Proverbs 13
1 A wise son—the instruction of a father, And a scorner—he has not heard rebuke.
Con khôn ngoan để ý nghe cha khuyên dạy, đứa nhạo cười bỏ lời khiển trách ngoài tai.
2 A man eats good from the fruit of the mouth, And the soul of the treacherous—violence.
Người lành thắng kiện nhờ nói năng dè dặt, người ác chỉ ước ao toàn chuyện bạo tàn.
3 Whoever is keeping his mouth, is keeping his soul, Whoever is opening wide his lips—ruin to him!
Người tự chủ biết hãm cầm miệng lưỡi; người hở môi gặt lấy thất bại hoài.
4 The soul of the slothful is desiring, and does not have. And the soul of the diligent is made fat.
Người làm biếng mong muốn mà chẳng được, người siêng năng ước gì có nấy.
5 The righteous hates a false word, And the wicked causes abhorrence, and is confounded.
Người công chính ghét những gì không ngay thật, người ác ôn dối trá rồi gặt nhuốc nhơ.
6 Righteousness keeps him who is perfect in the way, And wickedness overthrows a sin offering.
Đức công chính bảo vệ người ngay thẳng, tội lỗi luôn tiêu diệt bọn tà tâm.
7 There is [he] who is making himself rich, and has nothing, Who is making himself poor, and wealth [is] abundant.
Có người tỏ vẻ giàu mà chẳng có chi; có người làm bộ nghèo mà giàu nứt vách.
8 The ransom of a man’s life [are] his riches, And the poor has not heard rebuke.
Người giàu mới có tiền chuộc mạng, còn người nghèo đâu sợ ai bắt cóc.
9 The light of the righteous rejoices, And the lamp of the wicked is extinguished.
Đèn người lành sáng choang, đèn người ác tắt ngấm.
10 A vain man causes debate through pride, And wisdom [is] with the counseled.
Tính kiêu căng chỉ sinh ra tranh chấp; nhưng ai khiêm tốn phục thiện mới là khôn ngoan.
11 Wealth from vanity becomes little, And whoever is gathering by the hand becomes great.
Của phi nghĩa sớm tan biến; tiền mồ hôi nước mắt mới còn bền lâu.
12 Hope prolonged is making the heart sick, And a tree of life [is] the coming desire.
Hy vọng trì hoãn khiến lòng đau ê ẩm, mộng được thành làm phấn chấn tâm can.
13 Whoever is despising the word is destroyed for it, And whoever is fearing the command is repaid.
Người coi thường khuyên dạy, lãnh hậu họa chẳng sai; người tôn trọng mệnh lệnh nhận phần thưởng chắc chắn.
14 The law of the wise [is] a fountain of life, To turn aside from snares of death.
Lời dạy của người khôn như nguồn sự sống; hướng dẫn người nghe thoát cạm bẫy tử thần.
15 Good understanding gives grace, And the way of the treacherous [is] hard.
Lương tri đem lại lòng mến phục; nhưng đường xảo trá dẫy đầy gian nan.
16 Every prudent one deals with knowledge, And a fool spreads out folly.
Người khôn suy tính kỹ càng; người dại hấp tấp tỏ mình ngây ngô.
17 A wicked messenger falls into evil, And a faithful ambassador is healing.
Sứ giả gian ác ngã vào tội ác, khâm sai trung tín đem lại chữa lành.
18 Whoever is refusing instruction—poverty and shame, And whoever is observing reproof is honored.
Khước từ kỷ luật gây ra bần cùng nhục nhã; ai đón nhận khiển trách sẽ thấy ngày quang vinh.
19 A desire accomplished is sweet to the soul, And an abomination to fools [Is] to turn from evil.
Ước muốn thành công làm linh hồn khoan khoái, vì vậy, người ác bám chặt lấy ước muốn lầm sai.
20 Whoever is walking with wise men is wise, And a companion of fools suffers evil.
Gần đèn thì sáng, gần người khôn trở nên khôn; gần mực thì đen, gần người dại phải mang họa.
21 Evil pursues sinners, And good repays the righteous.
Tai họa đuổi theo người gian ác, phước hạnh bám sát người thiện lành.
22 A good man causes sons’ sons to inherit, And the sinner’s wealth [is] laid up for the righteous.
Của cải người lành để lại cho con cháu hưởng, gia tài người ác dành cho người công chính dùng.
23 Abundance of food—the tillage of the poor, And substance is consumed without judgment.
Ruộng người nghèo có thể sản xuất nhiều hoa lợi, nhưng ăn ở bất lương sẽ thành công dã tràng.
24 Whoever is sparing his rod is hating his son, And whoever is loving him has hurried his discipline.
Ai kiêng roi vọt ghét con trai mình, người biết thương con không quên sửa trị nó.
25 The righteous is eating to the satiety of his soul, And the belly of the wicked lacks!
Người công chính ăn thì được ấm lòng, người gian tà ăn mà vẫn đói meo.
