Proverbs 12
1 Whoever is loving instruction, is loving knowledge, And whoever is hating reproof [is] brutish.
Ti siasinoman a mangay-ayat iti panangdisiplina ket ay-ayatenna met ti pannakaammo, ngem ti tao a kagurgurana ti pannakatubngar ket nengneng.
2 The good brings forth favor from YHWH, And the man of wicked schemes He condemns.
Pabpaboran ni Yahweh ti tao a naimbag, ngem dusdusaenna ti tao nga agpangpanggep iti dakes.
3 A man is not established by wickedness, And the root of the righteous is not moved.
Saan a mapatibker ti maysa a tao babaen iti kinadangkes, ngem dagiti agar-aramid iti umno ket saan a maparut.
4 A virtuous woman [is] a crown to her husband, And as rottenness in his bones [is] one causing shame.
Ti asawa a babai a naimbag ket maiyarig a balangat ti asawana, ngem ti babai a mangipapaay iti pakaibabainan ket kasla sakit a mangrunot kadagiti tultulangna.
5 The thoughts of the righteous [are] justice, The counsels of the wicked—deceit.
Dagiti panggep dagiti agar-aramid iti umno ket nalinteg, ngem ti pammagbaga dagiti nadangkes ket makaallilaw.
6 The words of the wicked [are]: “Lay [in] wait for blood,” And the mouth of the upright delivers them.
Ti sasao dagiti nadangkes a tattao ket maiyarig iti maysa a panangsaneb a mangur-uray iti gundaway a pumatay, ngem ti sasao dagiti nalinteg ket pagtalinaedenna ida a natalged.
7 Overthrow the wicked, and they are not, And the house of the righteous stands.
Dagiti nadangkes a tattao ket naparmeken ket awandan, ngem ti balay dagiti agar-aramid iti umno ket nakatakder latta.
8 A man is praised according to his wisdom, And the perverted of heart becomes despised.
Maidaydayaw ti maysa a tao babaen iti kaadu ti kinasirib nga adda kenkuana, ngem mauy-uyaw ti tao a ballikug ti pilpilienna.
9 Better [is] the lightly esteemed who has a servant, Than the self-honored who lacks bread.
Nasaysayaat ti maaddaan iti saan unay a napateg a saad— ti laeng panagbalin nga adipen—ngem iti agpalastogka maipapan iti kinapategmo ngem awan met taraonmo.
10 The righteous knows the life of his beast, And the mercies of the wicked [are] cruel.
Ti tao nga agar-aramid iti umno ket kailalaanna ti kasapulan ti ayupna, ngem uray pay ti asi ti nadangkes ket agbalin a nadawel.
11 Whoever is tilling the ground is satisfied [with] bread, And whoever is pursuing vanities is lacking heart,
Ti tao a mangtrabtrabaho iti dagana ket maaddaan iti nawadwad a taraon, ngem ti mangkamkamat iti awan serserbina a panggep ket awan nakemna.
12 The wicked has desired the net of evildoers, And the root of the righteous gives.
Tartarigagayan dagiti nadangkes a tattao ti tinakaw dagiti dakes a tattao manipud kadagiti sabali, ngem ti bunga dagiti agar-aramid iti umno ket aggapu met laeng kadagiti bagbagida.
13 The snare of the wicked [is] in transgression of the lips, And the righteous goes out from distress.
Ti dakes a tao ket napalab-ogan babaen iti nadangkes a panagsasaona, ngem dagiti agar-aramid iti umno ket makalisida iti riribuk.
14 One [is] satisfied [with] good from the fruit of the mouth, And the deed of man’s hands returns to him.
Mapunno iti nasasayaat a banbanag ti maysa a tao manipud iti bunga dagiti sasaona, a kas iti panangungona kenkuana dagiti ar-aramiden dagiti imana.
15 The way of a fool [is] right in his own eyes, And whoever is listening to counsel [is] wise.
Ti wagas ti maag nalinteg kadagiti bukodna a mata, ngem ti masirib a tao dumdumngeg iti pammagbaga.
16 The fool—his anger is known in a day, And the prudent is covering shame.
Maminpinsan nga ipakpakita ti maag ti ungetna, ngem nasirib ti di mangikankano iti panangpabainda kenkuana.
17 Whoever utters faithfulness declares righteousness, And a false witness—deceit.
Ti agsasao iti kinapudno ibagbagana ti umno, ngem ti palso a saksi agibagbaga iti inuulbod.
18 A rash speaker is like piercings of a sword, And the tongue of the wise is healing.
Dagiti sasao ti darasudos nga agsasao ket kasla pannakaiduyok ti kampilan, ngem ti dila ti masirib mangipapaay iti pannakapaimbag.
19 The lip of truth is established forever, And a tongue of falsehood for a moment.
Dagiti napudno a bibig ket agpaut iti agnanayon, ngem ti agul-ulbod a dila ket apagdarikmat laeng.
20 Deceit [is] in the heart of those devising evil, But for counselors of peace—joy.
Adda panangallilaw kadagiti puso dagiti agpangpanggep nga agaramid iti dakes, ngem dumteng ti rag-o kadagiti mangibalbalakd iti talna.
21 No iniquity is desired by the righteous, And the wicked have been full of evil.
Awan sakit a dumteng kadagiti agar-aramid iti umno, ngem napnoan iti rigat dagiti nadangkes a tattao.
22 Lying lips [are] an abomination to YHWH, And steadfast doers [are] his delight.
Kagurgura ni Yahweh dagiti ulbod a bibig, ngem pakaragsakanna dagiti agbiag a sipupudno.
23 A prudent man is concealing knowledge, And the heart of fools proclaims folly.
Ilemlemmeng ti manakem a tao ti kinalaingna, ngem agpukpukkaw iti minamaag ti puso dagiti maag.
24 The hand of the diligent rules, And slothfulness becomes tributary.
Agturay dagiti nagaget a tattao, ngem mapilitan nga agtrabaho dagiti nasadut a tattao.
25 Sorrow in the heart of a man bows down, And a good word makes him glad.
Ti panagdandanag ti puso ti maysa a tao ti mangpababa kenkuana, ngem ti nasayaat a sao ti mangparparagsak kenkuana.
26 The righteous searches his companion, And the way of the wicked causes them to err.
Ti tao a mangar-aramid iti umno ket maysa a tarabay iti gayyemna, ngem ti wagas dagiti nadangkes iti mangiyaw-awan kadakuada.
27 The slothful does not roast his game, And the wealth of a diligent man is precious.
Saan a maituntuno dagiti nasadut a tattao dagiti naanupanda, ngem makagun-odto iti napapateg a kinabaknang ti nagaget a tao.
28 In the path of righteousness [is] life, And in the way of [that] path [is] no death!
Makasarak iti biag dagiti magna iti umno a dalan, ken awan ti ipapatay iti pagnaanna.
