Proverbs 15
1 A soft answer turns back fury, And a grievous word raises up anger.
Đối đáp êm dịu làm nguôi cơn giận, trả lời xẳng xớm như lửa thêm dầu.
2 The tongue of the wise makes knowledge good, And the mouth of fools utters folly.
Lưỡi người khôn truyền thông tri thức, miệng người dại tuôn chảy điên rồ.
3 The eyes of YHWH are in every place, Watching the evil and the good.
Mắt Chúa Hằng Hữu ở khắp mọi nơi, xét xem người ác lẫn người thiện lành.
4 A healed tongue [is] a tree of life, And perverseness in it—a breach in the spirit.
Lưỡi hiền lành là cây sự sống; lưỡi gian ngoa phá hại tâm linh.
5 A fool despises the instruction of his father, And whoever is regarding reproof is prudent.
Con cãi lời cha là con ngu dại; con nghe sửa dạy mới là con ngoan.
6 Abundant strength [is in] the house of the righteous, And in the increase of the wicked—trouble.
Nhà người công chính là kho tàng quý giá, lợi tức người gian tà đem lại đủ thứ rối ren.
7 The lips of the wise scatter knowledge, And the heart of fools [is] not right.
Môi người khôn truyền rao tri thức; lòng người dại thì chẳng được gì.
8 The sacrifice of the wicked [is] an abomination to YHWH, And the prayer of the upright [is] His delight.
Tế lễ người ác là vật Chúa Hằng Hữu chán ghét, nhưng lời người ngay cầu nguyện được Chúa hài lòng.
9 The way of the wicked [is] an abomination to YHWH, And He loves whoever is pursuing righteousness.
Đường người ác bị Chúa Hằng Hữu chán ghét, nhưng người theo đường công chính được Chúa yêu thương.
10 Discipline [is] grievous to him who is forsaking the path, Whoever is hating reproof dies.
Bỏ đường chính bị cực hình chắc chắn, ghét khuyên răn bị tiêu diệt chẳng sai.
11 Sheol and destruction [are] before YHWH, Surely also the hearts of the sons of men. (Sheol h7585)
Âm Phủ và Hỏa Ngục, Chúa Hằng Hữu còn thấy suốt. Huống hồ chi lòng dạ loài người! (Sheol h7585)
12 A scorner does not love his reprover, He does not go to the wise.
Người nhạo báng không đến gần người khôn, vì sợ phải nghe lời quở trách.
13 A joyful heart makes the face glad, And the spirit is struck by grief of heart.
Lòng khoái lạc làm mặt mày vui vẻ; dạ ưu phiền làm héo hắt tâm linh.
14 The heart of the intelligent seeks knowledge, And the mouth of fools enjoys folly.
Lòng thông sáng đi tìm tri thức, miệng người ngu ăn nói điên rồ.
15 All the days of the afflicted [are] evil, And gladness of heart [is] a perpetual banquet.
Lòng ưu sầu thấy ngày nào cũng ngày hoạn nạn; lòng vui mừng lúc nào cũng yến tiệc liên miên.
16 Better [is] a little with the fear of YHWH, Than much treasure, and tumult with it.
Thà ít của mà kính sợ Chúa Hằng Hữu, hơn là có nhiều tài sản mà bối rối cặp theo.
17 Better [is] an allowance of green herbs and love there, Than a fatted ox, and hatred with it.
Thà một bát rau mà yêu thương nhau, hơn là ăn thịt bò với lòng ganh ghét.
18 A man of fury stirs up contention, And the slow to anger appeases strife.
Người nóng tính thường gây xung đột; người ôn hòa dàn xếp đôi bên.
19 The way of the slothful [is] as a hedge of briers, And the path of the upright is raised up.
Đường người biếng nhác như có rào gai ngăn chặn, đường người ngay lành luôn quang đãng hanh thông.
20 A wise son makes a father glad. And a foolish man is despising his mother.
Con khôn vui lòng cha; con ngu khinh dể mẹ.
21 Folly is joy to one lacking heart, And a man of intelligence directs [his] going.
Người dại dột cho u mê là hay; nhưng người khôn lúc nào cũng chọn đường ngay.
22 The making void of purposes [is] without counsel, And in a multitude of counselors it is established.
Kế hoạch thất bại, vì không có người tính kế; kế hoạch thành công, nhờ có mưu sĩ tài cao.
23 Joy [is] to a man in the answer of his mouth, And a word in its season—how good!
Lời khéo đáp khiến lòng vui vẻ; lời đúng lúc quý giá biết bao!
Đường sống của người khôn dẫn lên cao; lánh xa âm phủ ở dưới thấp. (Sheol h7585)
25 YHWH pulls down the house of the proud, And He sets up the border of the widow.
Chúa Hằng Hữu phá nhà người kiêu ngạo, nhưng Ngài giữ vững ranh giới người góa bụa.
26 Thoughts of wickedness [are] an abomination to YHWH, And sayings of pleasantness [are] pure.
Chúa Hằng Hữu ghê tởm mưu gian ác, nhưng lời trong sạch được Chúa hài lòng.
27 A dishonest gainer is troubling his house, And whoever is hating gifts lives.
Người tham lợi đem rối rắm vào nhà, người khước từ hối lộ được sống an vui.
28 The heart of the righteous meditates to answer, And the mouth of the wicked utters evil things.
Người công chính lựa câu đối đáp cách thận trọng; người gian tà thốt lời độc địa không đắn đo.
29 YHWH [is] far from the wicked, And He hears the prayer of the righteous.
Chúa Hằng Hữu lánh xa người mưu ác, nhưng nghe người công chính cầu xin.
30 The light of the eyes makes the heart glad, A good report makes the bone fat.
Mắt thấy cảnh đẹp khiến lòng vui vẻ; tai nghe tin lành xương cốt nở nang.
31 An ear that is hearing the reproof of life Lodges among the wise.
Ai chịu nghe phê bình xây dựng, sẽ ở giữa đám người khôn ngoan.
32 Whoever is refusing instruction is despising his soul, And whoever is hearing reproof Is getting understanding.
Ai khước từ khuyên răn, ghét chính linh hồn mình; người nghe lời sửa dạy sẽ trở nên thông sáng.
33 The fear of YHWH [is] the instruction of wisdom, And humility [is] before honor!
Kính sợ Chúa Hằng Hữu thật là khôn ngoan, đức tính khiêm nhu mang lại vinh dự.
