Proverbs 10
1 Proverbs of Solomon. A wise son causes a father to rejoice, And a foolish son [is] an affliction to his mother.
Przysłowia Salomona. Mądry syn sprawia ojcu radość, a głupi syn [jest] zgryzotą swojej matki.
2 Treasures of wickedness do not profit, And righteousness delivers from death.
Skarby niegodziwości nie przynoszą pożytku, lecz sprawiedliwość uwalnia od śmierci.
3 YHWH does not cause the soul of the righteous to hunger, And He thrusts away the desire of the wicked.
PAN nie pozwoli, by dusza sprawiedliwego cierpiała głód, a rozproszy majątek niegodziwych.
4 Poor [is] he who is working [with] a slothful hand, And the hand of the diligent makes rich.
Leniwa ręka prowadzi do nędzy, a ręka pracowita ubogaca.
5 Whoever is gathering in summer [is] a wise son, Whoever is sleeping in harvest [is] a son causing shame.
Kto zbiera w lecie, jest synem roztropnym; syn, który śpi w czasie żniwa, przynosi hańbę.
6 Blessings [are] for the head of the righteous, And the mouth of the wicked covers violence.
Błogosławieństwa [są] na głowie sprawiedliwego, a usta niegodziwych kryją nieprawość.
7 The remembrance of the righteous [is] for a blessing, And the name of the wicked rots.
Pamięć sprawiedliwego jest błogosławiona, a imię niegodziwych zgnije.
8 The wise in heart accepts commands, And a talkative fool kicks.
[Człowiek] mądrego serca przyjmuje przykazania, a gadatliwy głupiec upadnie.
9 Whoever is walking in integrity walks confidently, And whoever is perverting his ways is known.
Kto postępuje uczciwie, postępuje bezpiecznie, a kto jest przewrotny w swoich drogach, zostanie ujawniony.
10 Whoever is winking the eye gives grief, And a talkative fool kicks.
Kto mruga okiem, przynosi cierpienie, a gadatliwy głupiec upadnie.
11 A fountain of life [is] the mouth of the righteous, And the mouth of the wicked covers violence.
Usta sprawiedliwego są źródłem życia, a usta niegodziwych kryją nieprawość.
12 Hatred awakens contentions, And love covers over all transgressions.
Nienawiść wznieca kłótnie, a miłość zakrywa wszystkie grzechy.
13 Wisdom is found in the lips of the intelligent, And a rod [is] for the back of him who is lacking understanding.
Na wargach rozumnego znajduje się mądrość, a kij na grzbiecie nierozumnego.
14 The wise lay up knowledge, and the mouth of a fool [is] near ruin.
Mądrzy gromadzą wiedzę, a usta głupiego grożą zniszczeniem.
15 The wealth of the rich [is] his strong city, The ruin of the poor [is] their poverty.
Majątek bogacza [jest] jego warownym miastem, a zniszczeniem ubogich jest ich nędza.
16 The wage of the righteous [is] for life, The increase of the wicked for sin.
Praca sprawiedliwego [prowadzi] do życia, a dochód niegodziwych do grzechu.
17 A traveler to life [is] he who is keeping instruction, And whoever is forsaking rebuke is erring.
Kto przestrzega karności, [idzie] ścieżką życia, a kto gardzi upomnieniem, błądzi.
18 Whoever is covering hatred with lying lips, And whoever is bringing out an evil report is a fool.
Kto kryje nienawiść kłamliwymi wargami i kto rozgłasza oszczerstwo, jest głupcem.
19 In the abundance of words transgression does not cease, And whoever is restraining his lips [is] wise.
Wielomówność nie bywa bez grzechu, a kto powściąga swoje wargi, jest roztropny.
20 The tongue of the righteous [is] chosen silver, The heart of the wicked—as a little thing.
Język sprawiedliwego jest wybornym srebrem, [a] serce niegodziwych jest mało warte.
21 The lips of the righteous delight many, And fools die for lack of heart.
Wargi sprawiedliwego żywią wielu, a głupi umierają przez brak rozumu.
22 The blessing of YHWH—it makes rich, And He adds no grief with it.
Błogosławieństwo PANA wzbogaca i nie przynosi z sobą zmartwień.
23 To execute inventions [is] as play to a fool, And wisdom to a man of understanding.
Dla głupiego popełnić haniebny czyn to zabawa, a człowiek roztropny [trzyma się] mądrości.
24 The feared thing of the wicked meets him, And the desire of the righteous is given.
Niegodziwego spotka to, czego się boi, a sprawiedliwym [Bóg] daje to, czego pragną.
25 As the passing by of a windstorm, So the wicked is not, And the righteous is a perpetual foundation.
Jak wicher przemija, [tak] niegodziwy [nie przetrwa], a sprawiedliwy [ma] wieczny fundament.
26 As vinegar to the teeth, And as smoke to the eyes, So [is] the slothful to those sending him.
Czym ocet dla zębów i dym dla oczu, tym [jest] leniwy dla tych, którzy go posyłają.
27 The fear of YHWH adds days, And the years of the wicked are shortened.
Bojaźń PANA przedłuża dni, a lata niegodziwego będą skrócone.
28 The hope of the righteous [is] joyful, And the expectation of the wicked perishes.
Oczekiwanie sprawiedliwych przynosi radość, a nadzieja niegodziwych zginie.
29 The way of YHWH [is] strength to the perfect, And ruin to workers of iniquity.
Droga PANA jest mocą dla prawego, a zgubą dla czyniących nieprawość.
30 The righteous is not moved for all time, And the wicked do not inhabit the earth.
Sprawiedliwy nigdy się nie zachwieje, a niegodziwi nie będą mieszkać na ziemi.
31 The mouth of the righteous utters wisdom, And the tongue of contrariness is cut out.
Usta sprawiedliwego wydają mądrość, a język przewrotny będzie wycięty.
32 The lips of the righteous know a pleasing thing, And the mouth of the wicked perverseness!
Wargi sprawiedliwego wiedzą, co wypada, a usta niegodziwych są przewrotne.
