Proverbs 10
1 Proverbs of Solomon. A wise son causes a father to rejoice, And a foolish son [is] an affliction to his mother.
Падиша Сулайманниң пәнд-несиһәтлири: — Дана оғул атисини шат қилар; Әқилсиз оғул анисини қайғу-һәсрәткә салар.
2 Treasures of wickedness do not profit, And righteousness delivers from death.
Һарам байлиқларниң һеч пайдиси болмас; Һәққанийәт инсанни өлүмдин қутулдурар.
3 YHWH does not cause the soul of the righteous to hunger, And He thrusts away the desire of the wicked.
Пәрвәрдигар һәққаний адәмниң җенини ач қоймас; Лекин у қәбиһләрниң нәпсини боғуп қояр.
4 Poor [is] he who is working [with] a slothful hand, And the hand of the diligent makes rich.
Һорунлуқ кишини гадай қилар; Ишчанлиқ болса баяшат қилар.
5 Whoever is gathering in summer [is] a wise son, Whoever is sleeping in harvest [is] a son causing shame.
Язда һосулни жиғивалғучи — дана оғулдур; Лекин орма вақтида ухлап ятқучи — хиҗаләткә қалдуридиған оғулдур.
6 Blessings [are] for the head of the righteous, And the mouth of the wicked covers violence.
Бәрикәт һәққаний адәмниң бешиға чүшәр; Амма зораванлиқ яманларниң ағзиға урар.
7 The remembrance of the righteous [is] for a blessing, And the name of the wicked rots.
Һәққаний адәмниң ядикари мубарәктур; Яманларниң нами болса, сесиқ қалар.
8 The wise in heart accepts commands, And a talkative fool kicks.
Дана адәм йолйоруқ-несиһәтләрни қобул қилар; Кот-кот, надан киши өз айиғи билән путлишар.
9 Whoever is walking in integrity walks confidently, And whoever is perverting his ways is known.
Ғубарсиз жүргән кишиниң жүрүш-туруши турақлиқтур, Йоллирини әгир қилғанниң кири ахири ашкарилиниду.
10 Whoever is winking the eye gives grief, And a talkative fool kicks.
Көз ишаритини қилип жүридиғанлар адәмни дағда қалдурар; Кот-кот, надан киши өз айиғи билән путлишар.
11 A fountain of life [is] the mouth of the righteous, And the mouth of the wicked covers violence.
Һәққаний адәмниң ағзи һаятлиқ булиқидур, Амма зораванлиқ яманниң ағзиға урар.
12 Hatred awakens contentions, And love covers over all transgressions.
Өчмәнлик җедәл қозғар; Меһир-муһәббәт һәммә гуналарни япар.
13 Wisdom is found in the lips of the intelligent, And a rod [is] for the back of him who is lacking understanding.
Әқил-идрақлик адәмниң ағзидин даналиқ тепилар; Әқилсизниң дүмбисигә палақ тегәр.
14 The wise lay up knowledge, and the mouth of a fool [is] near ruin.
Дана адәмләр билимләрни зиядә топлар; Лекин ахмақниң ағзи уни һалакәткә йеқинлаштурар.
15 The wealth of the rich [is] his strong city, The ruin of the poor [is] their poverty.
Мал-дуниялири гоя мәзмут шәһәрдәк байниң капалитидур; Мискинни һалак қилидиған иш дәл униң намратлиғидур.
16 The wage of the righteous [is] for life, The increase of the wicked for sin.
Һәққанийларниң әҗирлири җанға җан қошар, Қәбиһләрниң һосули гунанила көпәйтиштур.
17 A traveler to life [is] he who is keeping instruction, And whoever is forsaking rebuke is erring.
Несиһәтни аңлап уни сақлиғучи һаятлиқ йолиға маңар; Тәнбиһләрни рәт қилған киши йолдин азғанлардур.
18 Whoever is covering hatred with lying lips, And whoever is bringing out an evil report is a fool.
Адавәт сақлиған киши ялған сөзлимәй қалмас; Төһмәт чаплиғанлар ахмақтур.
19 In the abundance of words transgression does not cease, And whoever is restraining his lips [is] wise.
Гәп көп болуп кәтсә, гунадин халий болмас, Лекин ағзиға егә болған әқиллиқтур.
20 The tongue of the righteous [is] chosen silver, The heart of the wicked—as a little thing.
Һәққаний адәмниң сөзи худди сап күмүч; Яманниң ойлири толиму әрзимәстур.
21 The lips of the righteous delight many, And fools die for lack of heart.
Һәққаний адәмниң сөзлири нурғун кишини қувәтләр; Ахмақлар әқли кәмлигидин өләр.
22 The blessing of YHWH—it makes rich, And He adds no grief with it.
Пәрвәрдигарниң ата қилған бәрикити адәмни дөләтмән қилар; У бәрикитигә һеч бир җапа-мушәққәт қошмас.
23 To execute inventions [is] as play to a fool, And wisdom to a man of understanding.
Ахмақ қәбиһликни тамашә дәп биләр; Амма даналиқ йорутулған кишиниң [хурсәнлигидур].
24 The feared thing of the wicked meets him, And the desire of the righteous is given.
Яман киши немидин қорқса шуниңға учрар; Һәққаний адәмниң арзуси әмәлгә ашурулар.
25 As the passing by of a windstorm, So the wicked is not, And the righteous is a perpetual foundation.
Яман адәм қуюндәк өтүп йоқар; Лекин һәққаний адәм мәңгүлүк һулдәктур.
26 As vinegar to the teeth, And as smoke to the eyes, So [is] the slothful to those sending him.
Адәм аччиқ су жутувалғандәк, Көзигә ис-түтәк кирип кәткәндәк, Һорун адәмни ишқа әвәткәнму шундақ болар.
27 The fear of YHWH adds days, And the years of the wicked are shortened.
Пәрвәрдигардин әйминиш өмүрни узун қилар, Яманниң өмри қисқартилар.
28 The hope of the righteous [is] joyful, And the expectation of the wicked perishes.
Һәққаний адәмниң үмүти хурсәнлик елип келәр; Лекин рәзилниң күткини йоққа чиқар.
29 The way of YHWH [is] strength to the perfect, And ruin to workers of iniquity.
Пәрвәрдигарниң йоли дурус яшаватқанларға башпанаһдур; Қәбиһлик қилғучиларға болса һалакәттур.
30 The righteous is not moved for all time, And the wicked do not inhabit the earth.
Һәққанийларниң орни мустәһкәмдур; Яманлар зиминда узун турмас.
31 The mouth of the righteous utters wisdom, And the tongue of contrariness is cut out.
Һәққаний адәмниң ағзидин даналиқ чиқар; Лекин шумлуқ тил кесип ташлинар.
32 The lips of the righteous know a pleasing thing, And the mouth of the wicked perverseness!
Һәққаний адәмниң сөзи кишигә мок хушяқар; Яман адәмниң ағзидин шумлуқ чиқар.
