Proverbs 11
1 Balances of deceit [are] an abomination to YHWH, And a perfect weight [is] His delight.
Ang usa ka timbangan nga limbongan maoy usa ka dulumtanan kang Jehova; Apan ang matarung nga bato sa timbangan maoy iyang kalipay.
2 Pride has come, and shame comes, And wisdom [is] with the lowly.
Kong ang pagkamapahitas-on moabut, nan modangat unya ang kaulaw; Apan sa mapinaubsanon mao ang kaalam.
3 The integrity of the upright leads them, And the perverseness of the treacherous destroys them.
Ang kaligdong sa matul-id maoy magamando kanila; Apan ang pagkamasukihon sa maluibon maoy malaglag kanila.
4 Wealth does not profit in a day of wrath, And righteousness delivers from death.
Ang kadato dili magapulos adlaw sa kaligutgut; Apan ang pagkamatarung magaluwas sa tawo gikan sa kamatayon.
5 The righteousness of the perfect makes his way right, And by his wickedness the wicked fall.
Ang pagkamatarung sa tawong hingpit maoy magamando sa iyang dalan; Apan ang dautan mahulog pinaagi sa iyang kaugalingong pagkadautan.
6 The righteousness of the upright delivers them, And in mischief the treacherous are captured.
Ang pagkamatarung sa tawong matul-id maoy magaluwas kanila; Apan ang maluibon malit-ag sa ilang kaugalingong kasal-anan.
7 In the death of a wicked man, hope perishes, And the expectation of the iniquitous has been lost.
Kong ang dautang tawo mamatay, ang iyang ginapaabut mahanaw; Ug ang paglaum sa kasal-anan mahanaw;
8 The righteous is drawn out from distress, And the wicked goes in instead of him.
Ang tawong matarung maluwas gikan sa kasamok; Ug ang dautan moabut ilis kaniya.
9 A hypocrite corrupts his friend with the mouth, And the righteous are drawn out by knowledge.
Pinaagi sa iyang baba ang tawo nga dili-diosnon magalaglag sa iyang isigkatawo; Apan pinaagi sa kahibalo ang tawong matarung mamaluwas.
10 A city exults in the good of the righteous, And in the destruction of the wicked [is] singing.
Kong maayo ang paglakat sa mga matarung, ang ciudad magakalipay; Ug sa mawala na ang dautan, adunay panaghugyaw.
11 By the blessing of the upright is a city exalted, And by the mouth of the wicked thrown down.
Tungod sa panalangin sa tawong matul-id ang ciudad igatuboy sa kahitas-an; Apan kini magun-ob tungod sa baba sa dautan.
12 Whoever is despising his neighbor lacks heart, And a man of understanding keeps silence.
Kadtong nagatamay sa iyang isigkatawo walay kaalam; Apan ang tawo nga may salabutan nagahilum.
13 A busybody is revealing secret counsel, And the faithful of spirit is covering the matter.
Kadtong nagasuroy-suroy ingon sa usa ka tabian nagabutyag sa mga tinago; Apan kadtong may pagkamatinumanon sa espiritu nagatago sa usa ka butang.
14 Without counsels a people falls, And deliverance [is] in a multitude of counselors.
Diin walay maalamon nga pagmando, ang katawohan mangapukan; Apan diha sa panon sa mga magtatambag adunay kasigurohan.
15 An evil [one] suffers when he has been guarantor [for] a stranger, And whoever hates striking hands [in agreement] is confident.
Kadtong maoy pasalig alang sa usa ka dumuloong magaantus ug kalisud; Apan kadtong magadumot sa pagkapasalig anaa sa kasigurohan.
16 A gracious woman retains honor, And terrible [men] retain riches.
Ang usa ka maloloy-ong babaye makabaton ug kadungganan; Ug ang tawo nga malupigon makabaton ug mga bahandi.
17 A kind man is rewarding his own soul, And the fierce is troubling his own flesh.
Ang tawo nga maloloy-on naga buhat ug maayo sa iyang kaugalingong kalag; Apan kadtong tigdagmal nagasakit sa iyang kaugalingong unod.
18 The wicked is getting a lying wage, And whoever is sowing righteousness—a true reward.
Ang mga dautan nagadawat sa limbong nga mga suhol; Apan kadtong nagapugas ug pagkamatarung may balus nga siguro.
19 Correctly [is] righteousness for life, And whoever is pursuing evil—for his own death.
Kadtong kanunay sa pagkamatarung makadangat ngadto sa kinabuhi; Ug kadtong nagapangita sa dautan nagahimo niana alang sa iyang kaugalingong kamatayon.
20 The perverse of heart are an abomination to YHWH, And the perfect of the way [are] His delight.
Kadtong masukihon diha sa kasingkasing maoy usa ka dulumtanan kang Jehova; Apan ang mga mahingpit sa ilang dalan maoy iyang kalipay.
21 Hand to hand, the wicked is not acquitted, And the seed of the righteous has escaped.
Bisan ang kamot madugtong sa kamot, ang dautang tawo dili makagawas sa silot; Apan ang kaliwat sa mga matarung pagaluwason.
22 A ring of gold in the nose of a sow—A beautiful woman and stubborn of behavior.
Maingon sa usa ka singsing nga bulawan diha sa simod sa baboy, Mao man ang usa ka maanyag nga babaye nga walay kabuot.
23 The desire of the righteous [is] only good, The hope of the wicked [is] transgression.
Ang tinguha sa tawong matarung mao lamang ang maayo; Apan ang paalabuton sa dautan mao ang kaligutgut.
24 There is [one] who is scattering, and yet is increased, And [one] who is keeping back from uprightness, only to want.
Adunay nagasabulak ug nagadugang pa gayud; Ug adunay nagatipig nga labi pa kay sa gikinahanglan, apan kini nagadugang hinoon sa kawalad-on.
25 A liberal soul is made fat, And whoever is watering, he also is watered.
Ang kalag nga mahinatagon mahimong matambok; Ug kadtong nagabisibis pagabisibisan usab sa iyang kaugalingon.
26 Whoever is withholding grain, the people execrate him, And a blessing [is] for the head of him who is selling.
Kadtong nagahikaw sa makaon, pagatunglohon siya sa katawohan; Apan ang panalangin anaa sa ibabaw sa ulo niya nga nagabaligya niini.
27 Whoever is earnestly seeking good Seeks a pleasing thing, And whoever is seeking evil—it meets him.
Kadtong nagapangita sa masingkamoton gayud sa maayo nagapangita ug kalooy; Apan kadtong nagapangita ug kadautan, kini modangat kaniya.
28 Whoever is confident in his wealth falls, And as a leaf, the righteous flourish.
Kadtong nagasalig sa iyang mga bahandi mapukan; Apan ang matarung magamauswagon ingon sa lunhaw nga dahon.
29 Whoever is troubling his own house inherits wind, And the fool [is] a servant to the wise of heart.
Kadtong nagasamok sa iyang kaugalingong balay magapanunod sa hangin; Ug ang buang mahimong ulipon sa manggialamon ug kasingkasing.
30 The fruit of the righteous [is] a tree of life, And whoever is taking souls [is] wise.
Ang bunga sa matarung maoy usa ka kahoy sa kinabuhi; Ug kadtong manggialamon makadani ug mga kalag.
31 Behold, the righteous is repaid in the earth, Surely also the wicked and the sinner!
Ania karon, ang matarung pagabalusan dinhi sa yuta; Labi pa gayud ang dautan ug ang makasasala!
