه‌های پلید می‌کشد و سخنانش مثل آتش می‌سوزاند.

28 A contrary man sends forth contention, A tale-bearer is separating a familiar friend.

شخص بداندیش نزاع به پا می‌کند و آدم سخن‌چین بهترین دوستان را از هم جدا می‌نماید.

29 A violent man entices his neighbor, And causes him to go in a way [that is] not good.

آدم ظالم همسایه‌اش را فریب می‌دهد و او را به راه نادرست می‌کشاند.

30 Consulting his eyes to devise contrary things, Moving his lips he has accomplished evil.

شخص بدکار چشمان خود را می‌بندد و لبهایش را جمع می‌کند تا برای انجام مقاصد پلید خود نقشه بکشد.

31 Grey hairs [are] a crown of beauty, It is found in the way of righteousness.

موی سپید تاج جلال است که با زندگی خداپسندانه به دست می‌آید.

32 Better [is] the [one] slow to anger than the mighty, And the ruler over his spirit than he who is taking a city.

صبر از قدرت بهتر است و کسی که بر خود مسلط باشد از شخصی که شهری را تسخیر نماید برتر است.

33 The lot is cast into the center, And all its judgment [is] from YHWH!

انسان قرعه را می‌اندازد، اما حکم آن را خداوند تعیین می‌کند.