Proverbs 13
1 A wise son—the instruction of a father, And a scorner—he has not heard rebuke.
Syn mądry przyjmuje ćwiczenie ojcowskie, ale naśmiewca nie słucha strofowania.
2 A man eats good from the fruit of the mouth, And the soul of the treacherous—violence.
Każdy będzie pożywał dobrego z owocu ust swoich; ale dusza przewrotnych krzywdy pożywać będzie.
3 Whoever is keeping his mouth, is keeping his soul, Whoever is opening wide his lips—ruin to him!
Kto strzeże ust swych, strzeże duszy swojej; kto lekkomyślnie otwiera wargi swe, będzie starty.
4 The soul of the slothful is desiring, and does not have. And the soul of the diligent is made fat.
Dusza leniwego żąda, a nic nie ma; ale dusza pracowitych zbogaci się.
5 The righteous hates a false word, And the wicked causes abhorrence, and is confounded.
Słowa kłamliwego nienawidzi sprawiedliwy; ale niezbożny staje się obrzydliwym i shańbionym.
6 Righteousness keeps him who is perfect in the way, And wickedness overthrows a sin offering.
Sprawiedliwość strzeże tego, który żyje bez zmazy; ale niezbożność podwraca grzesznika.
7 There is [he] who is making himself rich, and has nothing, Who is making himself poor, and wealth [is] abundant.
Znajduje się taki co się czyni bogatym, a nie ma nic; i taki, co się czyni ubogim, choć ma wiele bogactw.
8 The ransom of a man’s life [are] his riches, And the poor has not heard rebuke.
Okup żywota człowieczego jest bogactwo jego; ale ubogi nie słucha łajania.
9 The light of the righteous rejoices, And the lamp of the wicked is extinguished.
Światłość sprawiedliwych jasna: ale pochodnia bezbożnych zgaśnie.
10 A vain man causes debate through pride, And wisdom [is] with the counseled.
Samą tylko pychą człowiek zwady wszczyna, ale przy tych, co radę przyjmują, jest mądrość.
11 Wealth from vanity becomes little, And whoever is gathering by the hand becomes great.
Bogactwa źle nabyte umniejszą się; ale kto je zgromadza ręką swą, przyczynia ich.
12 Hope prolonged is making the heart sick, And a tree of life [is] the coming desire.
Nadzieja długa wątli serce; ale żądość wypełniona jest drzewem żywota.
13 Whoever is despising the word is destroyed for it, And whoever is fearing the command is repaid.
Kto gardzi słowem Bożem, sam sobie szkodzi; ale kto się boi przykazania jego, odniesie nagrodę.
14 The law of the wise [is] a fountain of life, To turn aside from snares of death.
Nauka mądrego jest źródłem żywota ku ochronieniu się sideł śmierci.
15 Good understanding gives grace, And the way of the treacherous [is] hard.
Rozum dobry daje łaskę; ale droga przewrotnych jest przykra.
16 Every prudent one deals with knowledge, And a fool spreads out folly.
Każdy ostrożny umiejętnie sobie poczyna; ale głupi rozpościera głupstwo.
17 A wicked messenger falls into evil, And a faithful ambassador is healing.
Poseł niezbożny upada we złe; ale poseł wierny jest lekarstwem.
18 Whoever is refusing instruction—poverty and shame, And whoever is observing reproof is honored.
Ubóstwo i zelżywość przyjdzie na tego, który się wyłamuje z karności; ale kto przestrzega upominania, wysławiony będzie.
19 A desire accomplished is sweet to the soul, And an abomination to fools [Is] to turn from evil.
Żądność wypełniona słodka jest duszy; ale odstąpić od złego, głupim jest obrzydliwością.
20 Whoever is walking with wise men is wise, And a companion of fools suffers evil.
Kto chodzi z mądrymi, mądrym będzie; ale kto towarzyszy z głupimi, startym będzie.
21 Evil pursues sinners, And good repays the righteous.
Nieszczęście grzeszników ściga; ale sprawiedliwym Bóg dobrem nagrodzi.
22 A good man causes sons’ sons to inherit, And the sinner’s wealth [is] laid up for the righteous.
Dobry człowiek zostawia dziedzictwo synom synów swoich; ale majętność grzesznika sprawiedliwemu zachowana bywa.
23 Abundance of food—the tillage of the poor, And substance is consumed without judgment.
Obfita żywność na roli ubogich, a drugi ginie przez nieroztropność.
24 Whoever is sparing his rod is hating his son, And whoever is loving him has hurried his discipline.
Kto zawściąga rózgi swej, ma w nienawiści syna swego; ale kto go miłuje, wczas go karze.
25 The righteous is eating to the satiety of his soul, And the belly of the wicked lacks!
Sprawiedliwy je, i nasyca duszę swoję; ale żołądek niezbożnych niedostatek cierpi.
